Nga Gëzim Llojdia
1.
Vetëm 6 muaj më parë një analistë i njohur botëror kishte paralajmëruar se xhihadistët janë rrezik se do të depërtojnë në Evropë me refugjatët sirian dhe të vendeve të tjera.
E vërteta është se Evropa plakë nuk zë mend nga këto dhe me tolerancën e saj të gjerë shkakton shpesh disfata të mëdha. Siria është shkaku ku terrorizmi krijoi faktor për të krijuar një shtet terroristësh të quajtur ISS. Terroristët nga bota nxituan të shkojnë atje për tu gjendur pranë ideve të tyre të terrorit .
Po c”˜bëri Evropa dhe SHBA?
C’praj krijimit të këtij grupi terroristësh Evropa dhe SHBA qëndronin serhirxhinjë .Sulmet, që kanë nisur së fundi kanë dhënë fare pak rezultate kur duhet ti shuanin apo më sak ti digjnin si dikur me napalm terroristët që vrasin masivisht në shtetin tyre të terrorit dhe përtej deti deri sa sulmet e tyre mërritën të premten e 13 nëntorit në zemër të Parisit. Marrja përsipër e sulmeve nga ISS është një dëshmi se ky shtet duhet zhdukur një orë e më parë nga harta e botës. Tolerimi, që ju bë solli pasojat që sot kryeqendra botërore e kulturës derdh lot e vendos lule .
-A nuk kishin thënë me kohë xhihadistët se do të godasin në Evropë? Goditën.
-A nuk kishin thënë do tju masakrojnë dhe masakruan.
-A nuk kishin thënë se ne do të bëjmë terror dhe e bënë.
Detyra e terroristëve kjo është dhe ata e shpunë deri në fund misionin e tyre vrasës ,pyetja është se përse liderët botëror ende nuk bien dakord që ky farë shteti terroristë të zhduket 24 orë e më parë nga faqja e dheut. 150 viktima mos vallë janë pak pas Carlie Charlie Hebdo?
Si shpjegohet, që Evropa plakë braktisi shqiptarët dhe banorët evropianë të Ballkanit duke i kthyer në shtëpit e tyre ndërsa refugjatet sirian.irakian,afgan dhe të tjerë të refugjatë lufte mes të cilëve ka edhe plotë terroristë të ikur nga lufta e të kamufluar si refugjate i mirëpriti me dashamirësin e saj të pakuptim.
Do të citojë vetëm një rrëfim të një miku tim në Athinë. Ai punonte në Pire dhe çfarë më rrëfeu?
Emigrimi iu refugjatëve drejt Evropës nuk ishte i paqëllimtë. Sirianët kur merrnin mjete transporti detar,kryesisht vaporë nuk zbarkoni as me forcë në Pire ,por kërkonin të shkonin deri në Selanik për tu hedhur më tej në vendet e tjera drejt Gjermanisë.
Ata nuk ishin aq të këputur dhe të dërmuar si refugjatët kosovarë në luftën e Kosovës, pas masakrave serbe apo si shumica e refugjatëve të tjerë që ikin nga trojet e tyre për shkak të luftës. Ata ishin të veshur me pantallona dhe këmisha e rroba firmato,me çanta të modës,dhe me celularë të fundit .Me vete kishin dollarë dhe euro me destinacione të përcaktuara ata ngjanin më tepër si turistë dhe jo si refugjatë lufte. Ata madje nuk pranuan të shkonin në vendet nordike se atje bënte ftohtë .
Sa vite u rropatën shqiptarët ndër ambasada,për të hyrë në Evropën tonë ?
Siria është shkaku ku terrorizmi krijoi faktor për të krijuar një shtet terroristësh të quajtur ISS. Terroristët nga bota nxituan të shkojnë atje për tu gjendur pranë ideve të tyre të terrorit .Po c”˜bëri Evropa dhe SHBA? Përse Evropa dhe vendet tjera nuk ndërhyjnë me zgjidhje të problemit qoftë edhe me luftë për të larguar tiranët mes të cilëve Assad shkaktarë të kësaj gjendje.
2.
Një panoramë e gjatë për gjendjen dhe shkaqet e luftës në Siri.
Çfarë ndodh në Siri?Siria kurrë nuk ka pasur një popullsi të madhe shiite, por në vitet e fundit ka pasur një rritje të konvertimeve të Shiizmit brenda sunite, Ismaili, dhe popullsitë Alevitë shkruajnë agjencitë e huaja kur konflikti u bë prezent tre vjet më parë.
Faktorët janë:Afërsia gjeografike e Iranit në Siri, shprehen gazetat e mëdha, ka çuar gjithmonë në një shkallë të caktuar të ndikimit iranian atje, të cilat u rritën me suksesin e Bashar al-Asad në pushtet në vitin 2000 pas vdekjes së të atit Hafëzit. Inkurajimi i qeveris siriane i aktivitetit misionar iranian mund të jetë shkaku kryesor i rritjes në konvertimet, por kjo nuk është e vetmja. Dy faktorët e cituar janë:1-Ekzistenca e një popullsi indigjene shiit .2-Tempujt historike shiite në pjesë të ndryshme të Sirisë, natyra e adhurimit shiit, fuqia e mediave, fitorja e perceptuar e Hizbullahut në luftën e Libanit të vitit 2006, strategjia joshjes e Sirëve, influenca ekonomike dhe arsimore nxitje dhe dominimit të sektit Alevit në politikë janë faktorë të tjerë, që duhet të merren parasysh.
Statistika zyrtare fetare:
Raporti:” Liria Fetare” për vitin 2006, publikuar nga DA, thekson se: Alaëites, Ismailis, dhe shiitët,të tjera përbëjnë 13%për qind e popullsisë së Sirisë, ose rreth 2.2 milionë nga popullsia prej 18 milionë.
Prurjet:Përveç kësaj për Shi’ajve saj indigjene, Siria pret edhe një komunitet i emigrantëve iranianë shiitë të cilët banojnë kryesisht në Damask, si dhe një numër i madh i shiitëve irakianë të cilët arritën gjatë viteve 1970,1980, si rezultat i politikave shtypëse të ish regjimit irakian . Popullsia e shiitëve irakianë u rrit akoma më tej në prag të pushtimit të Irakut në vitin 2003. Numri i vogël i shiitëve në Siri mund të shpjegojë pjesërisht se pse ata nuk kanë zhvilluar lloj të partikularizmit sektare parë në vendet e tjera në rajon. Shiitët jetojnë në shumicën e krahinave të Sirisë, megjithëse jetët e larta në Tartus, një krahinë, që përbën 44 për qind të popullsisë shiite të vendit. Disa shiitët kanë arritur pozita të larta në Siri.Shiitët në Siri nuk i binden vetëm një “burim i rivaliteti” (Marja taklid). Disa janë pasuesit : e Ajatollah Ali al-Sistani në Naxhaf, Irak, të tjerët janë të përkushtuar për Ayatollah Ali Khamenei, autoriteti më i lartë fetar në Iran, ende të tjerët të ndjekin Sejid Muhamed Husein Fadlallah në
Liban.
Faktori Alevit
Çfarë e shpjegon trajtimin relativisht të favorshme të shiitëve në Siri? Statusi i tyre pozitiv ekzistuar edhe para ardhjes së qeverisë së Bashar al-Asad, i cili ka marrë një qëndrim më të hapur të favorshme ndaj Iranit dhe Shiizmit rrëfehet edhe njëherë. Që nga viti 1963, Siria ka qenë e sunduar nga një regjim, që i takon sektit Alevit, i cili ka afinitete me Shiizmit. Partia në pushtet Baath, ka realizuar gjithmonë në pozicionin e saj të pasigurt, dhe anëtarësimi i saj mbizotërues Alevit përpiqet të ruajë një ekuilibër midis të paturit pohimi i tyre se i përkasin të Dymbëdhjetëve Shiizmit(bëhet fjalë për 12 imamët e shenjtë), duke mos humbur identitetin e tyre etnik dhe kulturor, si dhe doktrinat e fshehta të tyre fetare. Partia ka ndjekur këtë arsye politika që synojnë legjitimuar kredon Alevit, i cili ka luajtur një rol të rëndësishëm në formulimin e politikave sirian ndaj shiitëve.Një rezultat i dominimit Alevit politike ka qenë rëndësia, që Siria i kushton marrëdhënieve të saj me shiitët e Libanit dhe Iranit. Këto marrëdhënie nga koha në kohë janë forcuar në sajë të lidhjeve të ngushta personale me udhëheqësit shiit të Libanit. Kjo ishte veçanërisht e vërtetë e Musait al-Sadr në fillim të viteve 1970. Siria i dha gjithashtu lëshime të veçanta për udhëheqësit e opozitës iraniane.Nën një sistem -partiak të Sirisë, ligji ndalon krijimin e partive politike, të cilëve ideologjia është në kundërshtim me atë të partisë në pushtet. Regjimi autokratik i Sirisë ka insistuar në mbajtjen e fesë nga politika si Vëllazërisë Myslimane ,që tmerrin e saj të madh e ka më 2 shkurt, 1982, kur ata u rebeluan kundër qeverisë siriane u arrestuan rreth 20.000 të burgosur politikë në mesin e Vëllazërisë Myslimane u vranë 10.000 njerëz; 600,000 ishin në listën e zezë. Të drejtat fetare shiitë janë të ruajtur dhe pavarësisht nga ideologjia laike e regjimit, ajo kujdeset për të siguruar besnikërinë e vendit, institucione të ndryshme fetare, ndoshta për të kompensuar mungesën e saj të përgjithshme ,të mbështetjes popullore.
Një studim nga BE ,viti 2006 ofron të dhëna të dobishme në peizazhin fetar sirian. Ajo tregon se provincat me shumicë Alvi kishte një përqindje të lartë të të konvertuarve në Shiizmit rrëfehet edhe njëherë se krahinat e tjera. Sipas studimit të BE-së, rastet e njohura të konvertimit sunni Shiizmit rrëfehet edhe njëherë nuk mund t’i atribuohet shkaqeve standarde sociale apo ekonomike në ndonjë prej emërtimeve. Në Damask, për shembull, 64.4% e të konvertuarit të Shiizmit rrëfehet edhe njëherë përkasin familjeve të mesëm-të lartë me të ardhura të tregtarëve dhe profesionistëve. Pjesa më e madhe (69%) të ketë të paktën një edukim të shkollës së mesme.
Studimi i BE arriti në përfundimet e mëposhtme në lidhje me konvertimin në Shiizmit rrëfehet edhe njëherë në Siri, e fundit prej të cilave në mënyrë të veçantë mund të jetë lajm shqetësues për të dominuar regjimin Alevit:
1. Shumica e rasteve të konvertimit, në të kaluarën ashtu edhe në të tashmen, të ndodhë në mesin e familjeve që kanë orientime tradicionale shiite (Ismailis, Alaëites), nuk është në mesin e popullatës sunite.
2. Shkalla e ulët e konvertimit në mesin e sunitëve sugjeron se në fakt asnjë aktivitet misionar nuk ka qenë duke u zhvilluar në mesin e tyre, veçanërisht në dritën e faktit se disa Suni që konverton u përkasin familjeve dikur shiite, që kishin adoptuar fenë suni në një kohë ose në një tjetër.
3. Përqindja e konvertimit për përfitime ekonomike ose financiare është aq i ulët se “konvertimit për arsye mercenare” mund të përjashtohet si një prirje. Studime të tjera tregojnë se një përqindje e madhe e shiitëve të reja në Siri janë konvertuar për arsye të përfitimit financiar.)
4. Nëse shkalla e tanishme e konvertimeve midis Ismailis, Alaëites vazhdon pa u pakësuar, ish sekti do të vdesi brenda dhjetë viteve dhe këto të fundit brenda një çerek shekulli.
Faltoret shiitë të Sirisë
Analistët e huaj thonë se :tempujt shiitë shërbejnë si spiranca për popullsinë shiite në Siri, si dhe tërheqjen e vizitorëve nga jashtë. Varret janë dhe i përkasin Ministrisë së çështje bamirësie Fetare. Megjithatë, Irani ka marrë mundësi për të zgjeruar ndikimin e tij në Siri nga zhvillimi i financimit në disa nga këto vende.
Historia e Shiizmit
Shiizmit rrëfehet ka një histori të gjatë në Siri. Ajo mund të gjurmohet prapa në kohë,në shekullin e shtatë, edhe pse ajo u bë e përhapur atje vetëm në shekullin e dhjetë. Besimi shiit ka vazhduar të përhapet gjatë pushtetit të dinastisë shiite të fatimide Ismaili (969-1172 CE), e cila u vendoi në Egjiptit dhe e shtriu kontrollin në Siri, gjatë shekullit të njëmbëdhjetë. Më pas, në Siri filloi të zbehet për shkak të armiqësisë së dinastisë Ayyubid (1171-1250) dhe më vonë nga osmanët (1517-1798).Nga kohët e hershme në ato moderne pasuesit e Shiizmit ndjekin imamët e Dymbëdhjetëve ,që janë imamët e shenjtë.
I parë shiit, i shquar modern të ketë angazhuar në konvertimin e të tjerëve për Shiizmit ishte dijetar Abd al-Rahman Khayr (1925). Megjithatë, konvertimi nuk bëhet në numër të konsiderueshëm përpara aktiviteteve të Jamil al-Asad, vëllai i të ndjerit Presidenti sirian Hafizi, al-Asad, në vitin 1980. Fillimet e prirje të konvertimit mund të ndiqen për një vizitë, që Musa al-Sadr bërë në vitin 1974 për pleqtë e komunitetit Alevitë në malet Latakia në zonën bregdetare të vendit. Ai u parapri nga Ajatollah al-Shirazi, të cilët kanë prodhuar aktvendimin e njohur sipas të cilit njerëzit e atij rajoni ishin për t’u konsideruar shiitë. Jamil al-Asad ka filluan për të inkurajuar konvertimin në Shiizmit në këtë të njëjtin rajon, sidomos në mesin e anëtarëve të komunitetit Alevitë. Ai dërgoi grupe të Alaëites për të studiuar Shiizmit, dhe pas kthimit të tyre në Siri ato shpërndahen fenë shiite Alaëites në mesin e bashkëkombasve të tyre. Al-Asad husayniyyas ka ndërtuar në male, ku më parë kishte qenë vetëm tempujt Alevitë. Në mënyrë që të bëjë Shiizmit më e pranueshme për popullin atje, ai emëroi një Shejhun shiite në krye të xhamisë al-Zahra Alevitë në qytetin e Baniyas në bregdetin sirian.Pasi Hafiz al-Asad erdhi në pushtet në vitin 1970, disa udhëheqës fetarë suni shprehën kundërshtimin e tyre ndaj tij, për shkak të përkatësisë së tij fetare Alevitë. Në mënyrë për të hyrë në zemër me ta, al-Asad filloi të marrë pjesë në shërbimet e xhamive .
Ai gjithashtu kishte Jamil vëllai i tij ngriti al-Murtada Alevit Asociimit, me degë në të gjithë Sirinë. Hafiz al-Asad ka themeluar al-Murtada, Shoqata në mënyrë që të tregojë se Alaëites përkiste komunitetit më të madh të shiitëve në mënyrë që ata nuk do të mbeten një pakicë. Pas disa kërkime në thellësi, Hafiz al-Asad kërkoi Ayatollah Muhammad Husein Fadlallah për të punuar në Siri. Ai hapi një zyrë në lagjen Zejneb Sayyida e Damaskut, dhe televizioni sirian filloi programet e transmetimit me irakian shiit të Shejh Abd el-Hamid al-muhaxhir. Megjithatë, pasi Bashar al-Asad erdhi në pushtet në vitin 2000, ndikimi Fadlallah u zbehur disi; vendi i tij është marrë nga ambasada iraniane, duke punuar përmes j atashe kulturor në Aleppo. Megjithëse më vonë Presidenti sirian Hafiz al-Asad ka mbajtur një aleancë strategjike me Iranin, ai nuk lejonte parimet e Revolucionit Iranian për të fituar një terren në Siri. Në fakt, ai sistematikisht dhe në mënyrë të vendosur ka përmbajtur praninë iranian, dhe herë pas here shkoi aq larg sa për të mbyllur institucionet e financuara nga Irani, duke përfshirë klinikat. Iranianët u përpoq për të fituar hyrjen në zonat e populluara nga Alaëites duke shfrytëzuar afinitetet e tyre fetare me ta, por presidenti sirian mori një sërë hapash të brenda dhe jashtë komunitetit Alevit për të siguruar që përpjekja iranian për të depërtuar në zemrën e vendit sirian nuk pati sukses. Kur Bashar al-Asad u bë president, bilanci i ati i tij kishte themeluar filloi të zhvendoset në favor të ndikimit iranian. Fushatat janë krijuar në mesin e Sirëve të zakonshëm për të inkurajuar ata për të kthyer në Shiizmit.Nën sundimin e Bashar al-Asad një numër ndryshimesh kanë ndodhur në propagandën zyrtare, siç pasqyrohet në kanalet televizive lokale dhe satelitor dhe radio stacione në dispozicion në Siri. Sirianët kanë qasje në rrjetet e huaja si al-Manar, i cili transmeton nga Libani dhe promovon konvertimit të Shiizmit në Siri dhe gjetkë. Ka gjithashtu një numër të kanaleve lokale që transmetojnë traditat shiit, foto, ligjërata, dhe ekzegjezës Kur’anor dhe haptazi kryejnë përmbajtje misionare. Televizioni sirian jep një javor (të paktën) të gjatë transmetimi të misionarit shiit Abd al-Hamid al-muhaxhir. Ajo gjithashtu i jep kohë transmetimi të Irakut Abd al-Zahra, sidomos gjatë muajit të Ramazanit, kur ai lexon ajetet Kur’anore e ndjekura nga këngë dhe himne në lavdërimin e familjes së Profetit. Një tjetër burim i materialit shiit është një stacion FM radio që transmeton mesazhe ideologjike dhe politike të ngjashme me ato të radio stacioneve Hezbollah në Liban dhe të atyre që i përkasin Këshillit Suprem të Revolucionit iranian në Irak.Ndërsa regjimi sirian ka dhënë shtetësinë siriane për dhjetëra mijëra iranianëve, ai e ka mohuar shtetësinë për kurdët amtare sirian për dyzet vjet. Regjimi sirian gjithashtu mbështet Iranin në represionin e saj të beduinët e Ahëaz në Iran (edhe pse ata janë shiitë,). Vëzhguesit theksojnë se marrëdhëniet e ngushta midis Sirisë dhe Iranit, veçanërisht që nga aleanca e tyre strategjik në vitin 1980, kanë mundësuar Iranin të operojnë në territorin sirian. Kështu zyrtarë të lartë sirianë dhe iranianë marrin pjesë në festimet e ndryshme të organizuara nga kancelarinë në Damask për festat kombëtare iraniane, të tilla si: festimin vjetor në nder të Revolucionit Iranian dhe festat fetare, të tilla si vdekja e Huseinit në ditën e Ashures.Shefat fisnor, sidomos në zonën el-Raka, ftohen nga ambasadori iranian për të vizituar Iranin falas, siç janë fisnikët e tjerë në Siri, duke përfshirë profesorë në kolegjet fetare. Nxitje financiare luajnë një rol të dukshëm në promovimin iraniane e Shiizmit .Njerëzit e varfër, për shembull,u janë dhënë kredi në emër të solidaritetit mysliman, dhe përfundimisht janë të thënë se ata nuk duhet të paguajnë atë. Misionarët siriane dhe iraniane shiitë nganjëherë ofrojnë të holla për njerëzit, ose ofrojnë për t’i ndihmuar ata në marrëdhëniet e tyre tregtare ose zyrtare. Nxitje të tilla ofrohen zakonisht për fisnikëri dhe shefave të klaneve, sidomos në zonën midis lumenjve Tigër dhe Eufrat, ku kjo metodë është thjesht një vazhdim i sistemit të Irakut për kontrollimin e njerëzve nëpërmjet kryetarëve të fiseve dhe klaneve. Një tjetër mënyrë për të inkurajuar konvertuarve është duke u ofruar atyre me një grua, apo me nevojat themelore të tilla si vaj, sheqer, oriz, dhe gjalpë.
Arsimi është një tjetër mjet i përdorur nga qeveria Asad, Shiizmit për të promovuar dhe lidhjet me Iranin. Për shembull, në fillim të vitit shkollor 2006-2007, një kolegj fetar shiit u hap në qytetin e al-Tabaqa, me një regjistrim prej më shumë se dyqind nxënës. Shiitët nuk kishin asnjë vështirësi për marrjen e një leje për të hapur këtë kolegj, edhe pse në të gjithë vendin ekzistojnë vetëm dy kolegje fetare suni, në Damask dhe tjetri në Aleppo. Kjo e fundit është dashur të pres me dekada për miratim, e cila më në fund erdhi në vitin 2007.
Ndërsa Siria ishte në kontrollin e Libanit ajo siguroi organizimin me mbështetje politike dhe ushtarake, si dhe Hezbollahu si aleati kryesor i Sirisë në Liban.Tridhjetë e tre ditë luftë mes Izraelit dhe Libanit në verën e vitit 2006 rriti një valë admirimi në mesin e sirianëve për liderin e Hezbollahut Hasan Nasrallah it dhe organizimin e tij për shkak të rezistencës së tyre kundër Izraelit. Arritjet e perceptuara të Hezbollahut dhe fitoret në luftë solli gjithashtu në lidhje me një rritje në aktivitet iranian.
Shenim: opinionet e autorit jo domosdoshmerisht perkojne me politikat redaksionale te Revistes “Perqasje”. Ne mbetemi te hapur ndaj shkembimit te opinioneve dhe analizave si institucion demokratik i lirise se mendimit.
