Nga Enriko Ceko
Disa ditë më parë një stacion televiziv spjegonte, mbështetur në të dhënat e një studimi të kohëve të fundit, se nëse fëmijët dëgjojnë e shikojnë momente muzikore bëhen edhe më inteligjentë. Me këtë informacion në mendje, të shtunën, ditë në të cilën mëngjesin e organizojmë e gjithë familja njëherësh, vendosa që së bashku me ushqimin për trupin, t’u jepja fëmijëve edhe ndopak ushqim për trurin, pra … muzikë.
Sapo mëngjesi u bë gati dhe fëmijët, së bashku me pjestarët e tjerë të familjes, u ulën në tavolinë, o burra, me vrap tek telekomanda, për t’i bërë fëmijët më të zgjuar, inteligjientë. Duke këmbyer kanalet në televizor për të gjetur pak muzikë të këndshme e normale, që mund të shikohet së bashku me fëmijët e pjestarët e tjerë të familjes, më zuri syri një katastrofë totale.
Midis dy a tre kanaleve televizive që transmetonin lajme shkurt për ekonominë, politikën e ç’ka ndodhur në botë, lajme të cilat vinin tek ne me mjaft gabime konceptuale e artikulacion anormal, kishte zhurma, britma, ulërima, qarje, kombinuar me fjalë të ndyra shqip e të huaja, shoqëruar me tinguj pa kontroll. Tek një stacion televiziv me emër shkencëtari transmetoheshin videoklipe tërësisht me femra gjysëm lakuriq. Fëmijët ulën kokën dhe unë me shpejtësi ndërrova kanal, por ç’të shikoje tek tjetri? “Beep” dhe “Don’t cha”, vazhduar nga videoklipi i “Gasollina”, ku duken vetëm vetëm ca djaloshë e ca femra nudo. Ndërroj përsëri valën.
Në ekran shfaqet një pishinë me dhjetra djem e vajza gjysëm lakuriq që përdridhen e përvilen tek njëri tjetri, pasuar nga dy prodhime me skena masive me të rinj të veshur mos më keq, që këndonin për një palë prapanica e për një studente që nuk i shkohej në shkollë, se donte kafe…., vazhduar nga një interpretim lemerisës i një kënge, teksti i së cilës është aq i pagoditur dhe ku nuk kuptohen mirë e qartë edhe shqiptimi i fjalëve, këngë të cilën duhet t’a dëgjosh më shumë se 134 herë që të arrish të kuptosh fabulën.
Produksione të huaja e shqiptare, me një mungesë totale të ideve të krijimtarisë normale jepeshin midis orëve 09.30 – 11.00 në mëngjesin e së shtunës së javës së fundit pothuajse në të tëra stacionet televizive shqiptare. Kalova në një stacion tjetër. Videoklipi ishte shumë i nxehtë e përsëri, femra gjysëm lakuriq që përdridhen rreth një kanapeje. Shikova nxitimthi për orën tek Neës 24-ra, pasi mendova se mos ishte natë e jo mëngjes, por … jo. Unë isha në rregull. Ora ishte 10.15 e jo 23.15. E verifikova edhe te Top Channel e Vizion+.
Vazhdova kërkimin. Situata ishte njësoj kudo. Kësaj gjendjeje nuk kishte arritur t’i shpëtonte edhe një televizion i lançuar si shpëtimi i muzikës shqiptare dhe bashkë me të në duet ishte edhe një stacion tjetër televiziv që këto ditë e ka zënë meraku me këngët sllave e greke. Në kanalin e parë një këngëtar adoleshent nga viset shqiptare jashtë atdheut këndonte tek pullë në një tip korridori, duke u dredhur tamam si një “ngjalë” me përvojë, ndërsa te stacioni tjetër të njëjtën gjë bënte edhe këngëtari i huaj në videoklipin “Shake it”, por ky i fundit kishte një ndryshim shumë të madh me këngëtarin shqiptar, sepse pas vehtes në videoklip kishte edhe një dyzinë me “ngjala” të vërteta, që përdridheshin më shumë se ai.
Në një stacion më tutje videoklipi tregonte një djalë lakuriq të shtrirë në krevat me një femër lakuriq, ndërsa një femër tjetër, edhe kjo lakuriq, rrinte në kolltukun pranë dhe i shikonte. Shpejt tek kanali tjetër ku kënga bënte fjalë për “të ndjerë nji sen”, ku midis skenave të pakuptimta me trupa femrash e djemsh, artikulohej shqipja ashtu siç mund të flasë një 6 vjeçar devolli kinezçen. Minutazhi muzikor vazhdoi tek ky stacion me një këngën për natën, ku nja dy a tre adoleshentë me një ndriçim tepër të ekzagjeruar, sikur të ishte mesi i ditës, artikulonin më shumë se 200 fjalë në 30 sekonda.
Duke dëgjuar këngën veshi të kap emrat e nja 26 qyteteve e nja 43 emra njerëzish në amalgamë me nja 54 fjalë të huaja e 13 emra shtetesh. Në stacionin tjetër ishte një prodhim ku “artisti” nuk donte njeri tjetër, duke bërë lëvizje të pakontrolluara, të pamotivuara e pa lidhje me tekstin. Përdredhje pa kuptim të adoleshentëve, kafshime, shalë, buzë, sisë, bikini e veshje braziliançe me ngjyra e lule kishte edhe në këngën që pasonte, ku interpretuesja ndërroi modelin e flokëve më shumë se 16 herë në 3 minuta e 43 sekonda edhe pse dukej qartë se asnjë model flokësh nuk i shkonte. Edhe kjo “artiste” nuk i shpëton modës së moskuptimit të fjalëve, modë që e ndjekin pothuajse tërë këngëtarët që e mbajnë vehten për yjet e këngës moderne shqiptare, të cilëve nuk u merret vesh shqipja e se ç’farë duan të thonë as kur japin intervista e jo më kur këndojnë.
Shkoj më tej dhe shikoj një lojë kalamajsh në të cilën këngëtarja pasi bën skena e lëvizje që nuk kanë ndonjë lidhje të qartë me tekstin, nga sedilja e makinës i kërkon llogari një djali që i shton shpejtësinë mjetit, gjë që mesa duket për regjisorin na qenkërka një “gjetje mjaft interesante”. Në fund të kësaj kënge në titra lexohet edhe emri i një kompozitori shqiptar, autor i mjaft këngëve fituese në festivalet e kohëve të fundit, por sa çudi, loja e kalamajve na ishte në të njëjtën kohë, në një variant në gjuhë të huaj, në një stacion tjetër televiziv, ku në titrat e videoklipit të huaj, po në fund të këngës, doli se kompozitor na ishte një tjetër.
Radhën e vazhdoi videoklipi “Deliverance”, ku shfaqen tre të burgosur, që arratisen nga burgu e puna e detyruar.
Pas tyre emisioni vazhdoi me tre të tjerë, këtë radhë shqipo, që “paskan le për jet’ note”, në një videoklip që për mendimin tim është fare pa pikë lezeti e pa ndonjë mesazh të vërtetë për ata që iu ka rënë fati të kenë “lindur për qejf”. Tek një nga stacionet “e specializuara” për muzikë transmetohej një këngë popullore. M’u duk interesante që fëmijët të merrnin pak kulturë kombëtare dhe fillova t’ju spjegoja edhe historinë e kësaj kënge, që bën fjalë për burrat e motit me fustanellë (veshje shqiptare e jugut). Por kënga këndohej në fakt nga një qumështor, e jo nga një 30 a 40 vjeçar (pra nga një burrë).
Prapa qumështorit në videoklip në vend që të kishte “burra me fustanella, që e hedhin vallen rëndë – rëndë e u dridhet toka nën këmbë” (fjalë nga teksti i kësaj kënge popullore), përdridheshin nja dy a tre qumshtorë e qumështorka me një koreografi që le mjaft për të dëshëruar me veshje skandaloze, ku edhe fustanella ishte një tip çarçafi a tyl nga perdet e hotelit ku ishte xhiruar videoklipi.
Hidhem në një stacion tjetër, ku kënga e famshme “Hotel Kalifornia” m’u duk si një pikë uji që avullon në mes të shkretëtirës së muzikës së sotme, duke qenë e vendosur midis dy produksioneve ku në të parin, një djalë pa rroba në trup i këndon një kafshe shtëpiake dhe në të dytin disa femra gjysëm lakuriq bëjnë lëvizje sipas ritmit, a thua se është orari për fitness. Me nxitim përpiqem që me telekomandën me bateritë tashmë të harxhuara, nga përdorimi i pazakontë i kësaj të shtune, t’a kaloj tv-në në ndonjë stacion tjetër. Fëmijët, nga turpi, ulin kokën dhe shikojnë bukën e lyer me çokokrem e gotën e qumështit, gjë që e kanë bërë tërë paraditen sa herë që unë këmbej stacionet, ndërsa ime shoqe hedh sytë drejt meje si për të më dhënë sinjalin që ta shtyp butonin e telekomandës për tek stacioni tjetër.
Prindërit mbarojnë shpejt e shpejt së ngrëni mëngjesin e shkojnë në një kënd të mjedisit ku rrimë. Ata nuk bëjnë gjë tjetër veçse ulin kokën e rrufisin kafenë, pa ngritur fare sytë drejt televizorit. Edhe pse duke i kontrolluar kanalet televizive ashtu kalimthi kuptohej fare lehtë se në mjaft raste në krijimtarinë shqiptare, femrat këndojnë këngë me tekste që janë bërë për t’u kënduar nga meshkujt dhe e kundërta, a thua se dy gjinitë na qenkan njëhësuar dhe se ligji per martesat e homoseksualëve ka kaluar prej kohësh edhe në parlamentin shqiptar dhe se qytetaria shqiptare ja paska kaluar vendeve skandinave për këtë çështje.
Imazhet në ekran në çdo stacion janë të njëjta, këngëtarë e këngëtare që këndojnë e përdredhin duart e trupin, që bëjnë goditje me grushta në ajër pa kuptim, që futin duart në flokë kur fjalët e këngëve s’kanë lidhje fare me flokët e kokën, që fërkojnë këmbët e çizmet e lëpijnë me gjuhë makinat e shtrenjta, a thua se ka ndryshuar menuja në shtëpi e restorante, djemka që qëllojnë me llastika vajzat e vogla që rrinë nëpër pemë sikur të ishin rabecka, e të tjera skena e veprime që nuk kanë lidhje fare me tekstet, muzikën e tingujt e veglave muzikore.
Në videoklipe kanë hedhur rrënjë skenat me zjarr e flakë edhe kur këngët janë mjaft të qeta dhe kjo ndodh edhe kur teksti nuk bën fjalë fare për dashurinë e zjarrtë apo për djegien e ndonjë shtëpie apo krevati martesor. Skena erotike, pamje nga shkëmbimet e drogës midis ca bosëve me veshje lëkure, rrotullime pa kuptim në sheshe qytetesh të makinave me ngjyra të ndezura, zhurma kombinuar me grumbujsh gurësh mali, ecje e “këngëtarëve” në vende të çuditshme, etj, mbushin ekranet në orët e ditës, a thua se kjo na qenka jeta nëpër botë e se në këtë farë bote po kërkojmë të shkojmë edhe ne e se në këtë botë duam të integrojmë vehten e fëmijët tanë. Jo pa e shprehur kënaqësinë, e lashë televizorin në një kanal kur titrat më hodhën idenë se do shijoja një këngë interesante.
Mendova se do ishte ndonjë këngë për një ditëlindje apo përvjetor martese apo edhe për ndonjë përvjetor të ndonjë tipi tjetër, por … jo. Kënga bënte fjalë për një ndarje (si zakonisht). Muzika ishte aq ritmike sa s’kishte fare lidhje me ndarjen e dy të dashuruarve dhe këngëtarja qeshte aq shumë në skenat e videoklipit, a thua se nuk iu bë fare vonë se u nda nga i dashuri, që ajo e donte pa masë dhe që ishte gati të vdiste për të.
Këtyre situatave nuk i shpëtoi një këngëtar gjelbërosh, që nuk bëri gjë tjetër në videoklipin, që e ka realizuar me një këngëtar të huaj, veçse përsëriti vehtveten dhe këngët e tij të mëparshme, ku ritmi është njësoj, fjalët po ato dhe rrotullimi i femrave përreth skenës po ai. Muzika vazhdoi më tej me “këngëtarë” që edhe në videoklipe, ku kënga është e inçizuar, paraqesin paaftësitë e tyre në shqiptimin e fjalëve, në konceptimin e këngëve, në nxjerrjen e tingujve, etj. Njëra këndoi për ca dajre që bien se martohej. Unë mendova se dikush do dilte në videoklip t’i binte dajres e bashkë me dajren edhe nusja dhe e ëma e saj, por në fakt përreth “këngëtares”- nuse dalin nja dy xhonglerë që hedhin midis tyre birila e ku më pas bëhet një tym e flake dhe më tej nusja, e veshur me xhinse, ikën me një makinë lukzoze, vetëm, s’dihet se ku. Hajde merre vesh se për ç’farë martese, familjeje e morali bëhet fjalë.
Në tërë këtë lëmsh e turbullirë, ku për pak sa nuk më vinte t’a hidhja televizorin nga dritarja, mendova që a thua se në këtë botë nuk paska më nëna e pemë, baballarë e re, zogj e punëtorë, atdhe, dashuri që shkonjnë deri në fund me fat, det e fëmijëri, shkollë e netë dimri, shi e shoqe, motra e nipër, vëllezër e vjeshtë, shokë e male, qytete e pushime, dritare e mall, etj, etj, për të cilët ia vlen dhe duhet të bëhen patjetër poezi e këngë. Dhe në tërë këtë katastrofë “Dorëzimi” i Rovenës, “Takat e Kuqe” të Çakos, “Ndjenja” e Redinës “se ai u bë i huaj”, “Kërkimi” i Gjebresë, këngët e mija “Mjegull Dashurie” e “Shi mbi qelq”, së bashku me “You and Me” e Life House, “Sara” e Paolo Meneguzzit, “Laura non ch’e” e Nek-ut, “Yesterday” e John Lennon, e ndonjë tjetër që u transmetuan të shtunën e fundit (mesa duket u kanë shpëtuar censurës), janë shumë, shumë, shumë pak për të më bërë të mbaj televizorin ndezur. Fëmijëve u thashë: “Për një afat të pacaktuar, televizori dëmtohet nga luhatjet e tensionit” se nënstacioni i Kasharit ka defekt.
A thua vallë inteligjienca e fëmijëve rritet me këtë farë krijimtarie, që transmetohet nga mëngjesi deri në mbrëmje pa pushim dhe që çdo gjë mund të jetë veçse muzikë jo? (Gjatë natës, duke u gdhirë e dielë, një pjesë e mirë e këtyre stacioneve televizive transmetuan filma multiplikative, kuriozitete gjeografike, receta gatimi, kombinuar me ca lajme flesh nga ishujt Nauru, Vanuatu e Alaska.)
