Home KRYESORE Usta Thanasi dhe beu Thanas Gjoka!

Usta Thanasi dhe beu Thanas Gjoka!

Nga Skender Laurasi
Usta Thanasi dhe beu Thanas Gjoka atë mot shkoi të piqet me të shumtit e shekullit të tij. Me sytë e mendjes e shoh këtë plak me shtatin e tij të kërrusur nga temenarat që u bënte bejlerëve dhe me supet e mbuluar me një gunë të murrme, të vjetër.
Ecte duke çukitur stapin në çdo çap që hidhte përpara, me kujdes e me ngadalë. Ne të vegjlit i viheshim pas dhe i hiqnim kindin e gunës nga prapa, por xha Thanas Gjoka nuk zemërohej e na merrte me të mirë. Në dimër, kur binte dëbora e parë, i këndonim: ”Bije borë flokë-flokë Mbi shtëpi të Thanas Gjokë; Thanas Gjoka pa këmishë Dogji mjekërën me pishë.” Thanas Gjokën e thërrisnin edhe me nofkën ”ustai i beut të Përmetit”.
Kur u shuan bejlerët e fshatit tonë, pas të cilëve shkonte në Mullallëk e Bosnjë si gramatikua, Thanasi filloi të punonte vazhdimisht për beun e Përmetit. Ai nuk e përdorte hiç mirë dhe i jepte bukë thekër për punëtorët dhe fasule çoço nga më të ligat për të ngrënë. Kishte gjetur belanë, se nuk i vinin as shokët për të punuar me të. Dhe ishte mërzitur shumë.
I bënte temenara beut, po në shpirt e mallkonte. Kur vinte Pashka a Moti i Ri dhe usta Thanasi kërkonte hakën që t’ia shpinte shtëpisë, beu i bërtiste: ”Ti krimb i plehut, dashke të holla ti! Një kopaçe kokës ty!” Me dorë në zemër fliste usta Thanasi: ”Ju bëhem rixha për shokët e punës, bej: njëzet e pesë… ose vetëm njëzet lira.”
– Na dhjetë dhe hiqmu sysh…
– Po nuk na dalin bej efendi…nga një lirë…këtu në Përmet, t’u blejmë kalamajve nga një palë këpucë…shtëpisë
-qirinj…sapun…ndonjë çikëz kafe…
– Edhe kafe doni të pini, koka juaj! More Gjokë, si shumë herë ma ke sjellë në majë të hundës me këtë: para, para!
– Të kam puthur piqinë, bej!
– i thoshte mjeshtri, duke iu krrusur më poshtë e duke i vajtur më afër.
– M’u mërzitën edhe shokët që kam marrë sivjet, se të vjetrit s’më ardhën fare, bej! Janë fukarenj, s’u kanë bukë fëmija… Ju puth tabanin e këmbës, bej!
– Dëgjo, jezit! – i kërcënohej beu
– U thuaj atyre shokëve të rinë urtë, se vallahi! Bilahi! Tallahi! për Imam Hysen! U dërgoj trimat t’i kalbin në dru dhe paratë të mos ua jap fare dhe ti lidh pas grazhdit të kuajve për njëzet e katër sahat… dhe pa bukë! Mua m’a kanë frikën vilajeti i tërë dhe këta palo kaurë…!
– Aman bej, mos m’u zemëro! Kanë punuar të gjorët gjithë dimrin. Janë shokë të mirë…Kanë bërë punë të mirë…Të gëzojnë fëmijët…”
– Më plase jezit. Na edhe këto pesë lira dhe këput zverkun. Dhe të vini shpejt pas Pashke. Kam edhe konakët, ashefin, avllitë për të ndërtuar.
– Si urdhëroni, bej! Baltë e këmbëve të zotërisë suaj u bëfshim! i tha ustai duke bërë temena nga balli gjer te këmbët dhe duke ecur praptazi. Por kur arriu te porta, qëndroi i trembur se mos e tha me zë të lartë dhe ia dëgjuan atë që e mbantë të fshehur në thellësi të zemrës: ”Ardhça e mos të gjeça!”
Ndërsa për Pashkë Gjoka dhe mjeshtrat në fshat po gëzoheshin me fëmijët e tyre, koi që beu i Përmetit u sëmur e vdiq. Kur u kthye usta Gjoka në Përmet e vajti te furraxhiu që ta uronte ‘’Kristos Anesti!’’ (”Krishti u ngjall!”) furraxhiu ia ktheu përgjigjen:”Beu vdiq!”
Mirëpo Gjoka u bë si i paditur. Mori shportën me vezë të kuqe që kishte sjellë për beun dhe u nis drejt sarajeve. Edhe kur hyri brenda në oborr (që e pati shtruar me plloça vetë ai me ato duar të thata) nisi të këndojë. Atëherë doli prej ashefit shërbëtorja dhe i thirri:
”Ç’bën ashtu, mor usta Gjoka. Si nuk e ditke ti që na ka vdekur beu?! Me të dëgjuar këtë, Gjokës i ra zalia dhe s’po merrte dot frymë. Shporta i ra dhe vezët iu thyen. Shërbëtorja zuri kujën. Doli hankoja.
– I ra pika, sa i thashë që vdiq beu! – i tregoi shërbëtorja hankos. U mblodhën zonjat dhe nisën ta tundin e ta shkundin usta Gjokën. I fërkuan duart e këmbët, i hodhën ujë të ftohtë mbi kokë. Dhe ustai mezi nisi të lëvizë, hapi sytë një çikëz, e sikur zuri të fjalosej pakëz:
”Aman ç’më paska gjetur mua…Kur vdiq beu ç’më duhet jeta mua… Lermëni të vdes…Vramëni.” Kështu thoshte me zë të mallëngjyer, por përbrenda me shpirt e në heshtje të thellë mendonte: ”Ma mori të keqen! Vajti në djall!
Shpëtova, se më rropi lëkurën. E zunë gjynahet e mia!” Shërbëtorja dhe hankoja e zunë për krahësh, e ngritën dhe e shpunë të lëkundur në selamllëk:
”Ç’më mbani! Vramëni! Ç’e dua jetën unë kur më vdiq beu!” Herë-herë lëkundej sikur i thyheshin kërcinjtë e mezi ngjiste shkallët. Kur e shpunë në divan dhe e vunë në kanape nisi të rënkojë.
– Durim, usta Gjoka! – i tha hankoja. – Kështu e paska kjo dynja jallane! Dhe i tregoi për sëmundjen e të shoqit që e rrëmbeu aq shpejt e papandehur brenda katër ditëve, dhe që u mblodh gjithë vilajeti me bejlerë e pashallarë për ta përcjellë në varr. Dhe Gjoka:
”Pupu, pupu, që s’e pashë edhe një herë! Po qe njeri i mirë, moj hanko. I dëgjuar në tërë këta vilajetet e Shqipërisë. ” Dhe kur i suall kafenë: ”Ç’më jipni kafe mua! Farmak më sillni mua!” Dhe kur shterën lotët e mehën psherëtimat e shpirtit, e ngushëlloi Gjoka hankon :
” U thashë shokëve, s’e shoh mirë këtë mot: përditë më luan bishti i çekanit. Ndonjë tërsllëk do të kemi. Kur një ditë vërtet,drang! M’u thye bishti i çekanit mu në mes. Po, hanko, për ty qe ters i madh se humbe beun por dhe mua ters m’u nis që kur m’u thye bishti i çekanit.” ”Si urdhëron, usta Gjoka”, tha hankoja e ngushëlluar: ”Mot i zararit ky!”
Foto, i pari majtas, Skënder Luarasi 9-vjeçar.
Ne sfond, pas pemes se arres shtëpia me dy kate e Petro Nini Luarasit ne lagjen Kostallarë të fshatit Luaras
Share: