Nga Ing. Xhevair Ngjeqari
Bregdeti Adriatikut italian ( edhe për nji krahinë ) nuk mund të përshkruhet në nji kapitull. Por duke evidentuar tregues konceptual të zhvillimit urbano-turistik, tentohet të konfigurohet lidhja organike e komunitetit me detin dhe bregdetin. Adriatiku Italian në zonën veriore, përbëhet nga lagunat, ligatinat, ishujt baticor dhe sezonal, brigjet shkëmbore, kodrinore ranore, aluvinale etj. Megjithë vështirësitë ndërtimore jeta urbane dhe turistike është materializuar në shkallën më ë lartë të bashkëjetesës me bonuset e hapsirave maritime. Në vijim do të jepet informacion mbi elementët e veçantë të ndërtimeve në lagunën Veneciane ndërtimet portuale deltat e lumejve Sile etj.
- Gjatësia e vijës bregdetare italiane në Mesdhe + Adratik ) L = 7911,5 km (Enea.) .
- Në Mesdhe përfaqson R = 7911,5 : 46270 = 17,1% të vijës bregdetare të Mesdheut . ( Mare Nostrum ).
- Gjatësia e vijës breg. It. në detet (,Jon ,Tirren , Ligur ) ……L = 6639,5 km = 83,93 %
- Gjatësia e vijës bregdetare të Adriatikut Italian ………..L = 1272 km = 16,07 %
- Gjatësia e vijës bregdetare të Adriatikut…. ……………………. L = 7742 km
- Italia zotëron në detin Adratik P = 16 % të vijës bregdetare . R = 1272 : 7742 =16,42 % .
- Bregdet balnear i Adriatikut italian reth 764 km ose reth N = 60 % (764 : 1272 ) 60 %.
- Gjatësia e bregdetit ishujve të Adriatikut . L =23 km .
- Gjatësia frontale e bregut kundrejt mesores Adriatikut L = 820 – 850
- Raporti midis vijës breg. dhe gjatësisë Frontale të Adriatikut R =1272 : 850 =1,49 =1,5 herë.
- Baseni i Adriatikut italian B =148 625 km2 : 1272 =116 km2 basen bregdetar për/1 ml bregdet
- Vija bregdetare reth L=1093 ose reth P=86 % km është e orbanizuar turistike .
- Bregdeti shqërohet me rrugë bregdetare , autostradë paralele dhe rrugë sekondare bregdetare .
- Aktiviteti i nautikës turistike italiane në vitin 2003 zotëronte N = 800 mijë anije turistike duke përfshirë dhe të voglat ose N = 800 000 : 7456 = 107 anije / 1km bregdet = 1 anije / 9,3 ml bregdet .
- Nautika zotëron nji barkë R =1/75 banor dhe tenton N = 1 100 000 barka ose R = 1 Bark /55 banor.
- Në vitet perspektive parashikohet të realizohen N = 1 100 000 ose n =147 anije për/1km bregdet
- Në breg. e Adriatikut italian llog. N =21 barka/ km = N = 1varkë turistike për L= 47 ml bregdet.
- e Postit barkave në Adriatiun italian reth N = 48 193 barka :2285 = 20,09 = 21 posti varka km .
- Në vitin 2007 Italia përpunoi në porte V = 724 000 ton mall ose v = 8,44 ton mall/ banor .
- Në breg . it. shërbejnë N=534 porte ose 1 Port çdo L=13,98 km bregdet .(7911: 534 = 14,81km
- Në portet italiane të Adriatikut përpunohen mbi V = 154 ,704 milion ton mall /vit .
- Në breg.e Adriatikut it. prenotuan 2010 N = 29,314 milion turist ose = 23 045 turist /ml
- Në vitin 2009 Italia përpunoi në porte V= 92 707 000 posagjer ose n =1,53 herë numrin e popullsisë .
Turizmi vetëm në Venezia siguron prezencën e N=22 milion turista vit ndërsa Rimini realizon N=16 milion prenotacione/vit, duke u shfrytëzuar si resort bregdetar turistik rinor në nivel botëror. Për të mbushur bregun me rërë balneare, po studjohet mundësia e nxjerjes rërës nga nji shtresë në brëndësi të shtratit Adriatikut. Në cilësinë natyrore rëra e bregdetit Riminit apo gjithë bregdetit Adriatikut verior italian është e imët, aluvionale. Ajo nuk krahësohet me rërën cilësore balneare të bregdetit Adriatikut shqiptar .Në vlerësimin hidrologjik ,baseni ujmbledhës Italian përbën R=63,6% të basenit ujmbledhës të Adriatikut dhe siguron R=53% të volumit rjedhjes lumore.Të cilat janë përqëndruar në deltën e lumit Po dhe rjedhjeve të tjera në lagunën Veneziane (shih. Hidrologjia e Adriatikut ) .
ISHUJT. Në hapsirat e Ariatikut Italian nuk ka ishuj , sikundër bregdeti Dalmat ose në detin Ligur, ka ose Tirren. Në lagunën Veneciane ka shumë ishuj lagunar, të pa banuar dhe në varësi të ngritjes nivelit ujit çfaqen ose zmadhohen. Quhen Isole lagunari. Interesi industrial ka ndërtuar nji ishull për arsye të vendosjes industrisë gazit në Porto Levante. Pranë tyre gjendet nji grup ishuj me emertimin Tremiti ose Diomedee. Ishujt kanë sipërfaqe nën S = 0,5 km2 dhe vetëm ishulli San Domino S = 2 km2. Ishujt emërtohen :Isola di Pianosa , Isola di Caprara ,Isola di San Domino , Cretaccio.Ishujt e Adriatikut gjenden në Adriatikun qëndror mbi Gargano.
