Nga: Callum Laing (Themelues dhe CEO MBH Corporation PLC) and Dr. Enriko Ceko (Profesor ne Business School, Global Entrepreneurship Department)
SME-të janë shpirti i ekonomisë në të gjithë botën. SME-të janë tërëndësishme për arsye ekonomike dhe sociale, duke pasur parasyshedhe rolin e punësimit në sektorët e ndryshëm të ekonomisë. SipasBankës Botërore, Ndërmarrjet e Vogla dhe të Mesme (SME) luajnënjë rol të madh në shumicën e ekonomive, veçanërisht në vendet nëzhvillim. SME-të përbëjnë shumicën e bizneseve në të gjithë botëndhe janë kontribues të rëndësishëm në krijimin e vendeve të punësdhe zhvillimin ekonomik global. Ato përfaqësojnë rreth 90% tëbizneseve dhe më shumë se 50% të punësimit në të gjithë botën.SME-të aktualisht kontribuojnë deri në 40% të të ardhuravekombëtare (PBB) në ekonomitë në zhvillim. Sipas vlerësimeve, derinë vitin 2030 do të nevojiten 600 milion vende pune për tëpërvetësuar forcën globale të punës, që e bën zhvillimin e SME-ve njëpërparësi të lartë për shumë qeveri në të gjithë botën. Në tregjet nëzhvillim, shumica e vendeve të punës zyrtare gjenerohen nga SME-të, të cilat krijojnë 7 nga 10 vendet e punës. Sidoqoftë, qasja në financaështë një pengesë kryesore për rritjen e SME-ve, si pengesa e dytë mëe përmendur me të cilën përballen SME-të për të rritur bizneset e tyrenë tregjet në zhvillim dhe vendet në zhvillim.
Nën situatën aktuale të COVID 19, shumica e njerëzve që janë tëpunësuar në SME tashmë e ndiejnë barrën e shqetësimit nëse do tëkenë një punë të sigurt në ditët në vazhdim. Informacioni nga burimejozyrtare mashtron qytetarët në përgjithësi dhe punonjësit e tyre dhefamiljen në veçanti.
Për shkak të madhësive të tyre, SME-të janë ndikuar shumë nga CEO-të e tyre, të cilat shpesh janë themeluesit, pronarët dhe menaxheri iSME-ve. Detyrat e CEO-së në SME janë të vështira, dhe pasqyrojnëato të CEO-së të një kompanie të madhe: CEO duhet të ndajë nëmënyrë strategjike kohën, energjinë dhe pasuritë e tij për të drejtuarSME-të. Në mënyrë tipike, CEO është strateg, kampion dheudhëheqës për zhvillimin e SME-ve ose arsyeja kryesore përdështimin e biznesit.
Këto ditë, është e mundur që edhe pronarët e bizneseve mund të moskenë ende një përgjigje të saktë dhe një mesazh shprese përpunonjësit, sepse ata ndiejnë edhe pasigurinë dhe rrezikun e sëardhmes së panjohur, por të mos harrojmë se edhe këta pronarë tëSME-ve janë, në fund të fundit, si ne dhe kanë familjet dhe detyrimete tyre, plus disa prej tyre e gjejnë veten të përballen me shumë dheshumë vështirësi të ndryshme.
Ata kanë familje, fëmijë dhe ndoshta edhe në shtëpitë e tyre mund tëndodhin ngjarje të pazakonta që lidhen me jetën dhe shëndetin e tëafërmve të tyre. Paralelisht, këta pronarë të SME-ve, në këto ditë tëvështira, duhet të mbajnë mbi supet e tyre peshën e klientëve, furnitorëve, magazinave, parave të gatshme dhe bilancit bankar, peshën e punonjësve, etj., Peshë që ata që nuk kanë qenë kurrë nëbiznes vështirë se mund ta konsiderojë. Telefonat celularë dhe postatelektronike të këtyre njerëzve mund të jenë plot kërkesa të ndryshme, sepse shumë njerëz kërkojnë diçka prej tyre.
Në fakt, ky moment është pikërisht ai ku secili prej nesh mund dheduhet të reflektojë. Është shumë e thjeshtë të bësh rolin e viktimës. Tëgjithë mund ta luajmë këtë rol të shkëlqyeshëm. Të gjithë ne mund tëtelefonojmë ose të dërgojmë mesazhe përmes mediave socialeqeverisë, policisë, punëdhënsit, bankës, fqinjit, etj, dhe t’u kërkojmëndihmë dhe mbështetje, por mënyra më e mirë për t’u marrë me këtëgjendje është reflektimi. Kjo është rruga e duhur, kjo është mënyra e rritjes sonë si individë, si shoqëri, si komb dhe si njerëz në të gjithëglobin. Kjo është koha për të marrë përsipër përgjegjësitë që vijnë kuraskush nuk të donte t’i kalonte ato.
Askush nga ne në këtë botë, pavarësisht se kush jemi, ne nuk mund t’ikontrollojmë të gjitha ngjarjet që ndodhin në këtë botë, por ne munddhe duhet të kontrollojmë përgjigjen tonë ndaj këtyre ngjarjeve. Por, për një gjë ju mund të jeni i sigurt, ne do të kemi nga këto llojngjarjesh që ne nuk mund t’i kontrollojmë, për sa kohë të ketë jetë nëkëtë planet, dhe nëse punëdhënësit nuk bëjnë asnjë përpjekje për t’urritur gjatë këtyre ditëve të vështira, atëherë kurrë nuk do të jemi tësigurt dhe ne kurrë nuk do të kemi aftësinë dhe përgjegjësinë për tëofruar zgjidhje për kriza të tilla.
Ky është koha për të qenë të guximshëm dhe për të dhënë zgjidhje, kjo është koha për të kuptuar se përballë fatkeqësive të gjithë kanëmundësinë të shkëlqejnë, dhe pa dyshim që të tjerët do të jenë shumëmirënjohës për atë që do të bëjë secili nga ne.
Mënyra e duhur është përballja me vështirësitë dhe ofrimi i zgjidhjevepër biznesin ku njerëzit janë të punësuar. Është pikërisht koha për tëkontaktuar me punëdhënësit dhe për të kërkuar bashkëpunim me ta, për të përballuar rrethanat e reja të tregut, situatat e reja të biznesit, mënyrata e reja të kontaktit me konsumatorët dhe furnitorët, mënyrate reja të kryerjes së pagesave, mënyrat e reja të përdorimit tëteknologjisë aktuale dhe prezantimit të teknologjive të reja, etj.
Në nivelin e punonjësve, njerëzit brenda SME-ve luajnë rol tërëndësishëm në besim dhe të dijes ndërnjerëzore. Njohuritë e punëmarrësve ndikojnë pozitivisht në numrin e SME-ve, gjë që ngaana tjetër ndikon pozitivisht në besimin ndërpersonal. Zhvillimi injohurive mund të forcojë SME-të dhe besimi përhapet në një shoqërikur numri i SME-ve është më i madh
Jam i bindur që shumica e këtyre pronarëve të bizneseve të vogla dhetë mesme do të kuptojnë kërkesën e punonjësve për bashkëpunimsepse ata kanë nevojë për mbështetje, u duhen ide, mendime, zgjidhje.
Eshtë koha që punëdhënësit dhe punonëmarrësit të shikojnëdrejtpërdrejt në sy njëri tjetrin dhe të përpiqen të sigurojnë mbijetesëne bizneseve në të cilat janë të angazhuara, biznese me të cilat lidhetjetesa e shumicës së popullsisë në botë.
Koha do të tregojë nëse ne do të jemi në gjendje ta bëjmë këtë, pordijeni që kjo është mënyra e vetme. Nuk ka mënyrë tjetër përveçpërmirësimit të vazhdueshëm dhe konkurrencës, ku burimet njerëzoreluajnë një rol të padiskutueshëm. Së bashku ne mund t’ja dalim.
