Epitafi i Ballshit ose Epitafi i Gllavenicës është një nga objektet më të rëndësishme në Shqipëri (Albania) trashëgim nga mesjeta. Ky është një objekt i shkëlqyer si nga ana historike dhe pika teknologjike e parë, dhe ajo i takon jo vetëm për Shqipërisë, por edhe për të gjithë botën.
Epitafi i Gllavenicës është një epitaf i shekullit të 14-të, shkruar në një qefin, dhe të qëndisura nga një murg i quajtur Savia nga Ballshi, Shqipëri. Qefin është bërë nga mëndafshi, liri dhe ari, dhe simbolizon rroba varrimit të Krishtit, e përdorur në procesione premtes Good ortodokse. [1]
Teknikisht, stilistikisht dhe në motive dekorative, ajo është një prej objekteve më të përsosur të këtë zhanër në Ballkan. Epitafi përfaqëson Krishtin e vdekur shtrirë në një qefin liri, Shën Mëria, Gjoni, katër ungjilltarët, profetët dhe engjëjt me krahë të hapur. Ajo është autorizuar nga shqiptari sunduesi Gjergj Arianiti në 1373. [2]
Në vitin 1994, qefini ishte vjedhur nga Muzeu Historik Kombëtar të Shqipërisë në Tiranë. [3]
Në vitin 2005 një simpozium ndërkombëtar vlerësoi se qefini duhet të restaurohej për sasinë e 25-50k euro për shkak se ajo rrezikon të përkeqësuar (irreparably) dhe dëmtuar nga dritat e Muzeut Kombëtar të Shqipërisë. [4]
The Epitaph of Ballsh or Epitaph of Gllavenica is one of the most important objects Albania inherits from the Middle Ages. It is a brilliant object both from the historical and the technological point of view, and it belongs not only to Albania, but also to the entire world.
The Epitaph of Gllavenica is a 14th-century epitaph, written on a shroud, and embroidered by a monk named Savia from Ballsh, Albania. The shroud is made of silk, linen and gold, and symbolizes the burial cloth of Christ, used in Orthodox Good Friday’s processions.[1]
Technically, stylistically and in the decorative motifs, it is one of the most perfect artifacts of this genre in the Balkans. The Epitaph represents the dead Christ lying on a linen, Saint Mary, John, other Four Evangelists, prophets and angels with spread wings. It was commissioned by the Albanian ruler Gjergj Arianiti in 1373.[2]
In 1994, the shroud was stolen from the National Historical Museum of Albania in Tirana.[3]
In 2005 an international symposium assessed that the shroud should be restaured for the amount of 25-50k Euros because it risks to be irreparably deteriorated and damaged from the lights of the Albanian National Museum.[4]
References
Universiteti Shtetëror i Tiranës. Instituti Historisë e Gjuhësisë, Instituti i Historisë (Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë), “Studia Albanica, Volume 38, Issue 2” [1]
Studia Albanica, Volume 37. 2004
Peter Dawson, Linda White & Andrea Dawson: Albania: a guide and illustrated journal. Bradt, 1995. page 42.
Albanian director of the Restoration Section of the Institute of Folklore of Albania declared that the lights of the museum are ultraviolet ones and as such they risk to damage the colors of the shroud “Epitaph of Gllavenica (Epitafi i Glavenicës)” (in Albanian). Metropol newspaper.
Sources
Stamati, Frederik, Acta Studia Albanica (2/2005) The Epitaph of Gllavenica: New Data Emerging from the Technological Study
