Rusia dhe Turqia nxisin trazira, SHBA s’mendon për një tjetër luftë në Ballkan, ndërsa BE-ja po përqendrohet në problemet e veta
Në një takim të mbyllur të kohëve të fundit, me ekspertë, një zyrtar i mirënformuar gjerman u pyet se cili është problem që e shqetëson atë më së shumti në Evropë. Përgjigjja e tij erdhi pa hezitim: Ballkani Perëndimor, ku një krizë e re po krijohet, teksa Turqia dhe Rusia po trazojnë çorbën.
Në skenarin e tij më të keq, Rusia dhe Turqia do të inkurajojnë “të afërmit” e tyre në Ballkan, Serbinë dhe Shqipërinë, për t’i ndihmuar që të rivizatojnë kufijtë e rajonit. Qeveria serbe, me mbështetjen e Rusisë, mund të aneksonte pjesë të mëdha të Bosnjes së populluara nga serbët etnikë. Mbështetja turke mund të ndihmojë Shqipërinë të marrë një manovër të ngjashme, jo vetëm në Kosovën shqiptare, por edhe në Maqedoni, ku shumica e minoritetit të madh shqiptar dëshirojnë të ribashkohen me atdheun.
Ky kurs i ngjarjeve vështirë se mund të ndodhë, shkruan WSJ (përkthim i lapsi.al). Derisa disa nga territoret e pretenduara nga Shqipëria e Madhe janë në Serbi, do të ishte e vështirë për të dy vendet të bien dakord mbi një hartë të re. Por ky nuk është një rezultat i pamundur, edhe nëse ideja ka më shumë gjasa të frymëzojë ndonjë tip alla James Bond se sa një ministër të jashtëm. Dhe një numër gjithnjë e më i madh i batakçinjve të tipit të Bondit duket se po shfaqet në politikën botërore këto ditë.
Ekziston një realitet i rëndë i cili bazohet në shqetësimet e Gjermanisë. Ballkani po zhbllokohet dhe Perëndimi tani duhet të shqetësohet për më shumë se ndërhyrjet ruse. Turqia po bëhet gjithnjë e më shumë një NINO (NATO vetëm në emër) me pushtet dhe pavarësisht nga dyshimet e thella të Turqisë ndaj Rusisë, Presidenti Rexhep Tajip Erdogan po bashkëpunon më ngushtë me Presidentin Vladimir Putin.
Turqia dhe Rusia janë bashkuar nga kundërshtimi i tyre ndaj Gjermanisë dhe Bashkimit Evropian. Rusët jo vetëm e urrejnë NATO-n; Ata e shohin BE-në si pengesë ndaj rolit historik të fuqisë së Rusisë në çështjet evropiane. Turqia po ashtu është kthyer kundër BE dhe po kërkon leva kundër Gjermanisë dhe anëtarëve të tjerë të saj. Për Rusinë dhe Turqinë, aftësia për t’i shkaktuar Evropës probleme në Ballkan, me rrezik dhe kosto relativisht të vogël, është diçka që s’mund të lihet pasdore.
Perspektiva e anëtarësimit në BE për vende si Serbia, Maqedonia, Mali i Zi, Kosova dhe Bosnja ka bërë më shumë se çdo gjë tjetër për të mbajtur paqen e brishtë në Ballkanin Perëndimor. Çdo vend ballkanik do të dëshironte më tepër të ishte pjesë e BE-së sesa të ishte aleate e Rusisë apo Turqisë.
Por shpresat për anëtarësim afatshkurtër në BE po veniten. Evropa po humbet Britaninë dhe ka pasur kohë të vështira në menaxhimin e marrëdhënieve me anëtarët si Hungaria dhe Polonia. 28-ta shpejti do të jetë 27 – anëtarët e BE-së që kanë pak dëshirë për të marrë pesë shtete të reja ballkanike, të cilat do ta bënin bashkimin edhe më të padobishëm dhe do të prisnin ndihmë financiare në një kohë kur buxheti i BE, pas Brexit, do të tendoset.
Serbët dhe shqiptarët po sinjalizojnë se nëse Perëndimi largohet, ata do të duhet të shohin nga lindja dhe kjo do të thotë të kalosh në një agjendë nacionaliste me ndihmën ruse dhe turke.
Për BE-në, një raund i ri i kaosit të Ballkanit do të ishte një fatkeqësi: refugjatët, krimi, radikalizimi mes myslimanëve të Ballkanit, mundësi më të mëdha për fuqitë armiqësore për të fituar ndikim në shpenzimet e BE. Por BE nuk mendon se mund ta menaxhojë vetë Ballkanin. Shtetet e Bashkuara do të duhet të jenë pjesë e zgjidhjes, thonë gjermanët.
Do ta luajë në SHBA topin? Angazhimi në grindjet e Ballkanit të largët për t’ia bërë jetën më të lehtë të Gjermanisë nuk është pikërisht ideja e Donald Trump për politikën e jashtme. Bill Klinton luftoi për dy vjet për të mbajtur Shtetet e Bashkuara në luftërat e pas-Jugosllavisë. Z. Trump mund të jetë akoma më skeptik për ndërhyrjen dhe për të trajtuar mundësinë e një raundi të ri të luftërave ballkanike me ndjeshmërinë e ftohtë që Barak Obama shfaqi në Siri. Ky do të ishte një gabim i rëndë. Ndonëse grindjet në Ballkan janë të parëndësishme krahasuar me problemet më të mëdha në vende të tjera, ajo që ndodh në Ballkan nuk qëndron gjithmonë në Ballkan, dhe NATO dhe BE mund të tronditen në thelb nga një tjetër raund gjakderdhje në Ballkan. Kriza ka potencialin për të ripërcaktuar marrëdhëniet e SHBA-së dhe BE-së për dekada të tëra.
Evropianët argumentojnë se investimet relativisht të vogla, afatshkurtra amerikane – diplomacia aktive dhe ndërtimi i forcave amerikane në Kosovë – mund të ishin më shumë. Por ne kemi një president që nuk mund ta gjejë bindës këtë argument. Fokusi kryesor i z. Trump për politikën e jashtme duket të jetë se SHBA u ka lejuar aleatëve të saj të gëzojnë një rrugëtim të lirë dhjetëravjeçar. Evropianët që shqetësohen për paqen e Ballkanit duhet të mendojnë se si mund ta bindin një Shtëpi të Bardhë skeptike për t’u angazhuar. Ankesat e vjetra – ndaj solidaritetit të NATO-s, mbrojtjes së lirisë, frikës nga Rusia – mund të mos jenë të mjaftueshme. Z. Trump mendon për marrëveshje dhe Berlini duhet të mendojë se si ta ulë atë në tavolinë.
/Marrë nga Wall Street Journal –Përgatiti Lapsi.al
