Genet e nënës përcaktojnë se sa të zgjuar janë fëmijët, ndërsa ato të babait nuk bëjnë asnjë diferencë. Sipas ekspertëve, gratë kanë më shumë gjasa të transmetojnë genet e inteligjencës tek fëmijët e tyre, sepse ato mbahen në kromozomin X dhe gratë kanë dy prej tyre, ndërsa meshkujt kanë vetëm një.
Por përveç kësaj, shkencëtarët tani besojnë se genet për funksionet e avancuara të trashëguara nga babai mund të çaktivizohen automatikisht. Një kategori e geneve të njohura si “gene të kushtëzuara” mendohen të punojnë vetëm nëse vijnë nga nëna në disa raste dhe babai në raste të tjera. Inteligjenca besohet të jetë midis geneve të kushtëzuara që vijnë nga nëna.
Siç shkruan e përditshmja britanike “The Independent“, studimet laboratorike duke përdorur minj gjenetikisht të modifikuar konstatuan se ata me një dozë shtesë të geneve të nënës, zhvilluan kokë dhe tru më të madh, por kishin trupa të vegjël. Ata me një dozë shtesë të geneve atërore kishin tru të vogël dhe trupa më të mëdhenj. Shkencëtarët identifikuan qelizat që përmbanin vetëm gene të nënës, ose të nënës në gjashtë pjesë të ndryshme të trurit të miut, që kontrollonin funksione të ndryshme, nga zakonet e të ngrënit deri te kujtesa. Qelizat me gene atërore u gjetën të akumuluara në pjesë të sistemit limbik, që përfshihen në funksione të tilla si seksi, ushqimi dhe pjesët agresive të trurit. Por studiuesit nuk gjetën asnjë qelizë atërore në korteksin cerebral, ku ndodhen funksionet më të avancuara, të tilla si arsyetimi, mendimi, gjuha dhe planifikimi.
Megjithatë, hulumtimet gjithashtu e bëjnë të qartë se genetika nuk është përcaktimi i vetëm i inteligjencës, por vetëm 40 deri në 60 përqind e inteligjencës vlerësohet të jetë trashëguese, duke lënë një pjesë të varet nga mjedisi. Nënat gjithashtu thuhet të luajnë një rol jashtëzakonisht të rëndësishëm në këtë pjesë jo genetike të inteligjencës, me disa studime që sugjerojnë një lidhje të sigurt midis nënës dhe fëmijës është e lidhur ngushtë me inteligjencën. Një lidhje e fortë me nënën mendohet t’u japë fëmijëve një ndjenjë sigurie, që u lejon atyre të eksplorojnë botën dhe besimin për të zgjidhur problemet. Përveç kësaj, nënat e devotshme dhe të vëmendshëm kanë tendencë t’i ndihmojnë fëmijët të zgjidhin problemet, duke i ndihmuar më tej ata për të arritur potencialin e tyre.
