Një TVSH me bazë të gjërë hartohet/projektohet për të sjellë brenda pagesës për këtë lloj tatimi dhe çdo transaksion ekonomik mbi të cilin zbatohet ky tatim, subjekt për përjashtime të kufizuar.
Dhe, një gjë e tillë, arrihet me anë të përgatitjes në projektligj të një kushti shumë të gjërë, që e vendos TVSH – në mbi një hapsirë shumë të gjërë të transaksioneve të biznesit dhe, që më pas, me anë të përjashtimeve të veçantë, heq çdo transaksion që nuk duhet të jetë subjekt i TVSH – së.
Zakonisht, transaksionet deklarohen nëse janë brenda fushës së veprimtarisë së TVSH – së dhe në qoftë se ato janë “furnizime të mallrave dhe/ose të shërbimeve”.
Këtyre termave u janë dhënë kuptime shumë të gjërë që, në mënyrë domethënëse, shkojnë përtej kuptimeve të zakonshëm të “furnizimeve”, “mallrave” dhe “shërbimeve” përfshirë këtu pjesën më të madhe të gjuhëve.
Synimi i ligjit për TVSH – në është të sjellë brenda pagesës të gjithë veprimtaritë ekonomike.
Veçanërisht, nevojitet që termat të mbulojnë transaksionet që merren me tokën dhe me pasuri të tjera të palëvizshme, si dhe me të drejtat e pronësisë intelektuale.
Prandaj, termat duhet të kufizohen te kuptimet e atyre termave, për shembull, le të thuhet tek konsumi.
Për arsye të thjeshtësisë gjuhësore, të gjithë transaksionet e përshtatshëm përdorin termin “furnizime” në pjesën më të madhe të teksteve në gjuhën angleze.
Megjithëatë, në shumë gjuhë, nuk ka një koncept të “furnizimit”.
Një prezantim më formal i fushës së veprimit të ligjit për TVSH – në mund t’i referohet (a) transaksioneve që përfshijnë transferimin e të drejtave ligjore për mallrat dhe (b) transaksioneve të tjerë brenda fushës së veprimit të TVSH – së, por që nuk e përfshijnë një transferim të tillë (për shembull, kapitujt përkatës në Kodin Civil të Republikës së Shqipërisë).
Përveç identifikimit se cilët transaksione janë brenda fushës së veprimit të TVSH – së, praktikave në përmbushje të kërkesave të ligjit për TVSH, u kërkohet të përcaktojnë se ku ndodhin transaksionet, kur ndodhin ato dhe kush i kryen këto transaksione për qëllime të TVSH – së, ose që trajtohen si të kryera për qëllime të TVSH – së.
Zakonisht, ligji i TVSH – së përmban përkufizimin e “furnizimit të mallrave”, ose “mallra”. Kjo ndihet në dritën e prezantimit formal të mësipërm, që një praktikë më e mirë duhet të ofrojë një përkufizim të “furnizimit të mallrave”.
Përsëri, përkufizimi nevojitet të shmangë të qënit në mënyrë tejet afër lidhur me ndonjë përkufizim të një koncepti të njëjtë në ligjin e konsumatorit ose ligjin e tregtarit dhe shoqërive tregtare të një vendi/shteti.
Dhe kjo për arsye se, zakonisht, fusha e veprimit të praktikës së TVSH – së do të jetë më e gjërë se sa fusha e veprimit të ligjit të tregtarit dhe shoqërive tregtare. Praktika të tjera, të tilla si përcaktimi i kohës, mund të jenë të ndryshme.
Prapëseprapë, këto që përkufizojnë “furnizimin e mallrave” në kontekstin e TVSH – së mund të marrin shumë nga rishikimi i përkufizimeve të tjerë brenda vendit/shtetit, si dhe atyre termave.
Përkufizimi i mundshëm i “furnizimit të mallrave”, ose “mallrave” është transferimi i të drejtës për disponimin e pasurisë së prekshme të luajtshme, ose të pasurisë së paluajtshme përveç tokës, shërbimeve dhe dhënies me qira financiare, që përkufizohet për të përfshirë transferimet e pasurisë së paprekshme në asete/aktive.
Pasoja e kësaj forme përkufizimi, e dyfishuar me një përkufizim të gjërë të shërbimeve, është ajo që transferimi i pasurisë së paprekshme do të konsiderohet shërbim.
Problem, me përkufizimin e përgjithshëm të këtij koncepti, është se ka diferenca themelore në rrugëzgjidhjen për shitjet e mallrave në sisteme të ndryshëm ligjorë, që përfshijnë diferencat brenda BE – së ndërmjet vendeve/shteteve me rrugëzgjidhje të ligjit zakonor dhe vendeve/shteteve me ligjin civil (Kodin Civil).
Përkufizimi i ofruar këtu është një kompromis ndërmjet rrugëzgjidhjeve të ligjit zakonor dhe ligjit civil për pasurinë.
Përkufizimi në një vend/shtet mund të nevojitet të jetë në të njëjtën linjë me legjislacionin e pronës së atij vendi/shteti.
Për shembull, rrugëzgjidhja e ligjit zakonor e identifikon pasurinë si të prekshme (mjete që mund të mbahen ose preken, zakonisht referuar si mallra ose produkte në ligjin e tregtarit dhe shoqërive tregtare) dhe e paprekshme (pasuri që nuk mund të preket, të tilla sikundër janë të drejtat ligjore).
Gjithashtu, kjo bën dallim ndërmjet “pasurisë personale” (që përfshin pasurinë e prekshme që mund të zotërohet nga persona individualë, të tillë si mallrat) dhe “pasurinë e vërtetë” (kjo përfshin vetëm të drejtat ligjore të pronësisë për tokën dhe gjërat që i bashkëngjiten ose janë të pandara nga toka).
Në vendet me traditë në ligjin civil, dallimi bëhet ndërmjet pasurisë së lëvizshme dhe pasurisë së palëvizshme mbi bazën e ndryshimit (për shembull, një ndërtesë mund të trajtohet si e ndarë nga toka mbi të cilën qëndron ndërtesa dhe kategoritë e pasurisë së palëvizshme mund të lidhen më shumë me aftësinë fizike për të lëvizur pasurinë se sa të drejtat mbështetëse ligjore).
Një “furnizim mallrash” nuk përbëhet vetëm nga transferimi i posedimit, i cili është një transferim i përdorimit të mallrave, jo në lidhje me mallrat në vetvete. Një transferim i përdorimit të mallrave është një furnizim shërbimi.
Përkufizimi i shkruar më lart shmang referencën për një shitje të mallrave ose të drejtave të pronësisë.
Qëllimi është të shmangë kompleksitetet e ligjeve tregtarë të vendit/shtetit, të tillë si rezervimet e titullit, që mund të parandalojnë pronësinë nga transferimi, por që nuk parandalojnë të gjithë atributet fizike dhe vlerën ekonomike nga të qënit të transferuar.
Në mënyrë të barabartë, një transaksion që ka të gjithë atributet e një shitje, por më vonë kthehet të jetë i shmangshëm për arsye ligjore, me rezultat, nuk pushon që të jetë një furnizim, megjithëse më vonë mund të jetë përsëri një furnizim i kthyer, në qoftë se mallrat transferohen nga ishin transferuar.
Në qoftë se një transferim i posedimit (një furnizim i një shërbimi) ndiqet nga një transferim titulli, ose i të drejtave të pronësisë, furnizimi i mallrave është furnizimi i atyre të drejtave dhe pasqyron vlerën që mbetet pas marrjes në konsideratë të vlerës së shërbimeve tashmë të furnizuar.
Nuk nevojitet përkufizim më vete për “mallrat” që të kursejë shpjegimin në përkufizimin e mësipërm ose ekuivalentin e tij.
Qëllimi është që të përfshihen në kategorinë e “mallrave” të gjitha ato forma të pasurisë së prekshme që duhet të jenë brenda fushës së veprimit të ligjit për TVSH – në.
Shpesh, toka përjashtohet nga përkufizimi i mallrave me paramendim për arsyet e mëposhtme; paraja përjashtohet gjithashtu. Kjo, pjesërisht, varet nga ajo se si shihet paraja në legjislacionin e pasurisë të një vendi/shteti (veçanërisht, nëse paraja paraqitet si e prekshme ose e paprekshme). Në realitet, nëse përjashtohet ose jo paraja këtu, të gjithë format e TVSH – së e përjashtojnë pagesën e TVSH – së për transferimin e parasë (ose siç duhet, përdorimin e parasë) me anë të përjashtimit.
Çdo përjashtim i pasurisë ose i transaksioneve nga përkufizimi “furnizim mallrash” do ta sjellë këtë brenda përkufizimit të “furnizimit të shërbimeve” shkruar më poshtë, me rezultat që të kërkojë për ta vendosur përsëri përjashtimin.
Shumë ligje të TVSH – së e shtrijnë përkufizimin e furnizimeve të mallrave, gjithashtu, për të mbuluar furnizimet e energjisë dhe llojeve të tjerë të furnizimit që janë të ngjashëm me mallrat. Për shembull, zakonisht, furnizimi me energji elektrike nuk trajtohet sipas ligjit civil dhe ligjit tregtar dhe shoqërive tregtare si një furnizim mallrash, po ashtu edhe furnizimi i ngrohjes, ftohjes, ose ajrit të kushtëzuar.
Megjithëatë, zakonisht, kjo paraqitet si bindëse për t’i trajtuar ato si furnizime mallrash për të zbatuar përcaktimin e kohës, si dhe praktikat e vendndodhjes që lidhen me mallrat.
Referenca për “pasurinë e palëvizshme më saktë se sa toka” hartohet/projektohet për të marrë në konsideratë faktin se disa vende/shtete kanë përkufizime më të gjërë të pasurisë së palëvizshme se sa vende/shtete të tjerë.
Cilado qoftë fusha e veprimit të përkufizimeve brenda vendit/shtetit, shitja e një toke duhet të përjashtohet nga fusha e veprimit të një furnizimi mallrash.
Në këtë kontekst “toka” nënkupton të drejtat e një personi si pronar për titullin ligjor dhe posedimin e vetëm/ekskluziv, si dhe kontrollin mbi çdo pjesë të sipërfaqes ose nëntokës të territorit të vendit/shtetit.
Theksi është mbi titullin ligjor, jo mbi tokën aktuale.
Kjo mund ose mund të mos përfshijë automatikisht titullin ligjor dhe posedimin e ndonjë ndërtese, strukturë, ose pajisje të fiksuar në sipërfaqe ose nëntokë.
Referenca për titullin ligjor bazohet në hamendjen se ligji i vendit/shtetit siguron për shitje të tërësisë së interesit ligjor në tokë.
Një pikë tjetër e diferencës në legjislacion që merret me tokën ose pasurinë e paluajtshme të vendeve/shteteve është se disa vende/shtete kanë legjislacion sipas të cilit një ndërtesë mbi tokë paraqitet ligjërisht si pjesë e tokës dhe nuk mund të shitet më vete nga ajo tokë.
Përjashtimi i tokës nga përkufizimi i mallrave bëhet për arsye si të parimit ashtu dhe administrimit praktik. Problemi praktik është se si, në mënyrën më të mirë, të tatojmë punët ose ndërtesat mbi tokë, pa tatuar gjithashtu tokën.
Ka disa zgjidhje të mundshme për problemimin e tatimit të zhvillimit (që përfshin ndërtesat) dhe jo tokën.
Në qoftë se ligji adopton përkufizimin e shkruar më lart, një shitje e tokës së pazhvilluar nuk është kurrë subjekt për TVSH – në.
Një shitje e tokës nga një person privat, në çdo rast, nuk duhet të jetë brenda fushës së veprimit të tatimit, për arsye se shitja nuk duhet të jetë pjesë e një veprimtarie biznesi dhe, në shumë raste, shitësi nuk duhet të jetë një person i tatueshëm.
Transferimi i një interesi në tokë nuk përjashtohet nga ky përkufizim nga fusha e veprimit të TVSH – së. Dhe kjo është për arsye se transferimi i një interesi në tokë (për shembull, transferimi i një pjese të pronësisë totale të tokës) nuk është i njëjtë me transferimin e tokës.
Qiratë afatshkurtëra janë subjekt për TVSH – në. Punët e bëra mbi tokën, për shembull, puna e inxhinjerisë civile ose puna ndërtuese për pronarin e tokës, përjashtohen nga fusha e veprimit të TVSH – së me anë të këtij përkufizimi. Prandaj, zakonisht, të tilla punë janë subjekt për TVSH – në.
Shpesh, një “furnizim shërbimesh” përkufizohet si çdo furnizim brenda fushës së veprimit të TVSH – së që nuk është furnizim mallrash ose furnizim i tokës.
Ky përkufizim, kur lexohet me përkufizimin e “furnizimit të mallrave” nënkupton se çdo furnizim është brenda fushës së veprimit të pagesës për TVSH – në. Në qoftë se është kështu, mund të pyetet përse është e nevojshme të bëhet dallimi ndërmjet “mallrave” dhe “shërbimeve”.
Përgjigja është se praktikat që caktojnë vendndodhjen e një furnizimi shërbimesh janë të ndryshme nga ato për njo furnizim mallrash, sikundër janë praktikat që përcaktojnë kur ndodhin të tillë furnizime.
Më tej, atje ku TVSH – ja paguhet me më shumë se një përqindje, identiteti shumë i saktë i furnizimit mund të jetë kritik.
Praktikat e vetëfurnizimit që shpjegohen më poshtë zbatohen gjithashtu për mallrat dhe jo për shërbimet.
Përfundimisht, një furnizim i mallrave përgjatë kufirit të një vendi/shteti është një import ose eksport për ato mallra dhe është subjekt për regjimin doganor të këtij vendi/shteti. Kjo gjë nuk zbatohet për furnizimet e shërbimeve.
Pika e fundit fare shërben për të theksuar se, në rastet e dyshimit, mund të jetë e dobishme për të konsideruar fushën e veprimit të ligjit doganor të vendit/shtetit në konsiderimin nëse diçka është ose nuk është një “mall”.
Prandaj, nuk është e mundshme që të kemi një furnizim që nuk është as furnizim mallrash dhe as furnizim shërbimesh, përveç furnizimeve të tokës dhe parasë. Nga kjo, është e qartë se “shërbimet” kanë një kuptim të gjërë.
Ky kuptim mbulon përdorimin e të gjithë formave të pasurisë dhe gjithashtu transferimet e të drejtës për disponimin e pasurisë së paprekshme. Ky kuptimmbulon gjithashtu ngjarje negative, të tilla si ndalimi i veprimtarisë ose largimi nga përgjegjësia e një marrëveshje për të bërë diçka.
Në të vërtetë “shërbimet” furnizohen kurdoherë që shtohet vlera për shkak të një transaksioni që bie brenda fushës së veprimit të TVSH – së.
Një transaksion do të bjerë brenda fushës së veprimit të TVSH – së në qoftë se transaksioni është një transaksion biznesi, në qoftë se personi që bën furnizimin është një person i tatueshëm dhe në qoftë se një person tjetër bën një pagesë për furnizimin që i është bërë atij.
Rrallë, ligji i TVSH – së ofron një përkufizim të dobishëm më vete për “furnizimin”. Një furnizim do të ndodhë kurdoherë që ka një transaksion ose ngjarje që përfshin një person të tatueshëm me anë të të cilit personi i tatueshëm merr një pagesë (ose konsideratë) për efektet e këtij transaksioni ose të kësaj ngjarje. Me fjalë të tjera, koncepti i vlerës së shtuar pasqyrohet nga ky përkufizim i gjërë.
Çdo përkufizim më i ngushtë dhe çdo përpjekje për të vendosur kufizime në kuptimin e “furnizimit” ose të “shërbimeve” do të përjashtonte veprimtaritë ekonomike nga fusha e veprimit të TVSH – së.
Interpretimi dhe zbatimi i këtij kushti duhet të pasqyrojë këtë rrugëzgjidhje të gjërë të politikës për arsye se siguron jo vetëm efiçencë në mbledhjen e TVSH – së, por gjithashtu drejtësi ndërmjet një personi të tatueshëm dhe një tjetri. Kjo gjë ndodh vetëm në qoftë se, në mënyrë të ngjashme, tatohen të gjitha veprimtaritë ekonomike që shtojnë të njëjtën vlerë që të ekzistojë një TVSH e drejtë dhe lehtësisht e administrueshme.
Më lart janë bërë komentet rreth përjashtimit të tokës dhe parasë nga përkufizimi i furnizimit të mallrave. Në qoftë se përdoret struktura përkufizuese e mësipërme për furnizimin e shërbimeve, është e domosdoshme të përsëriten ato përjashtime në përkufizimin e furnizimit të shërbimeve.
Ligji për TVSH – në duhet të sigurojë që shërbimi i kryer/dhënë nga një punëmarrës për punëdhënësin e atij punëmarrësi nuk formon furnizim të bërë nga ai punëmarrës. Dy mënyrat e të bërit të kësaj duhet ta thonë në mënyrë shprehëse kështu, ose të sigurojnë se një punëmarrës kurrë nuk mund të jetë një person i tatueshëm, duke siguruar se një person është person i tatueshëm vetëm në lidhje me furnizimet e bëra nga ai person në mënyrë të pavarur.
Praktika mbulon gjithashtu të gjithë ato që punojnë në zyra, të tillë si drejtorët e firmës dhe të gjithë punëmarrësit dhe zyrtarët e shtetit.
Atje ku një furnizues furnizon mallra ose shërbime nëpërmjet një agjenti për një person tjetër, furnizimi bëhet jo nga agjenti por nga furnizuesi.
Nëse në një rast të veçantë një ndërmjetës është një agjent do të varet nga natyra shumë e saktë ligjore e kontratës ndërmjet personave të përfshirë. Për shembull, një punëmarrës është agjent i punëdhënësit. Shërbimi i punëmarrësit, në qoftë se furnizohet direkt ose indirekt te një person i tretë, është një furnizim nga punëdhënësi.
Kjo praktikë mbulon të gjithë furnizimet nga punëmarrësit, që përfshijnë rastin ku një punëmarrës punon direkt për disa persona të tretë, në qoftë se personi i tretë kontrakton me dhe paguan punëdhënësin.
Në qoftë se punëmarrësi është dytësor për personin e tretë dhe paguhet direkt nga personi i tretë, atëhere marrëdhënia e vërtetë mund të jetë që punëmarrësi tashmë punësohet nga personi i tretë.
Në qoftë se personi i tretë nuk e paguan punëmarrësin, atëhere pagesa për punëmarrësin ndoshta nuk do të përbëjë konsideratë ndërmjet punëdhënësit dhe personit të tretë, kështu që nuk ka asgjë mbi të cilën të paguhet TVSH – ja.
Normalisht, një agjent ka të drejtën e një kuote ose komisioni për shërbimet që bën për një furnizues dhe TVSH – ja paguhet mbi ato shërbime (në qoftë se ato nuk përjashtohen). Prandaj, atje ku përdoret një agjent i takon furnizuesit dhe jo agjentit të kërkojë pagesë për TVSH – në dhe ta paguajë atë në buxhet.
Mund të konsiderohen fuqi ligjore të veçanta të domosdoshme për të paguar TVSH – në me masa shtrënguese nga një agjent atje ku agjenti, më saktë se sa furnizuesi, e ka paranë për të bërë pagesën dhe furnizuesi nuk e ka paguar TVSH – në.
Një rast i veçantë është një shitje me ankand, ose forma të tjera të shitjes ku agjenti nuk zbulon se është një agjensi, ose refuzon të zbulojë identitetin e personit për të cilin agjenti vepron. Këtu, në mënyrë efektive, furnizuesi mbetet i paidentifikuar.
Prandaj, mund të mos jetë madje e qartë nëse furnizuesi është ose nuk është person i tatueshëm.
Në të tillë raste, është e domosdoshme që të trajtohet si kryesor agjenti për qëllimet e kërkimit të pagesës për TVSH – në për konsumatorët, si dhe të përfshihen praktika që kërkojnë që ky të jetë rasti, cilado qofshin marrëdhëniet mbështetëse ligjore.
Efekti i kësaj është t’i kërkojë agjentit (në qoftë se është person i tatueshëm) të lëshojë faturë tatimore me TVSH për konsumatorin dhe për kryesorin (në qoftë se është person i tatueshëm) të lëshojë faturë tatimore me TVSH për agjentin për sendet e shitur.
Shpesh, në praktikë është e vështirë të identifikohet natyra e një furnizimi, për arsye se shpesh, ajo çfarë furnizohet është një përzierje e gjërave të ndryshme dhe, shpesh, si të mallrave ashtu dhe shërbimeve.
Për shembull, A – ja bie në ujdi për t’i shitur disa mallra B – së dhe, gjithashtu, t’i dorëzojë ato te B – ja. A – ja, gjithashtu, bie në ujdi që t’i instalojë ato kur bën dorëzimin. Një inxhinjer bie në ujdi të riparojë makinën e prishur të B – së dhe t’i furnizojë atij disa pjesë këmbimi ndërkohë që i riparon makinën. Klubi i A – së i lejon B – së të bëhet anëtar dhe t’i sigurojë B – së mallra (të tillë si libra dhe një dinstiktiv të veçantë) dhe shërbime (të tilla si këshillat ose përdorimi i mjediseve të klubit) kur B – ja i bashkohet klubit.
Në secilin prej këtyre rasteve, a ka një furnizim të vetëm ose më shumë se sa një furnizim? A janë furnizime mallrash apo shërbimesh?
Vendet/shtetet nevojitet të adoptojnë rregulla praktikë të thjeshtë për t’u marrë me ato që ndodhin çdo ditë, kështu që ato që bëjnë furnizime të përzier dhe furnizime të shumfishtë, të mund të përcaktojnë, pa teprime, vështirësinë si dhe kur duhet të zbatohet TVSH – ja për secilin furnizim.
Një rregull praktik i gjërë duhet të trajtojë çdo furnizim të rastit për një furnizim kryesor si pjesë të këtij furnizimi kryesor. Për shembull, në qoftë se A – ja nuk bën pagesë të veçantë për dorëzimin dhe më pas shërbimi i dorëzimit injorohet, atëhere furnizimi tatohet vetëm si një furnizim mallrash.
Në qoftë se inxhinjeri kërkon pagesë më vete për pjesët e këmbimit, atëhere TVSH – ja duhet të zbatohet më vete për ato. Një furnizim i shumfishtë, i tillë si anëtarësia në klub, mund të kërkojë që një pagesë të përpjestohet ndërmjet elementëve të ndryshëm të anëtarësisë në klub.
Një TVSH e gjërë, e thjeshtë, lejon të shmangen shumë prej këtyre problemeve. Në qoftë se asnjë prej formave të furnizimit nuk përjashtohet dhe të gjitha janë subjekt për TVSH – në në të njëjtën përqindje, atëhere nuk është aq kritike që elementet e një furnizimi të ndahen.
Kur kategori të shumta lejohen nga përjashtimi dhe prezantohet më shumë se sa një përqindje e TVSH – së, administrimi bëhet më i komplikuar për arsye se këtij problemi duhet t’i kushtohet një vemendje më e madhe.
Koha e furnizimit është e rëndësishme për të vendosur se kur duhet të lëshohet një faturë tatimore me TVSH në lidhje me furnizimin, kur TVSH – ja është e duhur në lidhje me një furnizim, përqindja me të cilën është e pagueshme TVSH – ja dhe në cilën periudhë të tatueshme duhet të bëhet një deklaratë tatimore në lidhje me atë furnizim dhe për të cilin mund të kërkohet një kreditim TVSH – je nga personi që merr furnizimin.
Praktikat që përcaktojnë se kur ndodh një furnizim mallrash varion nga një vend/shtet në tjetrin por, zakonisht, një furnizim mallrash ndodh kur:
lëshohet një faturë tatimore me TVSH për furnizimin;
mallrat janë dorëzuar;
mallrat janë vënë në dispozicion;
mallrat janë hequr ose transportuar te ose për konsumatori/n; ose
mallrat paguhen në tërësi, ose pjesërisht.
Në terma kontabël, këto praktika përfshijnë si ato me bazë paranë në dorë (cash) ashtu dhe ato me bazë debitorët (që duhet të paguhen) për caktimin e kohës së një transaksioni. Në interesin e sigurimit të pozicionit të rrjedhës së parasë në dorë (cash) të shtetit dhe për sigurimin e mbledhjes efiçente të TVSH – së, e zakonshme është të sigurohet se koha e furnizimit ndodh kur ndodh e para prej këtyre ngjarjeve, ose më shpejt pas kësaj.
Sapo një sistem TVSH – je vendoset, mund të jetë më efiçente që ai sistem të sigurojë se praktika parësore që udhëheq kohën e furnizimit është ajo kur furnizimi ndodh në kohën kur lëshohet fatura tatimore me TVSH, që siguron se fatura tatimore me TVSH lëshohet menjëherë. Në praktikë, shumë furnizues lëshojnë fatura tatimore me TVSH në kohën e furnizimit, ose shumë shpejt, ose pas kohës për të përmbushur detyrimin për të lëshuar në kohën e duhur një faturë tatimore me TVSH.
Për shembull, ligji mund ta përkufizonte kufirin e kohës deri në shtatë ditë pas asaj çfarë do të ishte ndryshe nga koha e futrnizimit sipas praktikave të përshkruara më lart.
Një furnizim mallrash, përkufizohet si një transferim i të drejtës së pronarit për të disponuar një pasuri të prekshme, por koha e furnizimit për qëllimet e ligjit të TVSH – së fiksohet jo nga referenca për atë transferim, por nga referenca për dorëzimin e vetë mallrave. Shpesh, transferimi i të drejtës do të ndodhë me dorëzimin e mallrave, por kjo dë të varet nga kushte shumë të saktë të legjislacionit të vendit/shtetit që lidhen me shitjen e mallrave dhe të furnizimeve të llojeve të tjerë.
Nganjëherë mallrat nuk “dorëzohen” në kuptimin e zakonshëm të kësaj bote. Për shembull, një furnizues shet te një konsumator një sasi malli të rënë në ujdi si për shembull gruri, që mbahet nga furnizuesi në një magazinë, e lëshon grurin vetëm kur konsumatori e shet atë për një person të tretë, te i cili furnizuesi i dorëzon mallrat mbi kërkesën që bëhet nga magazina.
Në një rast të tillë, mallrat jo vetëm nuk janë dorëzuar te konsumatori, por ato as që janë përshtatur për konsumatorin. Rastet si ky mund të trajtohen brenda rregulloreve/udhëzimeve. Këto rregullore/udhëzime mund të bazohen në ato situata ku transferimi nuk përfshin dorëzimin.
Atje ku pagesa, për mallrat që dorëzohen, bëhet paraprakisht, furnizimi duhet të konsiderohet sikur ndodh në datën e pagesës për shkallën e shumës së tij. Synimi është të sigurohet që detyrimi për TVSH – në rrjedh si një pagesë paraprake që bëhet dhe nuk pret ndonjë transferim ose tregtim mallrash.
Ndryshe, pagesat paraprake mund të përdoreshin si një mjet për të shmangur ose vonuar pagesën për TVSH – në.
Për shembull, kjo mund të ndodhë atje ku bëhet një pagesë paraprake, por nuk lëshohet fatura tatimore me TVSH.
Në qoftë se mallrat dorëzohen, mund të thuhet se janë një hua për të cilën nuk kërkohet pagesë, derisa të ketë një ujdi më formale/zyrtare. Kjo ujdi më formale/zyrtare nuk bëhet kurrë, që në këtë mënyrë e le personin e furnizuar lidhur me përdorimin e mallrave ndoshta për një periudhë të gjatë.
Referenca e paragrafit të mësipërm, për një furnizim që ndodh në lidhje me shkallën e shumës së pagesës, nënkupton se atje ku bëhet vetëm një pagesë e pjesshme, përpjestimet e shumës së furnizimit do të ndodhin në data të ndryshme.
Një pagesë e pjesshme trajtohet si okazioni i parë i furnizimit dhe okazioni për çdo furnizim të mëtejshëm përcaktohet në lidhje me praktikat e përgjithshme.
Kjo praktikë zbatohet më vete për situatat ku dy ose më shumë pagesa bëhen për një furnizim në qoftë se lëshohen fatura tatimore me TVSH më vete në lidhje me secilën pagesë.
Në qoftë se lëshohet faturë tatimore me TVSH për shumën e plotë, atëhere kjo përfaqëson datën e aplikueshme për furnizimin për të gjithë shumën, megjithëse pagesa bëhet me këste/parapagime.
Atje ku “furnizimi” i mallrave, aktualisht, është një seri furnizimesh që ndodhin në një numër okazionesh më vete, athere një furnizim i tatueshëm ndodh në secilin okazion më vete. Kjo është njësoj, ose barazisht e vërtetë për furnizimin e shërbimeve.
Për shembull, një konsumator mund të ketë rënë në ujdi që të blejë nga një furnizues të drejtën për ngritur një treg të rrethuar në çdo ditë të Enjte në vendin/tokën e furnizuesit përgjatë gjithë vitit.
Një furnizim i përdorimit të tokës në këtë mënyrë, është një furnizim shërbimi i tatueshëm. Është një furnizim, ose një furnizim për përdorimin e tokës për çdo ditë të Enjte?
Përgjigja teknike për këtë pyetje mund t’i referohej termave shumë të saktë të kontratës sipas së cilës furnizuesi ka rënë në ujdi për të furnizuar përdorimin e tokës në këtë mënyrë, që përfshin metodën e adoptuar të pagesës.
Trajtimi i çdo date furnizimi si një furnizim më vete, arrin një rezultat efiçent dhe praktik në atë që furnizimi paraqitet sikur ndodh çdo ditë të Enjte në qoftë se pagesa bëhet për secilën javë vetëm pas asaj jave.
Në qoftë se pagesa bëhet për të gjithë vitin në kohën përshkruar para fundit të vitit, do të zbatohet praktika rreth pagesës paraprake.
Normalisht, kjo është e përshtatshme për të zbatuar praktika me anë të referencës për termat e marrëveshjes ndërmjet furnizuesit dhe konsumatorit.
Për të shmangur problemet në praktikë dhe për të thjeshtuar administrimin, me detajet e rasteve të tillë mund të merren rregulloret dhe/ose udhëzimet.
Zakonisht, TVSH – ja bazohet mbi parimin e destinacionit; pra, me mallrat që janë subjekt për TVSH – në atje ku mallrat janë subjekt për TVSH – në pikërisht atje ku merren ose ato konsumohen.
Për këtë arsye, mallrat që kalojnë kufijtë janë subjekt për një regjim të njëjtë në lidhje me detyrimet doganore në mbrritjen e tyre në doganën e vendit/shtetit. Prandaj, është e domosdoshme që të qartësohet vendi atje ku merren mallrat.
Në rastin e mallrave të importuar, adoptimi i legjislacionit doganor, do të ndihmojë për t’u marrë me këtë problem.
Ligji i TVSH – së mund të adoptohet me praktikat e legjislacionit doganor për të përcaktuar natyrën dhe kohën se kur importohen mallrat.
Në praktikë, nga legjislacioni i vendeve/shteteve pjesa më e madhe e furnizimeve ndërkombëtarë të mallrave kapen në këtë mënyrë.
Praktikat e vendndodhjes mund të jenë të dobishme, gjithashtu, brenda vendit/shtetit, si dhe për t’u marrë me eksportet.
Shpesh, në ligj përfshihet një praktikë e përgjithshme, për të përcaktuar vendndodhjen e furnizimit të mallrave atje ku mallrat dorëzohen, ose atje ku vihen në dispozicion për personin e furnizuar; me fjalë të tjera: atje ku mallrat dorëzohen fizikisht.
Fakti që titulli ligjor nuk kalon në atë kohë nuk është një çështje e rëndësishme.
Për mallrat që transportohen, nevojitet një praktikë për të përcaktuar nëse ato janë dorëzuar në fillim ose në fund të transportimit.
Praktika që mallrat dorëzohen atje ku fillon transportimi duhet të jenë në ujdi me marrëveshjen e zakonshme tregtare që mallrat janë në risk të blerësit ndërkohë që janë duke u transportuar.
Kjo gjë do të sigurojë se vendndodhja e furnizimit të mallrave që po eksportohen është brenda vendit/shtetit.
Kjo është e domosdoshme për të siguruar një bazë ligjore për sigurimin e një rimbursimi të TVSH – së mbi blerjet e përdorura për të prodhuar këto mallra.
Përcaktimi i vendndodhjes së një furnizimi shërbimesh mund të jetë problem i një vështirësie të konsiderueshme, veçanërisht, për shërbimet ndërkombëtarë.
Nuk mund të përdoren praktikat doganore për arsye se ato nuk zbatohen për shërbimet.
Vështirësia e dytë rrjedh nga zbatimi i parimit të destinacionit dhe kjo siguron që shërbimet duhet të tatohen atje ku ato merren ose ku ato konsumohen.
Megjithëatë, për shembull, le të konsiderohet furnizimin e shërbimeve ligjorë nga një jurist në një vend për një person në një vend/shtet tjetër.
Ku ndodh furnizimi?
Vendndodhja fizike e furnizimit mund të jetë e vështirë për ta përcaktuar dhe jo e përshtatshme për vendin ku konsumohet furnizimi. Mund të ndodhë në vendin/shtetin e juristit që për klientin, në një vend/shtet të tretë, në avion, në telefon, ose që e origjinon nëpërmjet email – it, ose e merr atë në disa zyra.
Në qoftë se një firmë ligjore zyrat i ka në disa vende/shtete, këshilla mund të dërgohen nga çdo zyrë e atyre vendeve/shteteve.
Kërkimi mbështetës ligjor, të shkruarit dhe investigimi mund të kryhen gjithashtu në një varietet vendesh.
Mbrapa këtyre problemeve qëndron ai i sigurimit që një person i tatueshëm është brenda juridiksionit të vendit/shtetit, kështu që TVSH – ja të detyrohet me masa shtrënguese. Kjo nuk ka rëndësi për importin e mallrave për arsye se në vendin e fundit të qëndrimit,vetë mallrat e japin sigurinë për pagimin e TVSH – së.
Në të njëjtën mënyrë, është e lehtë të identifikohet një person që mund të trajtohet si importues dhe detyrimet mund të vendosen mbi atë person.
Një aspekt tjetër i politikës është se drejtësia dhe neutraliteti kërkojnë që shërbimet që origjinojnë jashtë vendit/shtetit të tatohen në të njëjtën mënyrë si shërbimet që origjinojnë në vend/shtet.
Ndryshe, furnizuesit jashtë vendit/shtetit mund të konkurrojnë mbi terma të padrejtë.
Në mungesë të ndonjë marrëveshje ndërkombëtare, që vendos kufijtë e juridiksionit për TVSH – në dhe çdo ndihmë e gatshme për detyrimin e TVSH – së me masa shtrënguese në vende/shtete të tjerë, nuk ka përgjigje të pranuar qartë dhe në mënyrë universale për pyetjen se si duhet të trajtohen shërbimet ndërkombëtarë.
Disa aspekte të problemit mund të zgjidhen me anë të identifikimit të praktikave më vete për lloje të veçantë furnizimi.
Për shembull, atje ku shërbimet lidhen me tokën ose pasuri të tjera të paluajtshme, e zakonshme është të trajtohen shërbimet si të furnizuar atje ku toka ka vendndodhjen.
Kjo siguron një praktikë të qëndrueshme me praktikat e zakonshme në konfliktet e legjislacionit dhe jep të drejtë hyrje për sigurinë.
Në mënyrë të njëjtë, furnizimi i shërbimeve të transportit mund të trajtohet sikur ndodh atje ku furnizohet transporti.
Përtej kësaj, vendet/shtetet priren të adoptojnë praktika që e përcaktojnë vendndodhjen e furnizimit në vendin e biznesit si të furnizuesit ashtu dhe të konsumatorit.
Problemi praktik mbi përcaktimin e vendndodhjes së furnizimit atje ku e ka vendndodhjen konsumatori është vendosja e TVSH – së mbi atë furnizim.
Një përgjigje për këtë është ajo e pagesës së kundërt (reverse charge).
Praktika e pagesës së kundërt e trajton konsumatorin së qëni të furnizuar me një shërbim që origjinon jashtë, pra, si bërje të furnizimit për vete.
Më pas, kjo gjë duhet të merret në konsideratë për TVSH – në e duhur nga vetë administrata tatimore, si TVSH e paguar në shitje mbi atë furnizim.
Në qoftë se konsumatori e paguan atë TVSH – në si tatim në blerje, ai mund të kërkojë një zbritje kompensuese dhe nuk do të ketë TVSH për të paguar.
Megjithëatë, në qoftë se konsumatori bën furnizime të përjashtuar, atëhere nuk lejohet kreditimi ose zbritja e TVSH – së së paguar në blerje.
Kasem Seferi – ekonomist
