Në kuadër të samitit ditën e enjte në Insbruk të Austrisë, zëvendëskryeministri italian Matteo Salvini i është kthyer sërish çështjes së flukseve të migracionit.
Pasi ‘muri’ u ngrit kundër anijeve të OJQ-së, Salvini njoftoi një goditje që do të çonte në mbylljen e porteve italiane me anijet ushtarake të misioneve ndërkombëtare, raporton ANSA.
Salvini tha se duhet “të shqyrtojmë rregullat e misioneve ndërkombëtare”, duke iu referuar kryesisht për ‘EunavForMed’ apo ‘Sofisë’, qëllimi i “çmontimit të modelit të biznesit të rrjetit të trafikut të qenieve njerëzore në Mesdheut Qendror-Jugor, përmes një operacioni ushtarak në drejtimin evropian”. Shpëtimi nuk është një nga funksionet e tij primare, por anijet që marrin pjesë në mision janë “të detyruar të kryejnë veprimtari shpëtimi” si çdo anije institucionale ose private që është pranë një situate emergjente. Duke përfshirë Vos Thalassa, anija që sapo ka ‘ndryshuar humorin’ brenda qeverisë, pas shpëtimit të saj me mbi 60 emigrantë.
Por çfarë saktësisht është Sofia (Sophia)?
EunavForMed Sophia është një operacion ushtarak i Bashkimit Evropian, i nisur nga Këshilli i Punëve të Jashtme të BE në qershor 2015 dhe më pas u zgjat dy herë, deri në afatin e tanishëm (31 dhjetor 2018). Sipas parashikimit, qëllimi është për të luftuar trafikimin njerëzor përgjatë rrugës që shtrihet nga brigjet e Libisë në Evropë, duke zbatuar “masa sistematike për të identifikuar, ndaluar anije dhe pajisje të përdorura apo të dyshuara që po përdoren nga emigrantët apo trafikantët “. Me rastin e dy zgjatimeve të afatit, janë shtuar disa detyra specifike, përkatësisht:
a) Formimi i rojes bregdetare dhe marinës në bregun libian dhe lufta kundër trafikut të armëve në zonën e veprimit (20 qershor 2016)
b) krijimi i një mekanizmi të kontrollit të personelit në trajnim për të siguruar efikasitet të rojeve në bregdetin e Libisë, mbikëqyrje të reja dhe mbledhjen e informacionit mbi tregtinë e paligjshme në eksportet e naftës nga Libia dhe përmirësimin e mundësive për shkëmbimin e informacionit mbi trafikimin e qenieve njerëzore me agjencitë Frontex dhe Europol (korrik 2017). (Një kuriozitet: emri zyrtar EunavForMed Sophia, vendosur në tetor 2015, është një dedikim për Sofinë, vajzë nga Somalia lindur më 24 gusht në anije gjermane Schleswig-Holstein pas shpëtimit të nënës në Mesdhe.)
A po funksionon? Sa kushton?
Sipas të dhënave të Këshillit Evropian, të përditësuar në maj 2018, operacioni çoi në arrestimin dhe transferimin tek autoritetet italiane një total prej 143 të dyshuarve për trafikim dhe kontrabandë, neutralizohet 545 anije dhe ndihmoi për të shpëtuar jetën e 44,251 njerëzve. Kostot e transaksionit shpërndahen midis 27 vendeve evropiane (të gjitha përveç Danimarkës) që marrin pjesë në operacion, ndërkohë që buxheti i përbashkët pritet të jetë rreth 6 milionë euro për vitin 2018. Operacioni ndahet në katër faza: vendosja e forcave dhe mbledhja e informacioneve në lidhje me trafikantët (faza e parë), në tokë, dhe konfiskimet, me shpërndarjen në mes të një faze në det të thellë dhe një në bregdetin e Libisë (faza e dytë), neutralizimin e anijeve dhe qëllime të zbatimit të ligjit për kontrabandistët direkt në territorin libian (fazat 3 dhe 4, aktualisht nuk janë aktivizuar).
Sa ndikon ky program në shpëtimin? Dhe përse emigrantët “përfundojnë” në Itali?
Anijet që pjesë në misionin EunavForMed Sophia duhet të ndërhyjnë në rast të një mbytje në detyrimet e imponuara nga ligji ndërkombëtar, siç është e nevojshme për ta bërë me ndonjë anije publike ose privat, që konsiderohet një emergjence. Sipas të dhënave të Rojes Bregdetare italiane, njësitë ushtarake të misionit shpëtuan një total prej 10,669 personave në vitin 2017, duke përfaqësuar rreth 9.3% më shumë se 114 mijë njerëz të shpëtuar të vitit të kaluar. Në mungesë të një Qendre Koordinuese të shpëtimit detar libian (Mrcc), operacionet e shpëtimit në fjalë koordinohen nga Rojet Italiane Rojtarë. Ulje finale zhvillohet në Itali për shkak se, në bazë të dispozitave të brendshme për shpëtim në det, zbarkimi bëhet në tokën italiane.
Dhe a mund ta ndryshojë me të vërtetë Salvini?
Salvini insiston në këtë pikë, duke mbështetur një sistem që hedh poshtë të gjitha operacionet e uljes përfundimtare në portet italiane Zëvendëskryeministri thotë se ai dëshiron të flas për këtë në samitin e ardhshëm të enjten në Insbruk, edhe pse kompetenca mbi këtë temë i takon një ministri tjetër, ai i punëve të jashtme. Sidoqoftë, Natasha Bertaud, zëdhënëse e Komisionit Evropian për emigracionin, vuri në dukje se çështja mund të vendoset në pikëpamje të afatit përfundimtar në dhjetor: “Një rishikim i mandatit strategjik është i afërt,” tha ajo. “Dhe kështu do të jetë një mundësi për të diskutuar propozimet italiane”./Monitor
