A Come l’Albania che ho lasciato dietro di me per cercare un Paese migliore. Ma in nessun altro stato d’Europa ho più ritrovato il calore, la forza, i sogni che lei mi ha regalato.
B Come Berat, la mia città natale, quella piccola, bella città che mi ha cresciuta e ha fatto giocare tra le sue vie, che mi ha dato l’educazione tra i banchi delle sue scuole, che mi ha allevata con l’amore dei miei genitori, nonni e amici, quelli veri, quelli con cui sono cresciuta e sono andata a scuola, quelli che non ci pensano due volte prima di darti una mano, quelli che non conoscono la furbizia e non ti fanno la guerra o ti dimenticano per un posto di lavoro, quelli che non butterano mai via un’amicizia, né per i soldi, né per una posizione migliore, né per un uomo.
C Come la crisi di identità che non ti fa sentire né albanese né italiano, crisi che ti fa scoppiare il cervello e non ti lascia dormir di notte. C come contratto, il contratto di un lavoro che non c’è, quello che accetteresti anche al costo di lavare il sedere a qualche anziano.
D Come documenti, quelli che ti tengono appeso a un filo d’ansia. Me li daranno questa volta o no? Quanti altri documenti devo raccogliere per poterli avere di nuovo, e quando finisco di studiare come li rinnoverò? E poi, che ansia…
E Come emigrazione. Emigrato, ma non quello che parte di casa con il portafoglio pieno e il conto corrente aperto dal padre, non quello che va all’estero per cambiare aria, per una nuova esperienza, perché ha sicuro un posto di lavoro e se non lo trova i genitori lo aiutano oppure torna a casa perché è libero di viaggiare e andare dove vuole, e ogni mese se è all’estero qualche familiare lo può andare a trovare. No, quello non si chiama migrante, non ha emigrato, non è partito senza un piano, non ha fatto fatica a trovare i soldi in prestito per partire, non ha chiesto un visto non sicuro che glielo dessero, non è partito da clandestino senza nemmeno sapere dove andava a dormire, senza soldi in tasca ma con solo qualche ricordo in tasca e nel cuore, senza un conto corrente. Lui ha lasciato i suoi sogni nella sua terra abbandonata, ha lasciato i genitori e i nonni e non sa se mai e quando li rivedrà.
Li troverà più anziani quando tornerà, li troverà tristi e con gli occhi persi nel dolore che la mancanza dei figli avrà causato loro, li troverà più fragili e li lascerà di nuovo piangendo e sperando di ritrovarli ancora vivi. Non potrà aiutarli quando si ammaleranno per via della lontananza. Lui fugge perché non ha più da mangiare, perché cerca la libertà soppressa da tante circostanze, perché pensa di aiutare non solo se stesso ma anche la famiglia, e passano i mesi – anche gli anni – prima che vada di nuovo a trovarli.
F Come il foglio su cui scrivo i miei pensieri, i miei sogni, dove vorrei raccontare un segreto a mia madre e dirle quanto mi manca, perché sul foglio le parole ti vengono meglio, sono più sincere e chiare!
G Come la gioia che mi travolge tutta quando la vado a trovare.
H Come Human, nel nome della quale si creano centri di recupero, comunità per persone disagiate ma dalle quali gli unici veri vincitori sono quelli che intascano i fondi nella maggior parte delle occasioni, che prestano il nome per farsi conoscere come uomini di buona volontà per guadagnare potere e far finta di essere buoni, lasciando gestire i problemi a persone che non dispongono delle giuste competenze, che scartano chi è qualificato solo perché è sincero, perché dice le cose come stanno.
Si dimenticano i veri umanisti della società, le poesie di De Andrè che danno voce ai più deboli, le lotte di giustizia e il senso critico di Gramsci, la vera ospitalità e devozione per gli ultimi di Don Milani.
I Come isolato, in una società che spesso non mi capisce, che mi esclude, che fa finta di accettarmi ma solo in parte e solo quando vuole. Ipocrita, che sa recitare meglio che in un palcoscenico da teatro. Una società che non vorrebbe mai avere accanto l’immigrato, che non lo vorrebbe mai vedere al suo stesso livello e tanto meno ad un livello più alto del suo, una società di cui io non vorrei far parte per giocare lo stesso suo gioco da ipocrita ignorante.
K Come kilometri lontani, che ti portano verso un mondo libero che sogni guardando la tv, che ti inganna con le belle immagini. Kilometri che farai a piedi, in nave o aereo, che ti portano lontano dalla tua terra, dal tuo nido d’amore.
L Come libertà, libero di muovermi, di andare via da quel mio Paese. Quella libertà soppressa in uno stato che a livello geologico si trova in Europa, ma che politicamente è un Paese a sé, tanto che il passaporto è utile a muoversi solo dentro ai suoi confini.
M Come menzogna, che scopri quando oltre a quella tv hai visto menzogna fatta di difficoltà, ostacoli, mancanza di affetto che ti riduce le forze, che non ti fa più sognare, che ti toglie le speranze.
O Come l’orologio che ti mette fretta sulle strade rumorose di questa grande città, dove tutti vanno di fretta e nessuno si ferma a guardarti o a chiederti: come stai?
PCome problemi, i mille problemi che la vita da immigrato ti pone davanti, con i quali ti scontri in ogni situazione, che ti perseguitano. Anche se non lo vivi davvero è sempre lì nella tua mente, fisso: anche se fai il massimo in questa città tu rimani sempre un migrante perché hai un altro aspetto, un altro colore. Q Come pregiudizi che vivi in ogni momento, in ogni cosa che fai, in un colloquio di lavoro per un posto di lavoro, in un incontro qualsiasi tu sei sempre quello, l’extracomunitario.
R Come rondine che somiglia a te, migrante. Sempre in viaggio, anche mentale, per tornare vincitore, innovatore, da dove sei arrivato.
S Come solo in un mondo che non ti appartiene, che non ti fa sentire felice e realizzato, che ti sottovaluta sempre, ti critica per non darti mai ciò che ti spetta. Sfruttato come i tanti migranti che per guadagnare il pane per le loro famiglie e per sopravvivere si fanno in quattro, accettando i lavori più umili, che i nativi nemmeno considerano, per poi sentirsi dire: “Ci avete rubato il lavoro”.
T Come turbato da tutto ciò che ti può succedere, perché una giornata non è mai come l’altra.
U Come umiltà che difficilmente incontri tra la gente di oggi, umile come ti hanno insegnato ad essere fin da bambino. U come Unione che manca tra i miei connazionali immigrati, che invece di unirsi e chiedere un diritto che gli spetta si preoccupano solo dei loro interessi personali, su come distinguersi dagli altri, pensando che l’Unione sia una bandiera, un tatuaggio al braccio con l’aquila albanese e il sentirsi nazionalista… U come umiltà e sincerità, che spesso viene scambiata per debolezza oppure per furbizia in una società piena di bugiardi e opportunisti.
Y Come Yje (“stelle”) che pregavi tutte le sere prima di emigrare per andare via, e tutt’ora preghi per i tuoi familiari lontani, parlandone come se sapessi già che non li rivedrai mai più.
V Come viaggiatore eterno oltre i confini della realtà, volando in sogni che ti conducono verso un mondo aperto, migliore, senza confini!
Z Come zingaro, che attraversa confini in cerca di una terra migliore, ma quella migliore si rende conto che è sempre quella da dove era partito, laddove lo salutavano tutti con un sorriso, dove trova sempre una spalla a cui appoggiarsi, dove gli dicono “sei uno dei nostri”, dove meglio lo capiscono e lo valutano per quello che è.
ABC-ja e Emigrantit
A si Albania që mbrapa lash për të kërkuar një vënd më të mirë por që në asnjë vënd tjetër të Europës që vizitova nuk gjeta më ngrohtësinë, forcën, ëndrrat që ajo më dhuronte.
B si Berati, qyteti ku u linda, ai qyteti i vogël, i bukur që më rriti dhe më pa tek lozja nëpër rrugët e tij, që më dha edukimin në bankat e shkollave të tij, që më rriti me dashurinë e prindërve të mi, të gjyshërve dhe miqve të vërtetë. Të atyre që s’mendohen dy herë për të ndihmuar, ata që nuk njohin dinakërinë dhe s’të bëjnë armik për një vënd pune. Ata që s’do ta hedhin kurrë poshtë miqësinë për një cop vëndi pune, as për para, as për një pozicion më të mirë, as për një burrë apo një grua.
C si crisi (kriza) e identitetit që nuk të bën të ndihesh as shqiptare as italiane, kriz që të bën të shpërthejë truri dhe s’të lë të flesh natën.
C si Contratto (Kontrata) e një pune që nuk ke, ajo që je gati të pranosh edhe me kushtin që ti lash prapanicën një plake sepse pa të si mund të arrish te
D-ja si dokument ato që të mbajnë varur në një fije ankthi. Po këtë radhë a do mi japin? Sa dokumenta të tjerë duhet të kem për ti pasur sërish e paesi të studioj si do të mund ti rinovoj? E pastaj?… Çfarë ankthi.
E si emigrim , emigrant por jo ai që niset nga shtëpia me portofolin plot dhe me llogarinë e hapur nga i jati, jo ai që shkon jashtë shtetit pë të ndërruar ajër, për një eksperienc të re, sepse ka të sigurtë një vënd pune, dhe edhe pse nuk e gjen prindërit e ndihmojnë ose kthehet në shtëpi sepse është i lirë të udhëtojë dhe të iki ku të dojë dhe sa herë familjarët shkojnë e shikojnë. Jo ai nuk quhet emigrant, ai nuk ka emigruar, nuk është nisur pa një plan, nuk ka vuajtur për të gjetur lekët e rrugës borxh për t’u nisur, nuk ka kërkuar një vizë i pasigurtë se do ja jepnin apo jo, nuk është nisur si klandestin pa ditur se ku do shkonte të flinte, pa lekë në xhep por me ndonjë kujtim në xhep dhe në zemër. Pa llogari bankare asaj as që ja dinte ekzistencën. Ai ka lënë ëndrrat në tokën e tij të braktisur ka lënë nënën e babën, gjyshërit që s’di a do ti shikoj sërish. Do t’i gjejë më të moshuar kur të kthehet, do ti gjejë të trishtuar dhe me sytë e humbur në dhimbje që malli për fëmijët do i ketë shkaktuar. Do ti gjejë më të brishtë dhe do ti lëjë sërish duke qarë e duke shpresuar ti rigjejë sërish gjallë. Nuk do mundi ti ndihmojë kur të sëmuren sepse do të jetë larg. Ai ikën sepse nuk ka më se ç’të hajë, sepse kërkon lirinë e ndaluar nga shumë rrethana, sepse mendon se do të mund të ndihmojë jo vetëm veten por edhe familjen. Edhe kalojnë Ditët, muajt, vite, para se te shkojë ti shohë sërish.
F si foglio (letër) ku shkruaj mendimet e mia, ëndrrat e mia, ku do doja ti thoja një segret mamit tim dhe ti thoja sa më mungon sepse në letër fjalët të vijnë më mirë, janë më të qarta, më të sinqerta.
G si (gioia) lumturia, që më pushton të gjithën kur shkoj e takoj.
H si Human (humanitarian) në emër të së cilës krijohen qëndra rekuperimi, komunitete për persona në nevojë por nga të cilat të vetmit fitues të vërtetë janë ata që marrin fondet në pjesën më të madhe të rasteve. Ata që vënë emrin për t’u bërë të njohur si njerëz të vullnetit të mirë, për të fituar fuqi dhe për të bërë gjoja se janë të mirë duke I lënë nëpër duar të drejtojnë persona që se kanë idenë se si trajtohet një problem, duke eliminar atë që me të vertetë është i aftë sepse ai kupton dhe është i sinqertë e gjërat t’i thotë ashtu si janë. I harrojne humanistat e vertetë të shoqerisë, poezitë e Fabrizio De André që i japin zë më varfërve, luftën per drejtësi dhe ndjenjën kritike te Antonio Gramshit, mikëpritjen dhe devotshmërinë e vërteë të Don Milanit.
I si izolim , në një shoqëri që shpesh nuk më kupton, që më përjashton, që bëj gjoja se më pranon por vetëm për disa gjëra dhe kur do. Ipokrite që di të recitojë më mirë se në një palk shenik teatri. Një shoqëri që emigrantin nuk do ta donte kurrë ta kishte afër, nuk do donte kurrë ta shihte në të njëjtin livel të saj dhe aq më tepër më mirë se veten. Një shoqëri në të cilën s’do doja kurrë të bëja pjesë për të luajtur të njëjtën lojë të saj ipokrite dhe injorante.
K si km larg që të çojnë drejt një bote të lirë, atë që ëndërroje duke parë televizor, që të gënjen me imazhet e bukura, km që do bësh në këmbë, me anije apo avjon, që të çojnë larg tokës tënde, larg folesë së dashurisë.
L si liria, i lirë për të lëvizur e të largohem nga ai vëndi im, ajo liri e ndaluar në një vënd që ndodhet gjeografikisht në Europ por që politikisht pashaporta e tij vlen vetëm për të levizur brënda kufijve të saj.
M si menzogna (gënjeshtra) që zbulon kur mbrapa atij televizorit ke parë, një gënjeshtër e përbërë nga vështirësi, shumë mund, mungesë dashurie që të zvogëlon forcat, që s’të lë më të ëndërrosh, që të heq shpresat.
O si ora, që të bën të nxitosh e të bredhësh nëpër rrugët e zhurmshme të këtij qyteti të madh ku të gjithë shkojnë duke nxituar dhe asnjë s’ndalon të shikojë ose të pyesi: si je?
P si probleme, mijëra probleme që jeta në emigrim të vë përpara me të cilat përballohesh në ç’do situat, që të përndjekin edhe pse nuk e jeton vërtetë, është gjithmonë aty në mëndjen tënde sepse edhe pse bën maksimumin në këtë qytet ti mbetesh gjithmonë një emigrant sepse ke një aspekt tjetër, një theks tjetër apo ngjyrë.
R si rondine (dellëndyshe) që shumë të ngjan ty o emigrant gjithmonë në udhëtim dhe me mëndje, për tu rikthyer fitimtar, inovator nga ke ardhur.
P si paragjykimet që jeton çdo ditë, në gjithçka që bën, në një takim pune, në një takim çfarëdo ti je gjithmonë ai, extrakomunitari.
S si i vetem (solo) në një botë që nuk të përket, që nuk të bën të ndihesh i lumtur dhe i realizuar, që të nënvlerëson gjithmonë, të kritikon për mos të dhënë asnjëherë atë që të takon.
S si i shfrytëzuar (sfruttato) si shumica e gjithë emigrantëve që për të fituar bukën e gojës për familjet e tyre dhe për të mbijetuar bëhen më katër duke pranuar dhe punët më të ulëta që vëndasit as që i konsiderojnë dhe pastaj i duhet edhe të dëgjojnë: “na keni vjedhur punën”.
T si i shqetësuar (turbato) nga gjithçka që mund të ndodhi sepse një ditë nuk është si një tjetër.
U si i thjeshtë (umile) që vështirë të takosh mes njerëzve të sotëm, i thjeshtë si të kanë mësuar kur ishe i vogël. U si bashkim (Unione) që mungon mes bashkëkombësve të mi emigrant që në vënd se të bashkohen dhe të kërkojnë një të drejtë që ju takon, shqetësohen vetëm për interesat e tyre personale, si të shquhen më shumë se të tjerët duke menduar se bashkimin e bëj një flamur apo një shqiponjë tatuazh në krahë dhe të ndiejirit nacionalist. U si i thjeshtë (umile), mirenjohës dhe i sinqert që shpesh shndërrohet për dobësi ose për dinakëri në një shoqëri plot gënjeshtar dhe përfitues të rastit.
Y si yje, të cilëve u luteshe çdo natë para se të emigroje për të ikur larg dhe tashmë akoma lutesh për familjarët e largët dhe i flet sikur të ishin familjarët e tu sikur të ishin personat që e di se kurrë më s’do mundesh të shohësh për së gjalli.
Z si cigani (zingaro), që tejkalon kufijtë në kërkim të një toke më të mirë por ajo më e mira Vetedijësohet se është gjithmonë ajo nga ku ishte nisur, atje ku e pershëndesin të gjithë me një buzëqeshje, ku gjen gjithmonë një shpatull ku të mbështetet, ku i thonë : “je një nga tanët”. Ku më mirë e kuptojnë dhe e vlerësojnë për atë çka është.
V si (viaggiatore) udhëtari i përjetshëm përtej kufijve të realitit duke fluturuar në ëndrrat që të çojnë në një botë më të hapur, më të mirë pa kufij!
