Nga kujtesa…
Nga Flutura Acka
“Unë jam shqiptar,” tha. Ishte një nga ditët e para kur, ende fëmijë, po thyente drojën për t’u shoqërizuar me botën përtej familjes dhe rrethit të ngushtë të të njohurve. Ishim në një nga shitoret e vjetra të mëhallës sonë në qendër të Tiranës, ku ai kaloi njëmbëdhjetë vitet e para të jetës, ku mësoi të shkruante, të lexonte dhe të fliste shqip mrekullisht, edhe pse me një aksent që nuk e hoqi dot kurrë gjithë jetën e tij dhe që ia “tradhëtonte” shqipen e pastër. Më shumë se aksent, ishte një tepri politese dhe të sjelluri, që e vëreje menjëherë sapo e takoje. Shitësi, një lagjjar i vjetër, tek merrej dhe jepte për disa minuta me fëmijën – i cili nuk i njihte mirë paratë, ngaqë sapo kishte mësuar të blinte vetë gjëra, që ngatërrohej me një habi të pakuptueshme se përse thirrej njëmijëlekësh monedha që shkruante qartë se ishte njëqindlekësh, që nuk e kuptoi kurrë nocionin “me lekë të reja e të vjetra” – krejt i kënaqur që po e thyente rutinën e ditës, në fund, tha:
“Zonjë, ky fëmijë nuk është shqiptar, kurrë në jetën time nuk kam marrë kaq shumë faleminderit në kaq minuta.” Unë qesha, ngaqë nuk e vija re këtë tepri të tim Biri, pasi ajo ishte në natyrën e tij. “Unë jam shqiptar”, i tha shitësit, “por jam edhe holandez. Unë po flas shqip.” Nga ajo ditë, klienti i vogël shqiptaro-holandez, ishte një burrë shumë i nderuar në sytë e nikoqirit tonë lagjjar. Po, im Bir ishte – është – një shqiptar i vërtetë. Rrallë ka ndonjë fëmijë shqiptar i moshës së tij, një tetëmbëdhjetëvjeçar, që ta njohë dhe ta ketë shkelur Shqipërinë si ai. Dhe kujtoj kaq shumë detaje, dhe kam kaq shumë foto e dëshmi të kësaj dashurie superane të tij me të qenit shqiptar: mërzitjen se nuk morëm dot lejë të hynin në traverbankët e Trepçes, mrekullimin pas shijes së pogaçes në Prishtinë, ecjen nëpër pyll në Bogë të Rrugovës e në burimin e Drinit të Bardhë, ndalesën në Rrozhajën e një dite festive, shpotitja mbi bifurkacionin minor të Ferizajt, udhëtimet e shpeshta në Alpet tona, kënaqësia në lisharësin e “Mrizit” dhe biseda e gjatë me Vasilin në poçerinë në Krajen, shfryrjen disaminutëshe se përse në hyrjen për në Qafë Bote nga Greqia nuk kishte asnjë tabelë se nga shkohej për në Shqipëri edhe pse pika kufitare ishte mu aty pas kodrës, të provokuarit e kamerierëve në Parga që i ktheheshin shqip sapo e dëgjonin t’u fliste shqip, fotot e panumërta të shtëpive të vjetra shqiptare në Prevezë, kupat që blemë me shkrimin shqip në Paramithi e që shitësi i nxorri nga brenda shtëpisë kur dëgjoi të flisnim shqip, e deri te një mbrëmje në kërkim të urës së vjetër në Artë.
Sa shumë Shqipëri kishte, ka ende, brenda teje! “O Gegë”, të thërrisja, dhe ti qeshje, dhe fytyra jote shndriste, si të të kisha thirrur ndonjë titull fisnik. Dhe ngaqë ishe një gegë i hijshëm, një shqiptar që do të dije ta doje të qenit shqiptar pa kushte, ashtu me diellin në zemër, pranove ta bëje edhe këtë foto, pak ditë para lamtumirës sonë.
Grija bie si të fik’t nga lart,
zymti është stina e kësaj ane të botës.
Të rritur, që diellin kanë harruar,
ndryrë në klinka si vizitorë të përkohshëm,
e strehojnë në ëndrra, e ruajnë si lodër.
Sytrembur këqyrin fëmijën,
që zënë në kurthin e lojës së të rriturve,
shpërfill yshtjen e moshës.
Ah, fëmi, i thonë,
ç’kërkon këtu?,
ka kohë për andrralla, si tonat,
ka kohë për ububutë.
Por djalthi, nuk është fëmijë,
rritur para kohe,
lë mjekër të duket i vjetër,
që ta lejojnë të hyjë,
në çarjen ku e pret një kulshedër,
që përgjon lotët e tij.
Ka vendosur të mos epet,
poker të mos luajë me të,
të mos ankohet e të lëngojë në shtretër,
të mos lër hije në kanavacën e murit,
që nga bardhësia nxin.
Ngrihet në këmbë dhe ecën kah porta,
drejt, si qiri i bardhë,
si mal lëviz, i gjallë,
me diellin në zemër,
shkon flegrës që e çon në Askundtjetër.
Fotoja, Utrecht 15 prill 2018. Poezia nga “Roja i dritës”, 2018
