Nga Agron Shala
Në foto, në Tiranë, me një nga personat më të veçantë që kam takuar në jetë, Leke Tasin. Leka u lind më 1929 në një familje të pasur e të ngritur përmetare. Ai sot është piktor dhe shkrimtar i respektuar, ndoshta i vetmi i moshuar që nuk u “infektua” nga eksperienca e socrealizmit. Ndërkaq, në vitet 1939-1943 ka studiuar violonçelin nën drejtimin e pedagogut Walter Caletti.
Rinia e tij lidhet me Kosovën, dashurinë për të cilën kurrë s’e ka shuar. Kjo sepse babai i tij, Koço Tasi, jurist i diplomuar në Romë, në vitin 1941 ishte guvernatori i parë i Kosovës. Është meritë e tij hapja e shkollave shqipe në tokat e çliruara (ku përfshihen edhe ato në Maqedoni). Ernest Koliqi, si ministër i Arsimit të Shqipërisë, vendosi të na i sillte mësuesit. Por, Koço Tasi u kujdes për objektet, financimin dhe mbarëvajtjen e mësimit. Teksa meritat e Koliqit së paku verbalisht çmohen, Koço Tasi është tërësisht i harruar.
Lekë Tasi, i cili që në fëmijëri ka ditur anglishten, frëngjishten dhe italishten, ka qenë për shumë vite çelisti i parë në Orkestrën e Radios dhe të Teatrit të Operës, por pushteti komunist e dënon me punë të detyrueshme në bujqësi. Xhaxhai i tij, intelektuali i madh Akile Tasi, i diplomuar në Bolonjë – ministër i Kulturës – vdes në Burrel. Babai i tij – deputet i Parlamentit të parë shqiptar, ministër i Drejtësisë e kryetar i Gjirokastrës në momentet më të rënda të kërcënimit të grekomanëve – dergjet për 20 vite në Burrel. Burgjet i vuan edhe vëllai Napoleoni që ka përkthyer ndër të tjera sonetet e William Shkespearet, sonetet e John Keatsit dhe George Byronin, motra e vetme – këngëtarja lirike Tefta… Sikur kjo të mos mjaftonte, anëtarët e kësaj familje intelektuale edhe internohen, fat të keq të cilin e përjetoi Lekë Tasi për 15 vite.
Por, Lekë Tasi është njeriu më i qetë që mund ta takosh. Një njeri që rrezaton mirësi, si pakkush. Prej nga vjen kjo forcë e urtësi, pas gjithë atyre vuajtjeve? “Mbase se gjithë jetën isha optimist”, thotë Lekë Tasi.
Fatmirësisht, regjisori i ri Ervin Çoba ka realizuar një dokumentar për këtë njeri të madh. Shpresoj që dikujt nga Kosova t’i bie ndërmend ta promovojë atë edhe në Kosovë, të hapë ndonjë ekspozitë të tij e t’ia japë mirënjohjen e merituar kësaj familje të rrallë patriotësh e intelektualësh.
Koço Tasi ia ka hapë sytë Kosovës e fatkeqësisht ne po i mbajmë mbyllur ndaj tij dhe ndaj trashëgimtarëve të tij.
P.S. Meqë jemi në prag të zgjedhjeve lokale në Kosovë, duhet cekur se Koço Tasi ka themeluar administratën e parë lokale në Kosovë, ka administruar me ndershmëri taksat dhe ka emëruar edhe kryetarët e bashkive në Kosovë dhe në tokat tjera të çliruara, sipas standardeve më të mira, duke vënë në poste njerëz të aftë e të ndershëm, assesi jo injorantët e matrapazët!
