Nga Dr. Fatjona R. Lubonja Ed.D. Ph.D c.
Neuroshkence/Edukim/Sjellje
Duke u bazuar në studimet e fundit (1;2) apo dhe ato historike të koncentruar në vëzhgimet e aktiviteti seksual, proçesi i këtij aktiviteti është larg nga të qenit një proçes i thjeshtë. Çështja e hormoneve, dëshira seksuale dhe orgazma janë subjekt i ndikimeve të ndryshme në tru dhe sistemin nervor, i cili kontrollon gjëndrat seksuale dhe organet gjenitale. Proçesi seksual duke filluar nga stimuli pamor, libido, deri në arritjen e orgazmës, referohen nga imazhet funksionale të rezonancës magnetike (fMRI), me një përfshirje të lart të aktivitetit në tru. Kjo shpjegohet me thjeshtë se truri i kushton një vëmendje të madhe aktit seksual duke vënë në punë një pjesë të gjerë të qelizave nervore. Disa studime sugjerojnë proçesin e orgazmës si një stimulimi ritmik i pjesëve të trurit me përqëndrime të larta të receptorëve (5).
Pyetja themelore mund të shtrohet nëse ka ndryshime midis orgazmës së femres dhe të mashkullit? Po! Orgazma e femrës dhe e mashkullit ka ndryshime në funksion. Për sa i përket ndjesive, në kontentin e sensorit apo më thjesht në pikën ndjesore të kënaqësisë nuk ka një përgjigje të mjaftueshme.
Duke u bazuar në efektet emocionale dhe ato të ndjesive, orgazma mund të ndryshojnë paksa midis sekseve. Këto shkaqe mund të kenë ardhur ndoshta për shkak të origjinës së evolucionit apo natyrës së përshtatjes. Orgazma tek meshkujt është e lidhur drejtpërdrejt me riprodhimin përmes ejakulimit, ndërsa orgazma femërore për shkakun kritik të riprodhimit i jep një favorizim ejakulimit të mashkullit.
Gjatë arritjes në orgazëm vihet re një ndryshim i aktivitetit të trurit që ndryshon midis femrës dhe mashkullit. Përgjatë orgazmës truri i femrës, në ndryshim me mashkullin që mbart një aktivitet më të gjerë, ul aktivitetin në disa zonat e trurit. Femrat, përgjatë aktit apo ndjesisë së orgazmës, vihet re një ndryshim në aktivitet të zonës ku qëndron amigdala, që është konsideruar si qendra e vigjilencës dhe e frikës në aktivitetin e trurit. Kjo sjellje ka mundësi të përdoret si një shenjë e mundshme e uljes së vigjilencës gjatë përformancës seksuale.
Për meshkujt, përgjatë orgazmës, aktiviteti në zonën ku është amygdala ulet por jo aq në extreme sa tek femra. Disa studime sjellin si konkluzion se femra përgjatë orgazmës nuk ka emocione, por kjo hipotezë duhet akoma diskutuar dhe studiuar me tej. Studime të tjera (3; 4) tregojnë se përgjatë orgazmës tek femrat aktivizohet sistemi limbik. Rrugëtimi i një aktiviteti seksual është shumë më i ndërlikuar dhe tregon një ndezje apo veprimtari të gjerë në tru, për këtë arsye është i konsideruar i rëndësishëm për truri.
Përsa i përket percepsionit apo folklorit popullor metafora është e larmishme dhe e pasur me përshkrimin e “dashurisë”. Proçesi i orgazmës ngelet gjithmonë një enigmë apo e panjohur si në folklor ashtu dhe diskutimet në shoqëri. Klimt e ka perceptuar orgazmën në pikturat e tij si një version radikal, përgjatë një kombinimi të ndjenjës së kënaqësisë me erotizëm dhe makabre/vrasëse në të njëjtën kohë (Klimt, C., Judith and the Head of Holofernes, 1901). Perceptimi i aktit të orgazmës tek figura e femrës, nga këndvështrimi i një mashkulli, qëndron e fuqishme, duke përjetuar një orgazëm ndërsa priste kokën e Holofernes. Gruaja që eksploroi kënaqësinë nga të dy aktet duke përcjellë frikë dhe epsh të egzagjeruar me një elegancë të brishtë femërore. Magjepse nga thellësia, frika, kënaqësia, ankthi seksual dhe implikimet patologjike që Klimt shkaktoi në imazh. Gjithsesi aktiviteti i trurit përgjatë proçesit të orgazëm është i rëndësishëm për të kuptuar sjelljen/behavior seksuale dhe më tej për të kuptuar problemet apo çrregullimet e ndryshme jo vetëm seksuale por edhe ato mendore ashtu edhe emocionale. *Fatjona Rama Lubonja është autore dhe studiuese, ka studjuar Neuro-Shkencë/Edukim dhe Behavior në Universiteti i Kolumbias (Columbia University) në New York, Behavior ne Universitetin e Chicago (CSPP), dhe është specializuar në Harvard University. #fatjonalubonja Referenca 1) Cheng Z, Smyth R. Sex and happiness. J Econ Behav Organ2015;112:26-32doi:10.1016/j.jebo.2014.12.030 .CrossRefGoogle Scholar 2) Carmichael MS, Humbert R, Dixen J, Palmisano G, Greenleaf W, Davidson JM. Plasma oxytocin increases in the human sexual response. J Clin Endocrinol Metab1987;64:27-31. doi:10.1210/jcem-64-1-27 pmid:3782434CrossRefPubMedWeb of ScienceGoogle Scholar 3) Safron A. (2016). What is orgasm? A model of sexual trance and climax via rhythmic entrainment. Socioaffective neuroscience & psychology, 6, 31763. https://doi.org/10.3402/snp.v6.31763 4) Komisaruk B. R, Whipple B, Crawford A, Liu W. C, Kalnin A, Mosier K. Brain activation during vaginocervical self-stimulation and orgasm in women with complete spinal cord injury: fMRI evidence of mediation by the vagus nerves. Brain Research. 2004;1024(1–2):77–88. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.brainres.2004.07.029 5) Komisaruk B. R, Whipple B. Non-genital orgasms. Sexual and Relationship Therapy. 2011;26(4):356–372. doi: http://dx.doi.org/10.1080/14681994.2011.649252
