Nga Fadil Maloku
1. Gjuha e urrejtjes, në jetën publike në fakt është mekanizmi më adekuat kundër komunikimit dhe tolerancës ndërqytetare të një vendi (pretendent) demokratik! Por, përse dhe si lindi kjo gjuhë e ashpërsuar në përditshmërinë sociale dhe politike të shqiptarëve andej e këndej kufirit. Shkaqet duhet kërkuar si në histori, ashtu edhe në psikologji sociale e sociologji të njohjes; Pse në histori? Shkaku, se ne shqiptaret e Kosoves në shekullin e fundit praktikisht ishim popull i një shteti të huaj…! Pse në psikologji sociale? Sepse, në rrugëtimin e mbijetimit u ushqye në mënyrë sistematike pamundësia e të qenit i lirë edhe si individ e edhe si entitet;etnik, social, politike, e kulturor. Po,pse në sociologji? Sepse,fenomeni i urrejtjes si mekanizëm mjaft efikas i kontrollit social dhe praktikës manipulative me masën e gjerë, shumë lehtë mund të bëhet një mjet i fuqishëm shkatrrues për të homogjenizuar qytetarë e frustruar dhe të margjinalizuar. Gjuha e urrejtjes e stimuluar nga elitat e ndryshme politike, gjithënjë ka prodhuar si shprazje të energjise negative, ashtu edhe ridimensionime në hierarkinë e lëvizjeve dhe grupeve të ndryshme sociale.
2. Gjuha e ashpër publike, në një shoqëri të pa konsoliduar sa duhet, siç është rasti me Kosovën, shumë lehtë mund t’i nënshtrohet dy rreziqeve ekstreme; të shkatërrojë të gjitha të arriturat e pasluftës , por, njëkohësishte edhe të ridimensionojë (nëse arrin të artikulohet me dozë të duhur ne publik!) dhe padyshim plotësojë ato të (pa)arritura të mëhershme.Në shoqëritë tradicionale, mekanizmi i kontrollit social kryesisht ushtrohej përmes religjionit dhe normave morale, që ishin normale për shoqëritë që sistemi i kishte tjetërsuar deri në margjinat e skajshme;sociale, politike, kombetare, kulturore, etj. Në shoqërit industriale, strategjia e kontrollit social ushtrohet kryesisht përmes nevojës së rehabilitimit të sistemit kapitalist dhe kultivimit të harmonisë sociale; zgjërimit të mekanizmave të sigurisë ekonomike, sociale, politike, kombëtare e kulturore/shëndetësore, arsimore, etj./ të qyetarëve të vetë.
3. Në shoqëritë e tranzicionit, mekanizmi i kontrollit social është përmbytur me faktin se e drejta e kontrollit i është besuar shtetit (që s’u menagjua nga patriotizmi,por, nga interesi dhe zhvatja për vetën, grupin dhe partinë!) i cili në rastin e Kosovës po bëhet gjithënjë e më zhgënjyes, edhe për faktin se praktikat e kontrollit social (liria e mendimit dhe e qarkullimit është ngulfatur me mashtrimet të njëpasnjëshme nga ana e politkanëve që votat e qytetarëve për një emancipim ekonomik i kanë konvertuar në “shitje të pasurisë së përbashkët”/toka, pasuria nëntokësore, super te drejtat për 5%serb lokal,/ , në pasurimin e vetës së tyre dhe grupeve, e klaneve të dyshimta, etj.
