Di Dr. Klarida Rrapaj
Il corpo di una ragazza è stato ritrovato all’interno di una valigia a Capranica Prenestina. Giovane, studentessa, arrivata dall’Albania per costruire una nuova vita in Italia. Il suo nome era Ilaria Sula. E prima di diventare vittima, era semplicemente una persona che voleva vivere.
Ilaria viveva a Terni, la città dove aveva trascorso la maggior parte della sua vita. Da un anno si era trasferita a Roma, dove aveva iniziato gli studi all’Università “La Sapienza”. Era una ragazza con sogni chiari, determinata a costruirsi un futuro in un paese nuovo, con dignità e passione. Viveva in un appartamento condiviso con alcune amiche e stava costruendo la sua nuova vita da studentessa.
Per circa un anno era stata fidanzata con Mark Samson, un ragazzo con cui aveva lavorato e che poi era diventato il suo compagno. Ma la relazione era finita. Ilaria aveva scelto di allontanarsi. E proprio dopo quella separazione era iniziato l’incubo: stalking, controllo, violenza. Tutto questo fino al tragico epilogo. Mark Samson è oggi in stato di arresto, dopo aver ammesso di aver ucciso Ilaria e nascosto il suo corpo in una valigia.
Si pensa spesso che le ragazze in situazioni di pericolo debbano aver capito subito la violenza, che avrebbero dovuto percepire i segnali, che sarebbero dovute fuggire in tempo. Ma la realtà è molto più complessa.
Molte ragazze non pensano di essere in pericolo, perché i loro aguzzini non si presentano subito come violenti. Nascondono il bisogno di controllo dietro parole romantiche. Nascondono la paura dell’abbandono sotto una gelosia presentata come amore. Nascondono la violenza sotto un’eccessiva “premura”, con frasi dolci che, in realtà, servono a dominare.
La manipolazione è una forma silenziosa di violenza. E molte ragazze comprendono la verità solo quando sono già isolate, impaurite, svuotate. A quel punto, andarsene non è solo una scelta – è un atto di sopravvivenza che richiede grande sostegno emotivo, pratico e istituzionale.
Per questo non possiamo chiedere alle vittime di capire tutto subito. Dobbiamo cambiare la cultura che maschera la violenza dietro l’illusione del “grande amore”. Dobbiamo imparare tutti a distinguere il controllo dalla cura, la gelosia dal rispetto, il potere dall’amore autentico.
Il femminicidio non è un raptus. È il risultato di un processo dove controllo, paura e dominio si costruiscono passo dopo passo. Quando la società normalizza la gelosia come dimostrazione d’amore, quando chi sostiene le vittime viene trattato come esagerato, quando ai giovani non viene insegnato a riconoscere la violenza emotiva – allora non è più un fallimento individuale. È il fallimento di un intero sistema.
Come psicologa, criminologa, vittimologa e Direttrice per i Diritti delle Donne presso l’International Police Organization, sento la responsabilità di parlare di tutti questi aspetti che spesso rimangono nell’ombra. Ma il mio dovere non si ferma alle parole. Ho il compito di collaborare a livello internazionale per rafforzare la protezione delle ragazze e per educare le nuove generazioni a relazioni sane, all’uguaglianza e all’autostima.
Ilaria era una ragazza con dei sogni. Aveva tutta la vita davanti. Il suo omicidio è l’allarme più forte che possiamo ascoltare. Perché lei non è solo una vittima. È un simbolo. Simbolo di ciò che non possiamo più permetterci di ignorare.
Non basta più commuoverci. Dobbiamo agire. Dobbiamo cambiare il modo in cui educhiamo i ragazzi e il modo in cui ascoltiamo le ragazze. Dobbiamo spezzare la normalità del controllo. Altrimenti, ogni valigia abbandonata continuerà a ricordarci che abbiamo taciuto troppo presto.
Dr. Klarida Rrapaj
Psicologa – Criminologa – Vittimologa – Direttrice per i Diritti delle Donne International Police Organization (IPO)
Kur dashuria kthehet në kontroll, dhe kontrolli në krim – Vrasja e Ilaria Sulës nuk është një rast, është një alarm kolektiv
Trupi i një vajze u gjet brenda një valixheje në Capranica Prenestina. E re, studente, e ardhur nga Shqipëria për të ndërtuar një jetë të re në Itali. Emri i saj ishte Ilaria Sula. Dhe përpara se të bëhej viktimë, ajo ishte thjesht një njeri që donte të jetonte.
Ilaria jetonte në Terni, qyteti ku kishte kaluar pjesën më të madhe të jetës së saj. Prej një viti ishte shpërngulur në Romë, ku kishte nisur studimet në Universitetin “La Sapienza”. Ishte një vajzë me ëndrra të qarta, e vendosur të ndërtonte të ardhmen e saj në një vend të ri, me dinjitet dhe pasion. Jetonte në një apartament me shoqe dhe po krijonte jetën e saj të re si studente.
Për rreth një vit kishte qenë e lidhur me Mark Samson, një djalë me të cilin kishte punuar dhe që më pas ishte bërë partneri i saj. Por lidhja kishte marrë fund. Ilaria kishte zgjedhur të largohej. Dhe ishte pikërisht pas kësaj ndarjeje që nisi makthi: përndjekja, kontrolli, dhuna. E gjithë kjo deri në fundin më tragjik. Mark Samson është sot në arrest, pasi ka pranuar se e ka vrarë Ilarian dhe ka fshehur trupin e saj në një valixhe.
Shpesh mendohet se vajzat që ndodhen në situata të rrezikshme duhet ta kenë kuptuar dhunën, duhet të kenë ndjerë sinjalet, duhet të kenë ikur me kohë. Por realiteti është shumë më i komplikuar.
Shumë vajza nuk mendojnë se janë në rrezik, sepse agresorët nuk paraqiten menjëherë si të dhunshëm. Ata e fshehin nevojën për kontroll pas fjalëve romantike. E fshehin frikën nga humbja pas xhelozisë së paraqitur si dashuri. E fshehin dhunën pas kujdesit të tepruar, pas frazave të ëmbla që në thelb kërkojnë pushtet mbi tjetren.
Manipulimi është një formë e heshtur e dhunës. Dhe shumë vajza e kuptojnë realitetin vetëm kur janë tashmë të izoluara, të frikësuara, të pafuqishme për të reaguar. Në atë pikë, largimi nuk është thjesht një zgjedhje – është një akt mbijetese që shpesh kërkon ndihmë të madhe emocionale, praktike dhe institucionale.
Prandaj, nuk duhet të kërkojmë nga viktimat të kuptojnë gjithçka menjëherë. Duhet të ndryshojmë kulturën që ua fsheh vajzave dhunën pas një maske të “dashurisë së madhe”. Duhet të mësojmë të gjithë të dallojmë kontrollin nga kujdesi, xhelozinë nga respekti, pushtetin nga dashuria e vërtetë.
Femicide nuk është një çmenduri e momentit. Është rezultati i një procesi ku kontrolli, frika dhe pushteti ndërtohen hap pas hapi. Kur shoqëria normalizon xhelozinë si shenjë dashurie, kur përkrahësit e viktimave trajtohen si “të ekzagjeruar”, kur të rinjtë nuk mësohen të lexojnë sinjalet e dhunës emocionale – atëherë nuk është më një individ që dështon. Është një sistem i tërë.
Si psikologe, kriminologe, viktimologe dhe Drejtoreshë për të Drejtat e Grave në International Police Organization, ndjej përgjegjësinë të flas për të gjitha këto aspekte që shpesh mbeten në hije. Por detyra ime nuk mbaron me fjalët. Unë kam për detyrë të bashkëpunoj ndërkombëtarisht për të forcuar mbrojtjen e grave dhe për të edukuar brezin e ri mbi marrëdhënie të shëndetshme, barazi dhe vetëvlerësim.
Ilaria ishte një vajzë me ëndrra. E kishte jetën përpara. Vrasja e saj është alarmi më i fortë që mund të dëgjojmë. Sepse ajo nuk është vetëm viktimë. Ajo është simbol. Simbol i asaj që nuk guxojmë më të injorojmë.
Nuk mjafton më të trishtohemi. Duhet të veprojmë. Duhet të ndryshojmë mënyrën si rrisim djemtë dhe si dëgjojmë vajzat. Duhet të thyejmë normalitetin e kontrollit. Përndryshe, çdo valixhe e braktisur do të na kujtojë që kemi heshtur shumë herët.
Dr. Klarida Rrapaj
Psikologe – Kriminologe – Viktimologe – Drejtoreshë për të Drejtat e Grave International Police Organization (IPO)
