… Në kohë pushimi njeriu shkruan ose lexon…
Nga Rustem Paçi
Kur erdhi epoka “smart” dhe virtuale, të gjithë u ngazëllyem. Pritej si shpëtim teknologjik, një hap gjigand drejt së ardhmes. Telefoni i mençur në xhep, komunikimi i menjëhershëm, mundësia për të folur me këdo, kudo dhe kurdo. Ishte një ëndërr e bërë realitet.
Por askush nuk na paralajmëroi për koston.
Sepse bashkë me mundësinë për të kontaktuar këdo, në çdo kohë, humbëm mundësinë për t’u shkëputur. Në çdo moment, dikush mund të na gjejë. Pavarësisht nëse jemi në shtëpi, në punë, në rrugë, apo edhe në banjë. Kudo. Asnjë vend nuk është më privat.
Dhe po, po më streson komunikimi. Jo komunikimi si vlerë njerëzore, por si detyrim. Pyetja që më mundon çdo ditë është: “A është ai/ajo që më shkruan realisht personi që mendoj? Apo një profil bosh, një zë i regjistruar, një ‘asistent virtual’ që imiton çdo ndjesi njerëzore?”
Kjo nuk është fantashkencë. Është realitet.
Sot, platformat mbledhin informacione pa fund — nga çdo klikim, nga çdo mesazh, nga çdo gjë që thuhet, shkruhet apo lihet pezull. Këto të dhëna nuk përdoren vetëm për reklama. Ato ndërtojnë një pasqyrë digjitale, një “version” tëndin virtual që nesër mund të flasë, të mendojë, madje të jetojë për ty, edhe kur ti vetë të mos jesh më.
A do të komunikojmë nesër me njerëz, apo me hije virtuale që flasin në vend të tyre?
Po jetojmë në një kohë të mjegullt. Disa shqetësohen për financat, për krizat ekonomike. Por ka një rrezik më të madh që po afrohet në heshtje: humbja e kontrollit mbi jetën tonë. Jo më nga politika apo varfëria, por nga teknologjia vetë.
Inteligjenca artificiale po përparon me një ritëm që as vetë krijuesit e saj nuk e parashikuan. Dhe pyetja e madhe është: Kur do ta kalojë njeriun? Apo ndoshta e ka kaluar tashmë?
Nëse dikush më merr në telefon dhe dëgjoj një zë të njohur, a është ende ai personi i vërtetë? Apo është një version i tij i ndërtuar nga të dhënat, nga regjistrimet, nga bisedat tona të kaluara? Mund të jetë dikush që nuk është më gjallë, por sistemi e “rikrijon”, e sjell në jetë virtualisht.
Njeriu i pavdekshëm po vjen. Por jo siç e ëndërruan poetët — jo shpirtërisht, por digjitalisht.
A e kemi humbur kontrollin? Apo ende kemi kohë të ndalemi, të reflektojmë dhe të zgjedhim si duam të jetojmë?
Kjo është një thirrje, jo për të ndaluar teknologjinë, por për të rikujtuar veten. Të rimarrim në dorë komunikimin, privatësinë, të drejtën për të qenë njerëzorë — dhe jo vetëm “online”.
Sepse në fund të fundit, jeta jonë nuk është një algoritëm. Është përjetim, apo ishte !! ne pritje te rregullatoeit AI
rp
