SYNIT DHE SHITË ?

Nga Gëzim Llojdia

1.
Ditët e fundit u rritën shumë tensionet mes dy vendeve të Gjirit, Iranit nga njëra anë dhe Arabisë Saudite,( me vdekjen e klerikut, Sheikh Nimr el-Nimr, dhe ndërhyrjen që bëri një turmë në ambasadën saudite në Teheran )kanë një fe por që ndarjet mes tyre janë të hershme për shkak të një ndryshimi politik dhe shpirtëror pas largimit nga jeta të profetit islam në vitin 632 . Islami sot në botë përfaqësohet me dy degë kryesore: syni dhe shitë ku këta të fundit ndahen më tej. Shumë analistë perëndimorë këtë luftë të hapur mes dy vendeve të Gjirit e shikojnë me syzet e vendeve të tyre perëndimore duke mos hyrë në thellësinë nga i ka rrënjët konflikti. Shitët aktualisht sot në botë mendohet ti përfaqësoj lideri shpirtëror Iranit, por jo të gjithë e kanë pranuar. Synit kanë aktualisht vendin e shenjtë Mekën vend më i madh i pelegrinazhit islam në botë.

Kështu vrasja e një lideri shpirtëror ishte pritshme se do të ngjallte reagime të mëdha në vendet ku mbizotërojnë popullsitë shite. Ky reagim aktualisht bëhet më i fortë edhe për shkak të konjukturave politike në rajon me mbështetjen e dy prej vendeve më të fuqishme të botës. Nëse do të shikojmë gjeografin e përhapjes së dy degëve sipas rezultateve arabe rezultojnë se shitët nuk shkojnë më shumë se 200 milion dhe se prania se tyre shtrihet, shumica në Iran, Irak, Jemen, Bahrein, Azerbajxhani, Libani.ish vende të Persisë së dikurshme dhe përhapur pakicë në të gjithë botën.
Synitë janë aktualisht rreth milion 1.2bilion shumica në shumicën e vendeve myslimane,përhapur pakicë në të gjithë botën.Për të parë zhvillimet e fundit në rajon duhet të përqendrohemi te dallimet si dhe të përbashkët që kanë aktualisht sot të dy degët e ndara prej shekullit të gjashtë.

Nëse shitët besojnë se: Muhamedi emëroi një pasardhës Ali ibn Abu Talib,synit thonë jo.

Nëse shitët besojnë te: 12 pagabueshëm imamët; Ali ibn Ebi Talibi, Hussain, Hussain, Ali ZainulAbideen, Muhamed AlBaqir, Jaafar AlSaadiq, Musa AlKaazim, Ali AlRaza, Muhamed AlTaqi, Ali AlNaqi, Hasan AlAskari, Muhammedi AlMahdi (fshehur).

Synitë besojnë :katër Halifet e Drejtë: Ebu Bekr, Umer bin el Hatab, Uthman ibn Afan, Ali ibn Ebi Talibi.

Shitet besojnë se: Imamët e identifikuar si hyjnorë.
Synit-Shenjtorët. I konsideruar si persona me besim të fortë në Kur’an dhe Sunet.

Shitet:Prejardhja e nevojshme për sundimtar duhet të jetë fëmijë mashkull nga prejardhja e Aliut dhe Fatimes.

Synit-Mund të jetë çdo mysliman praktikues i zgjedhur me marrëveshje të popullatës muslimane (ummeh).

Shitët :Imamët konsiderohen udhëzuar hyjnore. Qëllimi është për të shpjeguar dhe mbrojtur besimin aktuale dhe kuptimin e tij ezoterik.

Synit-shpallja autoritar përfundoi me Profetin Muhamed..

Shitët-Për të përkujtuar martirizimin e Huseinit, grupet shite marshojnë në parada masive në ditën e 10 të muajit Muharrem. Nuk është vetëshkatërrim rrahje me kamzhik shpinën e vet, gjoksin me duar, thika, ose zinxhirët. Lejohet nga disa studiues.

Shitet-Engjëjt bindemi urdhërimeve të Perëndisë. Ata kanë kufizuar vullnetin e lirë

Synitë-Zoti i krijoi engjëjt nga drita. Ata nuk kanë vullnetin e tyre të lirë dhe gjithmonë u bindeni urdhërimeve të Perëndisë.

Të dy palët:Për Jezuesin; mendimi i njëjtë Lindjen e Jezusit

Lindja e virgjër.Të dy palët:Ardhjen e dytë të Jezu Eafirmuar.

Shitët:Jezusi nuk vdiq në kryq, por trupi i tij u ngjit në qiell.

Synit: Jezusi nuk vdiq në kryq, por trupi i tij u ngjit në qiell.

Shitët: Pamje e feve të tjera abrahamike krishterimit dhe judaizmit janë :”Ithtarët e Librit.”Synitë: Christianit dhe Judaismi janë :”Ithtarët e Librit.”

Shitëtë:Jezusi nuk vdiq në kryq. Jezusi do të kthehet nga qielli në të ardhmen.

Synitë: Jezusi nuk vdiq në kryq. Jezusi do të kthehet nga qielli në të ardhmen.

Shitët: Ditëve të Shenjta Ashures, Eid al Fitr, Eid al Adha,Ghadeer Eid al.

Synit: Eid al Fitr, Eid al Adha, Eid-e-Milaad-un-Nabi.

Shiitë Origjina nga mësimet e profetit Muhamed.

Synit:Nga mësimet e profetit Muhamed.

Shitët: Lidhur më ngushtë me historinë e pavarur të besimit,Kufa, Karbala.

Synitë: Medina,Mecca.

Shitët:Dita Ashures i dhe vetëshkatërrim (kleri megjithatë bashkëkohore Shi pajtohen me rrahje me kamxhik vetëm për të dhënë një donacion të gjakut në qoftë se asgjë). Vajtim është i zakonshme në xhamitë shiite dhe Imambaras për Hussain.

Synitë lidhur me ashuren:Dita e agjërimit dhe përkujtimit, të Hussain dhe të Musait

Mirëpo skizma midis grupeve daton në vitin 632, kur një mosmarrëveshje u ngrit mbi pasardhësit të Muhamedit.S unitët besojnë se Muhamedi nuk ka caktuar një pasues. Por shitët besojnë se ai e bëri: kushëriri i tij Aliut. Ata gjithashtu besojnë se autoriteti i Aliut ishte uzurpuar nga tre halifëve të parë: Ebu Bekrin dhe Umer ibn Khatab, dhe Uthman ibn Affan. Ndryshe nga Aliu, asnjë nga njerëzit e mëparshën nuk ishin të afërm të gjakut të Muhamedit. Kjo ishte një pikë e diskutueshme për mbështetësit e Aliut, të cilët besonin se vazhdimësisë duhet të jetë i trashëguar.Pas vrasjes së Uthmanit në 656, Aliu u bë udhëheqës,. Ai luftoi dhe mundi kundërshtarët, njëri prej të cilëve ishte Aisha, gruaja e tretë e Muhamedit dhe vajza e Ebu Bekrit.

Pas vrasjes së Aliut në 661, kalifët suni rifitoi pushtetin për më shumë se 20 vjet. Djali i Aliut, Hussein, luftoi ata dhe u vra nga sunitë në Karbala,(Qerbela) në Irak.

3.

Çfarë besojnë shitët?Shitët janë pasuesit e Profetit Profetit Muhamed dhe familjes së tij. Cila është familja profetike e njohur si Ehli Bejti ?Shitët dhe ata besojnë se udhëheqja e kombit islamik dhe udhëheqjes së saj pas vdekjes së të Dërguarit të Allahut janë të drejtës së Imam Ali ibn Ebi Talibi dhe të bijve të tij mbas tij i pagabueshëm (dhe në bazë të Pejgamberit si të rekomanduara nga Pejgamberi në disa raste. Shumica e Sunitëve janë të mendimit se Ehli-Bejt e Pejgamberit: Fatime el-Zahra, Imam Aliu, Imam El-Hasan, Imam Huseini, Gratë e Profetit .Për Shi’itët, Ehli-Bejti i Profetit (a.s) përbëhet vetëm nga individët në vijim:Fatime el-Zahra,Imam Ali, Imam al-Hasan (a.s), Imam al-Husayn. Nëntë pasardhësit e Imam Huseinit dhe duke përfshirë vetë Pejgamberin Muhamed ata do të bëhen katërmbëdhjetë individë. Largimi i profetit islam Muhamedit në vitin 632, nuk kishte trashëgimtarë meshkuj për të vazhduar udhëheqjen politike dhe shpirtërore përgjatë Gadishullit Arabik .Analistët thonë se :Nuk kishte asnjë marrëveshje të qartë se kush duhet të pasojë atë. Ata që më vonë do të njihet si suni besonin për tu zgjedhur një anëtar besnik, nga origjina e fisit të Muhamedit Kurejsh duhet të bëhet lider i ardhshëm, ndërsa ata që përfundimisht do të jetë e njohur si shiitëve besonte pasardhës i Muhamedit duhet të jetë e lidhur direkt me Muhamedin nga gjaku.Ebu Bekri, i cili ishte mik i Muhamedit, këshilltar, dhe babai i Aishes, u bë kalifi i parë mysliman, ose udhëheqësi shpirtëror, pas një tubim (që e zgjodhi atë në pozitë., një pikë e rëndësishme për shumë njerëz të cilët dëshironin për të parë atë të rritet në pushtet. Kjo doli kundër dëshirave të  grupimit tjetër

Shitët e cila afërsisht do të thotë “Partia e Aliut.” Aliu ishte kushëriri Muhamed. Shitët besojne Muhamed në mënyrë eksplicite i ka kërkuar Aliut për të zëvendësuar atë në mësimet e tij., shih hadithin e pozitës dhe hadithin e pellg të Khummit. Aliu më vonë u bë halifi i katërt dhe ai është i respektuar edhe nga shitët dhe sunit njësoj. Megjithatë, Shiitët shohin atë si figurën më të rëndësishme historike dhe fetare dhe me rëndësi jetike për besimet sufi islame.

Në mesin shitëve është e zhvilluar edhe një ide e fuqishme ata besojnë se Mahdiu është Imami i dymbëdhjetë, Muhammed el-Mehdiu, dhe Imami i fundit, i cili ka lindur në vitin 868 pas Krishtit dhe ishte fshehur nga Perëndia në moshën pesë vjeçare. Ai është ende gjallë, por është fshehur “duke pritur kohën që Perëndia ka dekretuar për kthimin e tij.”
Mirëpo deri atëherë priten një sërë ngjarjesh. Madje disa ngjarje të parashikuara janë:

Para ardhjes së tij do të vijë vdekjen e kuqe dhe vdekja e bardhë. Vdekja e kuqe është shpata dhe vdekja e bardhë është plagë. Dielli do të rritet nga Perëndimi dhe një yll do të shfaqet në Lindje duke i dhënë dritën sa më shumë si hëna. Arabët do të hedhin jashtë frenat dhe do të shtinë në dorë vendin e tyre, duke hedhur jashtë autoritetin e të huajve.

Një thirrësi nga qielli. Nuk do të jetë një konflikt i madh në vendin e Sirisë, derisa ajo është e shkatërruar. Vdekja dhe frika do të poshtëroj popullin e Bagdadit dhe Irakut. Një zjarr do ndrijë në qiell dhe një skuqje do të mbulojë ato.