Në Shqipëri, viti 2016 është shpallur viti i Kadaresë. Kur në Tiranë ka rënë vrulli i festimeve të janarit, muajit që shënon ditën e lindjes së shkrimtarit, dje janë transferuar në Prishtinë studiuesit e Kadaresë, duke u organizuar në një konferencë shkencore, thuajse dedikuese. Për këtë, Biblioteka Kombëtare e Kosovës, në bashkëpunim me Bibliotekën Kombëtare të Shqipërisë, në kuadër të Javës së Bibliotekës në Kosovë, organizuan dje një tryezë shkencore dedikuese
Në Shqipëri, viti 2016 është shpallur viti i Kadaresë. Kur në Tiranë ka rënë vrulli i festimeve të janarit, muajit që shënon ditën e lindjes së shkrimtarit, dje janë transferuar në Prishtinë studiuesit e Kadaresë, duke u organizuar në një konferencë shkencore, thuajse dedikuese. Për këtë, Biblioteka Kombëtare e Kosovës, në bashkëpunim me Bibliotekën Kombëtare të Shqipërisë, e ka menduar që në kuadër të Javës së Bibliotekës në Kosovë, ky përvjetor të shënohet edhe me një tryezë shkencore, në të cilën referuan shumë njohës të letërsisë së Ismail Kadaresë. Persida Asllani, drejtoresha e Bibliotekës së Shqipërisë, me referimin e saj “Shkrimi i qytetit të përjetshëm”, ka vënë në pah pikërisht Gjirokastrën, vendin e lindjes së shkrimtarit.
“Gjirokastra e tij e fton lexuesin të njohë jetën e një qyteti që i ka ikur hartografisë së shtetit të vetë dhe endet në hartën e letërsisë botërore. Në veprën ‘Kronikë në gurë’, Kadare nis rrëfimin fëminor të jetës së një qyteti aq të hershëm, sa nuk e mban mend fëmijërinë e vet. Ajo që më ka tërhequr më së shumti vëmendjen është se si arkitektura lejon edhe ndërtimin e identitetit dhe forcës së brendshme të njeriut. Gjirokastra ndërtohet gjithmonë e më tepër si një qytet personazh. Gjirokastra e Kadaresë është ndoshta më i pari personazh qytet, të cilin Kadare asnjëherë nuk e cilëson si kryeqytet, por si kryevend”, ka thënë fillimisht Asllani, e cila i është qasur më pas edhe romaneve të fundit të autorit, sipas të cilës, qyteti i Gjirokastrës mungon, pasi që, ky qytet tashmë i takon letërsisë.
“Ai është një qytet i çuditshëm, një qytet i denjë për të shkruar letërsi, një qytet që flet me një gjuhë të ngurtë, të cilit sekretet ja dinë vetëm plakat e jetës. Është një qytet i pakohë, ku historia përplaset njësoj si rrebeshi. Një qytet i moralshëm, ku erotikja dhe vdekja kanë shijen e njëra-tjetrës, ku shtëpitë ju ngjajnë kështjellave dhe rrëfimtari i saj shkruan pafundësisht për të”, tha ndër të tjera Persida Asllani.
Kurse Osman Gashi, në këtë konferencë shkencore është prezantuar me vështrimin mbi “Ismail Kadare dhe identiteti i letërsisë shqipe”, i cili theks të veçantë ka vënë mbi imazhin ose pamjet e imazheve që vepra e Kadaresë e rrezaton te të huajt, te gjuhët e vendet e tjera. “Gjithashtu, më ka tërhequr të shkruaj për shkrimet e huaja mbi veprën e Kadaresë”, ka vijuar ai, duke iu referuar autorëve të huaj mbi atë që kanë shkruar për Kadarenë dhe i lexoi disa fragmente të shkëputura nga studiues të njohur botërorë.
“Kadare, shkrimtarë përtej kufijve” ishte kumtesa me të cilën u paraqit Nerimane Kamberi, e cila vlerësoi në këtë tryezë shkencore se Kadare është shkrimtar i përmasave botërore, veprat e të cilit janë përkthyer në shumë gjuhë, dhe i njëjti është vlerësuar me çmime të shumta. Por Kamberi kishte vendosur të tregojë më shumë rreth rrugëtimit të Kadaresë, se si nisi kjo aventurë botërore e shkrimtarit tonë. “Kadare zë një vend qendror në letërsinë e Evropës së shekullit XX.
Vepra e tij është bërë edhe pikë reference për disa besnik krijues këtu dhe atje, madje Kadare ju hapi rrugën edhe shumë shkrimtarëve të tjerë, si Fatos Kongoli e të tjerë. Padyshim, ai është shkrimtar për të cilin është diskutuar shumë, si në vendin e tij, ashtu edhe jashtë tij, por kjo e ka shpjegimin e vet, në rastin e Ismail Kadaresë, letërsia ishte jo vetëm çështje leximi, por edhe një çështje publike” tha ndër të tjera Kamberi. Në këtë konferencë, tema të tilla kishin përgatitur edhe Gazmend Krasniqi, Vehbi Miftari dhe Anita Leta./Mapo.Al
