Nga Prof. Dr. Lisen Bashkurti
Prej afro 25 vitesh merrem me negociatat, me historine, bazat teorike dhe praktiken e negocimit. Ketij instrumenti diplomatik i kam dedikuar nje monografi shkencore qe eshte botuar disa here brenda dhe jashte vendit.
Bazuar ne kete njohuri e pervoje personale mund te them me bindje se Ilir Meta eshte shpalosur gjate procesit te reformes ne drejtesi si negociatori me i mire shqiptar.
Ekilibrues i Kuvendit
Meta si Kryetar Kuvendi luajti rolin e tij si neutral dhe mbi palet. Ai shmangu me shume zgjuarsi dhe persistence cdo mendim, sjellje dhe veprim partiak. Ai krijoi hapsire mendimi e shprehje per keto, pa paragjykuar as indive e as parti.Si nje ekulibrist i vecante Meta e mbajti debatin brenda Kuvendit, me qetesi, vetepermbajtje, etike dhe komunikim te adnirueshem. Meta nuk krijoi armiq ne Kuvend. Ai fitoi besimin dhe respektin e te gjitheve. Klima parlamentare ka qene themeltare per mjedisin e pershtatshem negociues.
Zevendesues i Presidentit
Meta me ose pa qellim, gje qe nuk ka rendesi per kete shkrim, ka zevendesuar gjate debatit per reformen ne drejtesi mrekullisht rolin kushtetues te Presidentit te RSh. Ai zevendesoi pa pike dyshimi rolin e Presidentit te Republikes me qendrimet e tij postpartikulare. Nderkohe qe Presidenti pa parti ra shpesh ne grackat e partikulatizmit, pra te preferencave dhe anesive politike, Meta ndonese kryetar partie, qendroi me shume kujdes e vetepermbajtje pertej anesive dhe preferencave politike e ideologjike. Meta u shnderrua keshtu simboli i unitetit kombetar dhe jo percarjes, i bashkepunimit dhe jo konfrontimit, i kohezionit dhe jo i perplasjeve, i dialogut dhe jo ballafaqinit, i besimit dhe jo i skepticizmit ndermjet paleve.
Respektues i medias
Meta ka qene prezent ne media aq sa eshte nevojitur per informim e komunikim, pa krijuar terr informativ dhe pa u bere maniak e spekulimit mediatik. Meta u be ne shume momente pika e references per mediat shqiptare. Duke dale ne momente kyce Meta u be me i besueshmi ne komunikimet mediatike. Me dalje te kursyera, transparente, te shkurtera, formale Meta eshte me shume se shumekush prane lidereve Perendimore ne marredheniet ne mediat.
Aleat i publikut
Pesha e Metes ne procesin negociator per reforme u mbeshtet ne marredheniet me publikun. Duket qe performanca e Metes eshte mjaft e lidhur me qeshtjet publike, me marredheniet publike dhe me komunikimin publik. Per nje negociator raportet me publikun jane themeltare. Ato e mbajne negociatorin ne loje dhe e rritin besimin e tij ne cdo situate apo rrethane. Publiku eshte busulla e negociatorit. Meta ka arritur ta siguronte kete aleance me publikun.
Bashkepunues i nderkombetareve
Ne gjithe historine e tranzicionit shqiptar faktori nderkombetar ka qene shume prezent. Por ne rastin e reformes ne drejtesi faktori nderkombetar u be bashkeautorial e here here prioritar. Arsyet dihen. Meta e ka kuptuar fare mire sesi duhej te ndertonte urat e komunikimit midis faktoreve nderkombetar dhe atyre kombetar si dhe ndermjet vete faktoreve me diversitet. Meta sherbeu si balancues i sovranitetit dhe integrimit. Ai nuk ra as pre e sovranisteve dhe as e universalisteve. Meta u tregua as snob dhe as ksenofob. Integriteti i tij i balancuar dhe pa asnje lloj kompleksiteti e mbajti rolin e Metes mjaft aktiv me faktoret nderkombetar.
Mjeshter i kodit
Negociatoret e afte ndertojme nje kod qe ule mosbesimin, urrejtjen dhe armiqesine. Kodi eshte edhe permbajtje edhe metode. Meta formuloi nje permbajtesim te vecante per reformen. Ai eshte i vetmi qe theksoi se reforma ne drejtesi nuk eshte kurban per individe, por barazi perpara ligjit. Me kete qasje Meta ka relaksuar gjendjen psiko-emocionale gjate procesit. Ndersa me percaktimin se reforma eshte per 30 vjet dhe jo elektorale Meta i ka hapur vizionin paleve dhe vete opinionit publik dhe atij nderkombetar.
Besimtar i kauzes
Negociatori eshte njeri me kauz te qarte. Meta eshte lideri qe me se shumti i ka qendruar kauzes se tij pilitike per te cilen themeloi LSI-integrimit Euro-Atlantik dhe Evropian te vendit. Meta u be simbol i perpjekjes persistente per integrim. Filozofia, programet, deshirat dhe nevojat e Shqiperise per integrim gjeten tek Meta artikuluesin me te mire. Dhe jo premtuesin por edhe mbajtesin e tij. Per negociatorin e nje vendi si Shqiperia sot filozofia integruese eshte jetike. Kjo i ka dhene Metes permasen e personalitetit ndermjet Tiranes-Uashingtonit dhe Brukselit.
Inicues i etikes
Negociatori lypet te kete etike te larte vete dhe ta inicioje ate edhe te palet dhe te media dhe opinioni publik. Meta instaloi keto parime etike gjate priocesit per reforme: po vetepermbajtjes; po etikes se komunikimit; po besimit per sukses; jo retorikes partiake; jo protogonizmit politik; jo provokimeve mediatike; jo analizave hipotetike; jo aludimeve nga veprimtare civile.
Ne historine e tranzicionit shqiptar reforma ne drejtesi permbylle tranzicionin. E ne kete permbyllje Ilir Meta u s
