Cilat ishin arsyet e divorcit të Vangjel Dules me Edi Ramën dhe a beson ai në opozitën e Bashës? Çështja çame, afrimi i Idrizit dhe ftohja me Athinën. Si dhe “Përse”-të e panjohura të vizitës së Dules në ceremonitë e Presidentit Trump. A është ai pika lidhëse mes opozitës së djathtë dhe stafit të ngushtë të shefit të ri të Shtëpisë së Bardhë?
Këtyre dhe të tjera pyetjeve, këtë të hënë në Top Story u dha përgjigjje vetë kreu i PBDNJ-së, Vangjel Dule.
Intervista
Sokol Balla: Çfarë ndodhi realisht? Nga ajo ikje e zhurmshme e prillit të 2009 dhe pas kaq vitesh tashmë që ju i largoheni aleatit dhe mikut tuaj Edi Ramës.
Vangjel Dule: Kur bëhen retrospektiva të tilla je në një ankth për ato që ke thënë sepse koha është ajo që provon. Me kënaqësi vërej se shumë prej shqetësimeve të shprehura në atë intervistë, gjatë viteve që pasuan u shndërruan në një realitet politik. Ne duke u nisur nga ajo që është tipike dhe dalluese për PBDNJ, luajalitetin tonë ndaj disa vlerave dhe parimeve themelore, nisëm një bashkëpunim me PS dhe zotin Rama dhe natyrisht që këto ishin zgjedhjet e lira, të ndershme dhe të barabarta, politika të hapura europianizuese në çdo fushë të vendit, respektimi i të drejtave të njeriut në përgjithësi dhe i të minoriteteve në veçanti. Pati dy periudha, periudha e parë ku ky bashkëpunim ishte shumë pozitiv dhe pastaj nisi periudha e dytë ku të gjitha këto u kthyen në kah të kundërt. Ishim kaq luajal ndaj këtyre parimeve saqë pas 2009, PBDNJ me një mandat që kishte në Parlament mund të përcaktonte shumicën. PD kishte 70 mandate dhe me votën e PBDNJ mund të krijonte shumicën e domosdoshme parlamentare. Përse nuk e bëmë këtë? Nuk e bëmë për të qenë seriozë me veten dhe të besueshëm për njerëzit që na votuan. Rrjedha do të ishte shumë më ndryshe për PBDNJ nëse do të kishte bërë këtë lëvizje atëherë, por do të ishin bërë edhe disa lëvizje përcaktuese.
Sokol Balla: Patët ofertë atëherë nga zoti Berisha pas zgjedhjeve të 2009?
Vangjel Dule: Ato ishin bërë publike. Në mënyrë të përsëritur në konferenca shtypi Berisha e drejtoi ftesën e hapur, por në të njëjtën kohë edhe në mënyrë konfidenciale u bisedua që PBDNJ, por me shumë dashamirësi dhe korrektësi e refuzuam për t’u qëndruar atyre parimeve, pavarësisht se mund të cënohen interesat tona të ngushta në një periudhë. Në një kohë që të rrallë forca politike do të mbanin një qëndrim të tillë, në vendin tonë, kjo asnjëherë nuk u vlerësua nga ana e PS dhe në rastin më të parë që u ndje në pozita superiore braktisi ato vlera dhe filloi dëbimin e PBDNJ, që ishte një proces, derisa ky plotësua edhe me lëvizjet e fundit të përfaqësuesve të fundit të PBDNJ që ishin në disa pozicione zyrtare.
Sokol Balla: Kjo besoj erdhi pas qëndrimit tuaj politike që u shfaqët në tryezat e grupit parlamentar të opozitës. Dhatë dorëheqjen nga posti i nënkryetarit të Kuvendit. Duket sikur edhe ju largoheni në momentin më të parë që ka një krisje, kërkoni luajalitet dhe ndershmëri nga politika…
Vangjel Dule: Politika ka moralin e vet dhe duke thënë se politika nuk ka moral, kjo është ajo që e ka çuar politikën shqiptare në zhvlerësimin që po përjetojmë. Nuk ishte dorëheqja ime nga posti i nënkryetarit që nisi këtë proces që përshkrova pak më parë. Para zhvillimit të zgjedhjeve të 2013, për një vëzhgues të kujdesshëm, konstatimi se PBDNJ ishte distancuar dhe kjo kishte nisur që në 2011, jo nga PS sesa nga zoti Rama.
Sokol Balla: Çfarë ndodhi? A ka lidhje kjo me faktin që, në mos gaboj në 2012, PS bëri një hap të paprecedentë, futi në programin e saj elektoral çështjen çame.
Vangjel Dule: Nuk është kjo. Nëse do t’u rikthehemi qëndrimeve publike të PBDNJ-së, edhe në 2010 edhe në 2011, por pas 2011 konstatojmë pakënaqësi sistematike për mënyrën e funksionimit të koalicionit, për mënyrën e artikulimit të politikave dhe publikisht ishte artikuluar edhe zoti Rama se kryetari i PBDNJ-së po i bën opozitë opozitës për faktin se isha i pakënaqur. Opozita nuk arrinte të artikulohej bindëse ndaj mënyrë se qeverisjes së atëhershme. Ajo që ishte shumë shqetësuese dhe që po e vuajmë edhe sot, ishte fakti që zoti Rama në çdo nismë, në çdo ide karakterizohej nga një konfuzion dhe isha shprehur tekstualisht se idetë e zotit Rama nuk kanë fillim, mes dhe fund.
Sokol Balla: Atëherë pse qëndruat me të?
Vangjel Dule: Kjo pyetje shtrohej atëherë, por edhe sot. PBDNJ ishte në një pozicion detyrim-përcaktimi në bashkëpunimet e veta elektorale. Ishte larguar nga PD. Domosdoshmërisht duhej që të nënshkruante dhe të përfshihej në një koalicion sepse sistemi zgjedhor është penalizues për forcat politike të dimensionit të PBDNJ.
Sokol Balla: Këto ua ofronte edhe partia tjetër e madhe pak a shumë.
Vangjel Dule: Të gjitha ato që thashë për largimin nga PD ishin fenomene që ishin në shpalosjen e tyre maksimale. Njëri prej përfaqësuesve të PBDNJ ishte ministër që u largua nga PBDNJ, ishte ministër në qeverinë e PD dhe tjetri ishte deputetë. U larguan nga PBDNJ dhe nuk ekzistonin kushtet as për të biseduar për një bashkëpunim të mundshëm paraelektoral. Rrjedhimisht, PBDNJ duke mos patur alternativë tjetër dhe mos harroni se atëherë u negociua në mënyrë shteruese me zotin Meta për krijimin e një poli të tretë, i cili mesa zhvillimet treguan më vonë ishte i pamundur në atë periudhë kohore. U ezauruan të gjithë mundësitë atëherë. Pra kemi bërë si PBDNJ të gjitha përpjekjet që lejoi luajaliteti dhe konjukturat e përgjithshme dhe nuk pati një alternativë tjetër.
Sokol Balla: Cili ishte momenti kur raporti me Ramën dhe koalicionin ndryshoi që nga afrimi në 2009? Cili ishte momenti pas 2013, kur gjërat përfundimisht morën një drejtim tjetër?
Vangjel Dule: Më shqetëson shumë hipokrizia dhe nuk mund ta konceptoj që në një moment kur jam në nevojë dhe kam të domosdoshme mbështetjen e një personi të jem krejt i ndryshëm dhe në momentin që s’më duhet më kjo mbështetje, të jem 180 gradë i kundërt. Periudha mars-qershor 2013 ishte një leksion shumë i hidhur për mua. Pashë tek drejtuesit e PS, nga qëndrime që ishin të papranueshme për mua, lutëse dhe menjëherë pasi konsolidoheshin në pozita superioriteti, në situata krejt të kundërta zhvlerësuese dhe aq më tepër në situata me tendenca të qarta për të dëmtuar, minuar përpjekjet dhe rezultatin elektoral të PBDNJ, apo përpjekja përfundimtare për ta lënë në mënyrë artificiale përmes shtrembërimit të vullnetit edhe jashtë Parlamentit. Nuk mund t’ua fsheh. Është fakt pak i thënë që zgjedhja ime në Parlamentin aktual i kushtohet ndërhyrjes në momentin e duhur të ish-ambasadorit amerikanë dhe zonjës së nderuar kryesuese e misionit të OSBE/ODIHR. Në një qendër numëruese votash, ku PBDNJ ishte e papërfaqësuar, as me vëzhgues, votat e PBDNJ ishin plaçkë këmbimi mes dy kampeve të politikës. Ishte pikërisht qendra e numërimit të votave në Ksamil, ku ka edhe numrin më të madh të votave të veta PBDNJ.
Sokol Balla: Si ka mundësi që ju nuk kishit vëzhgues atje?
Vangjel Dule: Nuk kishim vëzghues sepse koalicionet kanë të drejtën e emërimit të tre vëzhguesve, krahas anëtarëve të grupeve të numërimit dhe anëtarëve të ZAZ. PBDNJ kishte marrëveshje me zotin Rama, pra me Ramën jo me PS, sepse ishte po ai më pas që nuk iu përmbajt kësaj marrëveshjeje. PBDNJ është e natyrshme që aty ku ka mundësi të konsiderueshme dhe të mirëqëna për të zgjedhur deputet, të kishte përfaqësues në komisione. I propozuar, sepse pushoi cilësia e të qënit përfaqësues i PBDNJ, zoti Jani Jani ndoqi opozitën dhe dha dorëheqjen si anëtar KQZ pas shkarkimit të zotit Muho që ishte i paligjshëm dhe mos harroni, që edhe zoti Berisha u pozicionua pozitivisht dhe me ironi ndaj lëvizjes së PBDNJ. Mesa duket, zoti Berisha e dinte mentalitetin mbizotërues të PS më mirë se unë, nuk kishte iluzionin që kisha unë.
Sokol Balla: Pra ju thoni që kishte përpjekje në këtë qendër numërimi në Ksamil të qëllimshme nga përfaqësues të koalicionit ku ju bënit pjesë për të hequr mandatin tuaj?
Vangjel Dule: Të qëllimshme dhe të organizuara dhe pasi kjo u bë e pamundur atëherë në të gjitha strukturat e PS kaloi udhëzimi se Vangjel Dulen e zgjodhi PS se nuk zgjidhej në një kohë që votat e PBDNJ në rang koalicioni, merrnin mandatin e katërt dhe në rastin më të keq të pestë. Së pari ishte përpjekja për të eleminuar dhe së dyti, pasi nuk u arrit e para, filloi denigrimi.
Sokol Balla: Reforma administrative dhe afrimi i PDIU-së në koalicion…
Vangjel Dule: Kemi disa zhvillime të tjera para këtyre. Është formimi i kabinetit qeveritar. Pati një marrëveshje në kuadër koalicioni që partitë që do të arrinin numrin e 10 mijë votave në rang kombëtar do të përfaqësoheshin në kabinet. PBDNJ ishte shumë më tepër se kaq, dhe jo vetëm kjo, por nga ana ime ekzistonte e gjithë toleranca që nëse do të kishte një pjesëtar në kabinetin qeveritar, nga radhët e minoritetit grek, edhe jashtë PBDNJ do të isha dakort. Ajo nuk është politikë partiake, ajo është një politikë shtetërore. Më thoni një vend ku nuk ka në rang ministri përfaqësuesin e një minoritetit të nivelit të minoritetit etnik grek në Shqipëri. Është hera e parë që pas vitit 1990 që ndërmerret një hap i tillë.
Sokol Balla: Si e shpjegoni këtë transformim të raporteve të Edi Ramës, qoftë me minoritetin grek dhe qoftë edhe me Athinën, pasi në të shkuarën nuk më rezulton që këto raporte të kenë qenë të këqija, përkundrazi?
Vangjel Dule: Ka një shprehje që e trashgëgojmë që nga bota klasike greke që thotë “pushteti e tregon burrin”. Zoti Rama nuk ka qenë asnjëherë në pushtet. Ishte në kërkim të pushtetit dhe ishte 180 gradë i ndryshëm nga Edi Rama në pushtet. Ky është një realitet të cilin na u desh përvoja e hidhur e këtij bashkëpunimi që ta mësojmë edhe ne. Do më faturojnë naivitet në këtë rast? Jo! thjesht, vazhdoj t’i qëndroj bindjes time, se ky vend duhet t’u qëndrojë fort vlerave dhe parimeve pavarësisht se ato përkohësisht mund të mos të të shpërblejnë me ato që pret.
Sokol Balla: Pra, ju thoni që Edi Rama në opozitë ishte një kozmopolit dhe në pushtet u kthye në nacionalist.
Vangjel Dule: Ishte kozmopolit i shtirur dhe nacionalist i shtirur. Nuk e ka as njërën, as tjetrën në vetvete. I adopton në bazë të interesit të ditës.
Sokol Balla: Ky interes i ditës ishte edhe afrimi i PDIU-së për reformën administrative.
Vangjel Dule: Afrimi me PDIU-në justifikohet me mungesën e numrave për reformën territoriale, por nuk është kjo. Kryeministri i vendit i kishte të garantuara votat për reformën administrative dhe territoriale dhe të mos harroni se si kryetar i PBDNJ isha i pranishëm në ceremoninë e çeljes së procesit për reformën dhe mbështetës i saj. Në mungesë të opozitës nisi ky proces dhe prania e PBDNJ, që shquhet për ekuilibra, ishta një aset për qeverinë Rama dhe në mënyrë shumë konstruktive parashtruam disa variante që do të garantonin respektimin e të drejtave të minoriteteve në Shqipëri dhe të minoritetit grek në veçanti. Deri në momentin që PBDNJ shpresonte që këto do të merreshin parasysh në produktin përfundimtar, në asnjë moment nuk i kishte lënë zotit Rama të nënkuptonte dhe as e kishte ndërmend të mos e votonte. Votat ishin aty. PS, LSI dhe PBDNJ kishin plot 85 vota në atë moment dhe zoti Rama, duke pasur për zgjedhje të veten që t’u shmanget angazhimeve të marra në kuadër marrëveshjesh dhe të krijojë konjuktura politike që nuk i faturojnë atij përgjegjësi, la një aleancë të vjetër dhe krijoi një aleancë të re, pa marrë as aty angazhime që do t’i krijonin probleme në të ardhmen. Me zotin Meta nuk kishte mundësinë numerike që të bënte të njëjtën lojë, pavarësisht se dëshirën mund ta kishte shumë më të madhe sesa me PBDNJ.
Sokol Balla: Thjesht nuk mundet thoni ju?
Vangjel Dule: Dëshirën do ta kishte shumë më të madhe dhe kjo është e dukshme, por mundësitë janë shumë më të pakta.
Sokol Balla: Duket se afrimi i PDIU, në fakt acaroi marrëdhëniet me ju, ka futur pak tensione edhe në marrëdhënien e Ramës me Metën.
Vangjel Dule: Unë nuk fshihem dhe me zotin Rama na dallon edhe diçka tjetër. Nuk e kam iluzionin se duke futur kokën në rërë nuk më shohin të tjerët. Zoti Rama kujton se duke futur kokën në rërë i fshihet realitetit. Kisha një problem si Vangjel Dule, politikan. Nënkryetar i Parlamentit ishte një post që e pranova pa miratimin tim të plotë. Pasi dështoi faza e parë e përfaqësimit në Qeveri, u arrit një marrëveshje me këmbënguljen e Ramës e nivelit të dytë, ku këmbënguli që unë të angazhohesha si nënkryetar i Kuvendit dhe përfaqësimi i PBDNJ do të ishte shumë i gjerë në nivele të tjera politike dhe kjo nuk do të realizohej nëse unë nuk do të pranoja të bëhesha nënkryetar i Kuvendit. Pra, kërkonte në një farë mënyrë të kompensonte në opinionin publik vendas dhe ndërkombëtar sidomos, atë gabim, ose lëvizje tendencioze që kishte bërë. Me ardhjen e zotit Idrizi si kandidaturë për nënkryetar i Kuvendit, unë isha në një dilemë morale në kuadrin e politikës. Çfarë është posti i nënkryetarit? Është një vend honorifik, pa asnjë kompetencë thelbësore, por të paktën gjatë gjithë jetës sonë parlamentare aty kanë shërbyer persona të nderuar. Ne kemi një fenomen, kriminalizimin që na çoi në domosdoshmërinë e dekriminalizimit. Kemi merkaton parlamentare, një deputet që sot zgjidhet me një forcë politike, se ka problem që nesër të kalojë në një forcë politike dhe pasnesër të rikthehet në forcën politike që u zgjodh ose të zgjedhë një forcë tjetër. Zoti Idrizi ka qenë prototipi i këtij tregu. Në 2009 u zgjodh deputet në Partinë Socialiste. E braktisi për të vajtur në një parti që sapo u formua.
Sokol Balla: Të dy keni patur të bëni me zotin Rama. Edhe zoti Idrizi u largua atëherë për një situatë të ngjashme me ju. Pra, mqs ju kaluat të njëjtën përvojë, nuk duhet të paragjykoni të tjerët.
Vangjel Dule: Ne merremi me fenomenin. Në 2013, kryetari i një partie, zgjidhet deputet me flamurin e PD, në listat e PD dhe në 2015, largohet nga PD që e kishte zgjedhur për t’u bërë nënkryetar i Parlamentit i propozuar nga PS. Për mua këto janë fenomene të papajtueshme me moralin politik.
Sokol Balla: Nuk ka të bëjë me moralin politik. Ka gjithmonë deputetë që ndryshojnë kahe, aq më tepër kur ftohen nga dikush tjetër.
Vangjel Dule: Varet nga struktura e vlerave të gjithësecilit dhe është ndryshe që një herë në jetën tende politike të ndodhë një zhvillim i tillë dhe është tjetër gjë që çdo gjashtë muaj ke një zhvendosje nga njëri krah në tjetrin. Për të mos i rënë në qafë zotit Idrizi, unë nuk mund të bashkëjetoja me këtë fenomen në të njëjtën pozitë parlamentare.
Sokol Balla: Mos më thoni që kjo është e vetmja arsye…
Vangjel Dule: Plus arsyeve të tjera. Por deri më tani, po flasim për një sërë arsyesh të marrëdhënieve me PS.
Sokol Balla: Kryetari i Kuvendit është përfaqësues i një partie që e ka kthyer në zyrtare kalimin nga një koalicion në koalicionin tjetër gati-gati në një të drejtë hyjnore. Unë mendoj që nuk është ky problemi. Duhet të jeni edhe ju të sinqertë. Me zotin Idrizi ju u ndajnë gjëra të tjera.
Vangjel Dule: Ajo është e njohur, por të mos fragmentarizojmë argumentin. Pra, 2014 kishim reformën territoriale dhe unë nuk ika pas reformës, por qëndrimi i PS kundër PBDNJ erdhi duke u përshkallëzuar dhe me ardhjen e Idrizit në postin e nënkryetarit dhe me afrimin e zgjedhjeve ishte lëvizja më e duhur që PBDNJ të shprehte këtë pakënaqësi në mënyrën më demostrative. Tani në lidhje me PBDNJ dhe PDIU. Nuk e pranoj se ne merremi me partinë në fjalë. Më gjeni një deklaratë dhe të vetme ku i kundërvihemi PDIU apo ndonjë partie tjetër në Shqipëri? Partitë politike kanë politikat e tyre, kanë programet e tyre dhe unë nuk mund të bëhem pjesë e politikave ekstremiste dhe shoviniste.
Sokol Balla: Megjithatë, ju jeni një politikan që…
Vangjel Dule: Më vjen keq që e thoni që PBDNJ ka lëvizur nga njëri kah në kahun tjetër.
Sokol Balla: Nuk e thashë këtë. Ju, gjithmonë keni lëvizur përpara, jo pas. Por ju nuk mund ta nxirrni këtë argument sepse prej 2013 deri kur u larguat në 2016, ju kryetar të Kuvendit kishit zotin Meta që në një farë mënyre e ka kthyer kalimin nga njëri koalicion tek tjetri në një të drejtë hyjnore. Pra, ajo që doja të thoja është se nuk mund të ishte ky si argument për largimin nga posti i nënkryetarit të Kuvendit. Ju dhe zotin Idrizi ju ndajnë gjëra të tjerë. Këtë po thoja.
Vangjel Dule: Ka shumë gjëra që na ndajnë. Janë filozofitë e partive që janë krejtësisht të kundërta.
Sokol Balla: Jeni një politikan që keni arsyen dhe logjikën armë shumë të fortë. Ju thoni që ecin në kahe të kundërta. Të vdekurit janë të vdekur, zoti Dule, janë çamë apo grekë dhe përse paskan të drejtë grekët dhe nuk paskan të drejtë shqiptarët e Çamërisë të kenë varrezat e tyre në zonat që sot janë të administruara nga shteti grek?
Vangjel Dule: Nuk mund të më faturoni mua qëndrime të tilla. Të drejtat e njeriut janë universale. Tani flasim për politika.
Sokol Balla: Jo, se i quajtët ekstremiste. Nuk është ekstremiste të duash t’i japësh varrin dikujt që prehet në një vend ku nuk i gjejnë akoma qetësi eshtrat.
Vangjel Dule: Dëshiroj të jem i qartë dhe të mos i përziejmë gjërat. Kemi të bëjmë me një çështje që i takon historisë dhe unë nuk jam historian. Qëndrimi im është dhe nëse e keni vënë re, këmbëngul që të bëjmë detyrën tonë si politikanë, as si folkloristë dhe as si historinë. Kam huazuar një shprehje shumë të bukur nga ministri i Jashtëm grek, Kotzias që thotë se “historia është e vlefshme, por si shkollë dhe jo si burg”. Çfarë ndodh? Shpesh në vendin tonë kemi forca politike dhe politikanë që janë të ngujuara në histori. Historia as nuk ndryshohet, as nuk parashkruhet dhe as nuk rishkruhet.
Sokol Balla: Po, por ama pasojat e saj mund të korrigjohen.
Vangjel Dule: Unë nuk e di se cila është arsyeja që ushtria, të rënët e së cilës bënë Churchill të thotë që “thonin se grekët luftojnë si heronj, që tani e tutje do të themi që heronjtë luftojnë si grekët”. Vetëm në Republikën e Shqipërisë, pas 26 vitesh demokraci nuk ka një marrëveshje funksionale që kërkon elementaren, gjetjen dhe varrimin e denjë të tyre në respekt të të rënëve në Luftën e Dytë Botërore.
Sokol Balla: Ama vetëm Greqia është vend anëtar i NATO-s që pas më shumë se 75 vitesh mban në fuqi një gjendje lufte me një vend tjetër anëtar të NATO-s.
Vangjel Dule: Nuk më takon që të marr përsipër avokatinë e Greqisë. Ka përfaqësuesit e vet diplomatikë, që e kanë sqaruar dhe ju ishit ai që moderonit një diskutim shumë interesant të dy ministrave të Jashtëm. Njohuritë e mia juridike më çojnë tek përfundimi që argumenti i zotit Kotzias është shumë i saktë. Çfarë tha? Për Greqinë nuk ekziston që nga vitit 1987 ligji i gjendjes së luftës me Republikën e Shqipërisë. Jemi vende anëtare të NATO-s, kemi traktatin e miqësisë dhe bashkëpunimit e fqinjësisë së mirë.
Sokol Balla: Ju e dini që “de jure” ai ekziston. “De facto” sigurisht që jo, por “de jure” ekziston.
Vangjel Dule: …nëse ajo që kemi ndërmarrë ne nuk dëgjohet prej jush, siç artikulohet prej nesh, na thoni të gjejmë mënyrën e duhur të artikulimit, që si artikulimi të jetë i njësuar me perceptimin. Pra, nuk ka në thelb gjendje lufte me Greqinë dhe të gjitha ato aspekte që bëjnë shumë historianë dhe politikanë, që me tendenciozitet, ose që e besojnë vërtet se ka gjendje lufte, atëherë të shikohen këto aspekte, por nuk ka as “de facto” dhe as “de jure” ligj lufte.
Sokol Balla: Në kongresin e partisë tuaj, ku ishte i pranishëm është zoti Rama, besoj ka qenë një nga kontaktet e fundit normale me Kryeministrin?
Vangjel Dule: Kanë qenë edhe disa kontakte të tjera pas këtij, por jemi në një debat që mbetet aktual dhe do dëshiroja të shprehja një dy mendime. Jemi në debatin e reformës në drejtësi, një reformë mëse e domosdoshme dhe në vend që të garantonim një bashkëpunim përtej interesit të ditës, e shndërruam në një debat partiak. Përse jam fajësuar në konceptimin tim për Kryeministrin? Që në momentin që nisi debati, refreni i zotit Rama ishte përdorimi i reformës në drejtësi si argument politik kundër opozitës në kuadrin që “prisni të mbarojmë me reformën në drejtësi, pa keni për të parë juve”. Ky është shërbimi më i keq i mundshëm që një kryeministër mund t’i bëjë një reforme të domosdoshme dhe këmbëngul. Edhe javën e kaluar patëm një debat me ministrin e Brendshëm, në mungesë të Kryeministrit se e ka braktisur Kuvendin, ka një muaj që nuk shfaqet në Parlament, se nuk mund të jetë dhe nuk mund të konceptohet reforma në drejtësi si një reformë e disave kundër disa të tjerëve. Korrupsioni nuk njeh vija ndarëse partiake. Ai është i pranishëm në të gjitha forcat politike, ku më shumë dhe ku më pak.
Sokol Balla: Në momentin që e votuat, pothuajse kishit kaluar në opozitë. Po thoni, që po ashtu është transformuar edhe qëndrimi juaj lidhur me pozicionet e mazhorancës për këtë reformë. Pra nuk mendoni se kjo reformë kështu siç përfundoi është ajo e duhura?
Vangjel Dule: Kjo reformë mund të ishte shumë më e mirë dhe shumë më funksionale. Kalon në disa ngërçe të panevojshme dhe në një moment që i shmanget monitorimit ndërkombëtar kalon edhe në mpirje. Nuk e kuptoj këmbënguljen e qeverisë që në procesin e vettingut të kenë fjalë institucione qeveritare, siç është drejtoria për parandalimin e larjes së parave. Gjëra që duhet të ishin shmangur sepse është e paragjykuar një strukturë qeveritare në vendin tonë sepse në vazhdimësi kanë treguar politika me nuanca të forta të interesit partiak nga burojnë. Rrjedhimisht elemente të tilla do të bënin më funksionale dhe bindëse reformën.
Sokol Balla: T’u rikthehemi pak raporteve të minoritetit grek me qeverinë. Do më lejoni ta nis me 2-3 çështje që lidhen jo më shumë me PDIU-në se më çështjen çame. Deklaratat e Ramës për çështjen çame dhe afrimi me PDIU-në me ftohjen me Greqinë, janë dy çështje rastësore?
Vangjel Dule: Jo. PBDNJ shpesh konceptohet si dora e zgjatur e diplomacisë greke. Nuk ndodh kështu. Keni fakte që flasin. Gjatë periudhës kur u largua nga Berisha PBDNJ, marrëdhëniet mes Greqisë dhe Shqipërisë ishin në një nga fazat më pozitive, edhe gjatë mandatit të dytë të zotit Berisha, kur ne bënim një opozitë shumë të fuqishme dhe të përditshme si PBDNJ, këto marrëdhënie kanë qenë mëse pozitive.
Sokol Balla: Dhe befas vjen marrëveshja e detit dhe anulimi i saj nga Gjykata Kushtetuese me nismën e PS.
Vangjel Dule: Vazhdoj t’i qëndroj mendimit se ankimimi i asaj marrëveshjeje nga zoti Rama, që erdhi me një kohë vonesë, të mos harrojmë se marrëveshja u nënshkrua në prill të 2009, u miratua në Komisionin e Sigurisë Kombëtare, nuk e di se për çfarë arsyesh nuk u diskutua në komisionet e tjera parlamentare, siç parashikon ligji dhe më pas në seancë plenare. Zoti Rama u kujtua për marrëveshjen e detit në muajin shtator, pasi kishte humbur zgjedhjet, pasi nuk kishte reaguar në Komisionin e Sigurisë, ku PS e votoi atë dhe e përdori këtë çështje si një kartë në kuadër të bojkotit të Parlamentit dhe të politikës opozitare më gjerë.
Sokol Balla: Pra, ju nuk i besoni teoritë gjysmë konspirative, të mbështetura edhe nga zoti Berisha, por indirekt edhe nga zoti Kotzias në distancë, që këtu ka një palë të tretë që ka shtyrë zotin Rama?
Vangjel Dule: Besoj se pala e tretë ka qenë e pranishme në frymëzimin…
Sokol Balla: E Turqisë, e Erdoganit?
Vangjel Dule: Në frymëzimin. Kjo del me rregullin e treshit. Në të gjithë rajonin, më gjerë, se politika jonë e jashtme është bërë pak dritëshkurtër me zotin Rama, nuk sheh pak më gjerë dhe nuk i sheh nga kendvështrimi rajonal zhvillimet. I vetmi vend, duke filluar nga Italia, Greqia, Libia, Egjipti, Izraeli, Libani, Siria dhe Turqia, se këto vende ndajnë pellgun e Mesdheut lindor. I vetmi shtet që ka probleme është Turqia. Është i vetmi shtet që marrëveshjen nuk e ka pranuar për interesat e veta. Për mua marrëveshja është ideale në shërbimin më të mirë të interesave të dy vendeve dhe nëse zoti Rama nuk do të ishte bërë pengesë, sot do të shihnim përfitimet e dy palëve në shfrytëzimin e burimeve natyrore dhe këtu të kaloj në një përfundim që është i vazhdueshëm; zoti Rama nuk ngurron të bëjë një gabim fatal që të integrojë në kuadrin e politikës së tij, qoftë si mazhorancë, qoftë si opozitë në ballafaqimin e përditshëm partiak në vend, të përfshijë politikën e jashtme. Është shërbimi më i keq i mundshëm që mund t’i bëhet interesave të një vendi.
Sokol Balla: Po kur çështje të tilla si çështja çame, në një farë mënyre merr indirekt edhe një konfirmim nga komisioneri Hahn, si e interpretoni këtë?
Vangjel Dule: Nuk ka çështje çame, çështje labe, çështje myzeqare apo kështu me radhë. Këto nuk ekzistojnë as si koncepte jo më si realitete. Nëse ka një problem pronësor, padrejtësi që i është bërë nga një shtet tjetër, bota e sotme e civilizuar ka vetëm një instrument, që është rruga e drejtësisë, i të gjitha niveleve lokale dhe atyre ndërkombëtare. Edhe ne, edhe vende të tjera që na rrethojnë janë në juridiksionin e gjykatës së Strasburgut. Të gjitha ata që kanë pretenduar se mund të kishte çështje të ngjashme në Europë dhe që ishin produkt i pas Luftës së Dytë Botërore, që kanë çuar këto pretendime në Gjykatën e të Drejtave të Njeriut, janë rrëzuar. Po ju kujtoj çështjen e sudetëve në Çeki, me mbështetjen e fortë të Gjermanisë dhe lobimin e saj në gjykatë, nuk u konsiderua si çështje. Rrjedhimisht, nuk i bëjmë asnjë shërbim të mirë këtij vendi në radhë të parë pretendime të kësaj natyre dhe pengojnë ata qytetarë të Republikës së Shqipërisë, që u mjafton përcaktimi qytetar i Republikës së Shqipërisë, të pretendojnë të drejtën e tyre këto lloj zhurmash që janë karakteristika të fazave të krizës, nisin me to dhe përfundojnë me ciklin e krizës.
Sokol Balla: Domethënë, një gruaje të moshuar 80-vjeçare të cilës i ndalohet të shkojë në Greqi, thjesht sepse ka të shkruar që ka lindur në Paramithi, apo në Parga, kjo duhet të shkojë në Strasburg ta zgjidhë këtë? Nuk mendoni se nga pala greke ky lloj qëndrimi sjell edhe acarime të tilla, që më pas sintetizohen në lëvizje politike. E shikoni Athinën kaq engjëllore në këtë drejtim? Nuk mendoni që Athina duhet të kishte patur një tjetër sens në trajtimin e këtyre çështjeve?
Vangjel Dule: Nuk ka asnjë bazë reale kjo që po diskutojmë.
Sokol Balla: Baza reale është që i refuzohet një numri të caktuar shqiptarësh që të shkojnë në Greqi, kjo është mëse reale.
Vangjel Dule: Armiku i së vërtetës nuk është gënjeshtra, është gjysmë e vërteta. Ka raste që autoritetet greke kanë kthyer qytetarë shqiptarë në kufi. Ka arsye të ndryshme, por një nga arsyet është edhe kjo që përmendet, por jo se përmendet lindja në Pargë apo Gumenicë, por ka patur disa pasaporta që shkruanin vendlindje, përcaktime administrative që nuk ekzistojnë në listën e përcaktimeve administrative të Greqisë dhe çdo shtet depoziton emërtimet administrative zyrtare në OKB. Greqia depoziton të veta në OKB dhe nëse nuk korrespondojnë këto të dhëna me të dhënat e depozituara, krijohet një problem në sistemin që e konsideron të papranueshme.
Sokol Balla: Ju thoni që është problem thjesht teknik?
Vangjel Dule: Është problem vetëm teknik. Para një muaji e gjysmë, ndodhi një zhurmë e madhe pas debatit me zotin Rama, kishte disa kthime në kufi dhe me interesimin individual dhe me një siklet edhe me frikën se mund të jem unë shkaku i krijimit të një situate të tillë pa dashur, iu drejtova drejtorit të pikës kufitare të Kakavijës. Është përiudha e vjeljes së ullirit në Greqi dhe më tha që kemi një fluks shumë të madh qytetarësh shqiptarë që këtë periudhë e shfrytëzojnë për të përfituara. Mes tyre, ka edhe shqiptarë që kanë shkelur afatet e Shengenit. Më garantoi se ushtrojnë tolerancën maksimale të mundshme brenda Shengenit, por nuk mund të shkonin përtej asaj. Por këtu në media, po bëhej zhurmë e madhe se shteti fqinj po hakmerrej për shkak të patriotizmit të shquar të zotit Rama. Duhet të heqim tymnajën që të shohim me realizëm. Nuk ka marrëdhënie që potencialisht mund të jenë më pozitive me vendin tonë, sesa ato me Greqinë, të provuara historikisht.
Sokol Balla: Pse e keni kaq të thjeshtë dhe normale t’i besoni një oficeri apo një punonjësi të doganës greke, kur vjen puna tek ajo që këtu perceptohet si përzënie, apo moslejim i kalimit dhe e keni shumë të vështirë të besoni Kryeministrin e vendit tuaj kur thotë se prishja e ndërtimeve në Himarë nuk ka asnjë bazë tjetër, përveçse është pjesë e një projekti kombëtar të rilindjes urbane?
Vangjel Dule: Para një jave isha në pozitën e kendshme që pasi u publikua raporti i Avokatit të Popullit, të gjitha shqetësimet, një për një, siç janë shprehur prej meje, të gjejnë përligjje ligjore të Avokatit të Popullit. Pra kemi një institucion të shtetit shqiptar që e besoj, që thotë se kemi të drejtë që kemi ngritur shqetësimet e qytetarëve, sepse ne nuk kemi bërë asgjë më tepër sesa kemi përcjellë shqetësimin qytetar. Cila ishte arsyeja? Unë nuk kam lidhje me teoritë konspirative, por jam i bindur që zoti Rama ka një plan në lidhje me Himarën. Tjetërsimin sa më të madh të mundshëm të statusit pronësor në dëm të pronarëve të ligjshëm dhe në favor të interesit dhe interesave të paligjshme të mëdha dhe abuzive.
Sokol Balla: Këtu pranoni që nuk ka një plan me sens nacionalist ndaj Himarës? Një plan për dehelenizimin e Himarës, se në fakt Himara është shqiptare, ju e dini këtë apo jo?
Vangjel Dule: Unë nuk përdor terma dehelenizim, deshqiptarizim. Banorët e Himarës janë ata që secili prej tyre ndihet se është. Ky është parimi që unë i përmbahem. Çfarë po ndodh në Himarë? Kam akuzuar për politika selektive dhe rastis që kushdo që identifikohet si grek është pre e këtyre projekteve dhe planeve dhe viktimë e tyre. në shumicën dërrmuese, por jo absolute, ndërsa të tjerë që nuk kanë të drejta pronësore, nuk janë pronarë, por janë shfaqur si të tillë, kanë një trajtim preferencial. Kjo është ngritur prej meje në Parlament para se të prishen marrëdhëniet me zotin Rama. Kjo histori ka nisur në vitin 2014. I jam përmbajtur parimit jo politika klienteliste dhe selektive. Kemi dy raste, në debatin e fundit me Kryeministrin, kur shtrova çështjen e banorëve të Himarës, më tha “zoti Dule, mos më faturoni mua ndërtimet e Kokëdhimës që nuk janë ndërtuar gjatë kohës që kam qenë unë Kryeministër”. Në Qeparo, vazhdon ende ndërtimi edhe në kohën që zoti Rama është Kryeministër dhe thotë se janë dhënë lejet pavarësisht se në mënyrë të paligjshme. Po në Vlorë, në Ujin e Ftohtë, pavarësisht se edhe aty ishin dhënë leje në mënyrë të paligjshme u prishën në momentin e parë pas ardhjes në pushtet dhe në Qeparo vazhdojnë ndërtimet. Përse hoteli ishte legalizuar në mënyrë të paligjshme, pa asnjë paralajmërim në mes të natës shkatërrohet, përse shkatërrohet kisha e Shën Thanasit dhe përse këmbëngul me ofendimin se aty ka qenë një garazh, kur aty e tregin edhe historia edhe realiteti se kemi një vend të shenjtë ku edhe sot në themelet e tij janë me dhjetra besimtarë që ndezin një qiri. Arroganca shkon në përmasa të tilla, shpërfill realitetin, nënvlerëson gjithkend dhe gjithçka dhe provokon edhe ndëshkimin hyjnor.
Sokol Balla: Ndërkohë, ndëshkimi ka ardhur edhe shtetëror duke patur parasysh një pozicion shumë më refraktar që Greqia pati ndaj procesit të integrimit të Shqipërisë, krahasuar me të shkuarën.
Vangjel Dule: Këto janë pasojat e një politike të tillë. Askush që mban postin e Kryeministrit, apo poste edhe më të ulta, nuk sharron degën ku qëndron vetë.
Sokol Balla: Pra ju e quani legjitim pozicionimin e Greqisë sa i përket integrimit këtë herë?
Vangjel Dule: Flasim në terma të përgjithshme, por ta shikojmë pak në detaje. Cili ishte ndryshimi? Kemi patur Greqinë që bënte avokatinë me sistematike se çdo vend tjetër si në NATO ashtu edhe në BE dhe duke marrë si shpërblim paragjykimin, spekullimin dhe mikpritjen e famshme ku ministrin e Jashtëm e presim me rebelime në dyert e Ministrisë së Jashtme.
Sokol Balla: Protestat janë normale në një vend demokratik, aq më tepër për një çështje shumë të ndjeshme për një pjesë të mirë të popullsisë shqiptare.
Vangjel Dule: Jashtë Shqipërisë, diplomatë të huaj e kanë cilësuar si qesharake skenën kur ministri i Jashtëm del të qetësojë gjakrat. Ne nuk mund të lozim.
Sokol Balla: Ju thoni që ishte teatër kjo?
Vangjel Dule: Ishte një teatër i nxitur me urdhër, porosi dhe inskenim të zotit Rama, i cili nisi në kongresin e PDIU-së. Zoti Rama ka një koncept, nëse diçka ndodh, edhe e thotë këtë që për herë të parë në 25 vite u bë kjo, u bë ajo. Zoti Rama ka një problem, nëse diçka, sado pozitive për vendin nuk i faturohet 100 përqind atij, uron më mirë që kjo të mos ndodhë dhe kjo krijon shumë komplikime. Kemi patur një Greqi që ishte duke ushtruar avokatinë perfekte dhe sistematike në bindjen e veta për fqinjësi të mirë, askush nuk fiton nga disbalancat mes fqinjëve, nga mospërputhjet në zhvillimin e tyre. Të gjithë zërat nacionalistë dolën e thanë që Greqia do të vendosë veton. Patë gjë veton, dëgjuat gjë veto të Greqisë?!
Sokol Balla: Zoti Kotzias foli për kushte shtesë.
Vangjel Dule: Kushtet janë tjetër gjë. Natyrisht, nuk janë kushtet të barabarta me vetot.
Sokol Balla: Jo, por janë kontribues të konceptit të vetos, apo jo?
Vangjel Dule: Ne e bëmë Greqinë nga një avokat të flaktë të çështjes sonë integruese, në një lojtar neutral. Nëse do të kishim të njëjtën avokati sistematike të Greqisë, ne do të kishim çelur negociatat. Është vetë zoti Rama me politikat e veta, i cili i ka çuar marrëdhëniet në hapa mbrapa.
Sokol Balla: U duk sikur midis zotit Bushati dhe zotit Kotzias ishte ndërtuar një raport shumë konstruktiv. A pati realisht negociata për zgjidhjen e problemeve të trashëguara nga historia dhe që befas u prishën dhe u sabotuan në një moment të caktuar?
Vangjel Dule: Nuk di përmbajtjen e bisedimeve të zotit Bushati me zotin Kotzias. Disa herë zoti Bushati më ka thënë në Parlament me shaka që zoti Dule je zhvlerësuar si faktor tërësisht në perceptimet e politikës greke e kështu me radhë. Kjo tregon se pavarësisht se cila është doza e shakasë dhe cila është e seriozes, që marrëdhëniet me zotin Kotzias, ashtu edhe me Venizellos, besoj që përtej asaj që shohim, është shumë miqësore, shumë konstruktive, të ketë edhe një përmbajtje të tillë. Por mos harroni, ne nuk kemi ministra që gëzojnë atributet e anëtarit të mirëfilltë të një kabineti qeveritar. Në Shqipëri kabineti është “One man shoë”, është Rama dhe nëse Bushati ka mundësi që të arrijë diçka, ajo nëse nuk mban vulën e zotit Rama, ajo nuk realizohet.
Sokol Balla: Unë e shikoj që edhe ftohja e raporteve me Greqinë ka ndikuar në largimin tuaj nga koalicioni.
Vangjel Dule: Jeni tërësisht gabim.
Sokol Balla: Vizita e Metës në Athinë, përpjekjet për të korrigjuar diçka në raportin mes dy vendeve, nuk ishin të mjaftueshme që të qëndronit në koalicion?
Vangjel Dule: Ju e ndoqët më shumë interes vizitën e zotit Meta, do të uroja që edhe zoti Rama ta vizitojë Athinën, ose zoti Tsipras Tiranën.
Sokol Balla: Duken të largëta që të dyja.
Vangjel Dule: Nuk do ta gjykoja sepse nuk ekzistojnë pengesa. Zoti Rama bëri çmos që impakti i kësaj vizite, jo vetëm të neutralizohej, por të kthehej në bumerag për zotin Meta. Mos harroni, se me t’u kthyer Meta, patëm një seancë shpërthyese nga të gjitha anët ku në mënyrë të tërthortë akuzohej deri për tradhti. Këto janë inskenime që vetëm zoti Rama dhe fantazia e tij mund t’i realizojë.
Sokol Balla: Fillojmë pjesën e tretë me një koment të zotit Dule për deklaratat e Kryeministrit Rama para zgjedhjes së Donald Trump si President i Shteteve të Bashkuara.
Vangjel Dule: E pabesueshme! E pakonceptueshme! Nuk arrin askush që të nxjerrë një përfundim se pse duhej ekspozimi i kreut të qeverisë së një vendi në atë farë mase. Mos i transmetoni se duke i riparë i shkaktoni një trazirë dhe një përzierje dhe nuk është në favor të vendit një kryeministër i trazuar.
Sokol Balla: Përzierjet personale pak më interesojnë. Ajo që u intereson të gjithëve, pasi ju ishit në SHBA para dhe pas inaugurimit të zotit Trump, mendoni se kjo mund të ketë pasoja për Shqipërinë?
Vangjel Dule: Nuk mund askush të fusë SHBA dhe politikën e saj të jashtme në kostumin e vogël të republikës sonë apo cilësdo republikë dhe se do të ndikohet në politikën e jashtme nga një deklaratë e Kryeministrit Rama apo kryetarit të opozitës. Ajo që duhej të në shqetësojë është sesi ka mundësi, sepse një njeri që bën këtë gjë, mund të bëjë edhe shumë gjëra të tjera. Unë jam i shqetësuar se me vonesë këto ditë u njoha me telegramin e urimit të dërguar nga Kryeministri për Presidentin Trump dhe sërish preferon rolin e strucit. Asnjë fjalë ndjese, fyerje personale dhe nuk mund të…
Sokol Balla: Gjithsesi, zoti Trump i ka bërë ato deklarata, edhe ndaj myslimanëve si President ka marrë disa urdhra ekzekutivë dhe nuk është se nuk ka logjikë në mes në ato që thotë zoti Rama.
Vangjel Dule: Çdo popull zgjedh liderët e vet, se përse është zgjedhur zoti Trump, e dinë amerikanët, siç e dinë shqiptarët se përse është zgjedhur zoti Rama.
Sokol Balla: Dhe ja ku jeni këtu dhe po e kundërshtoni…
Vangjel Dule: Unë jam qytetar i Republikës së Shqipërisë dhe si deputet gjuha ime duhet të jetë e rrumbullakosur duke respektuar etikën dhe rregullat e respektimit të politikës së jashtme kur flas për shtete të tjerë. Ajo që ndesha në Amerikë ishte se “Përse”?
Sokol Balla: Pra, administrata e re ishte në dijeni të kësaj?
Vangjel Dule: Ju keni idenë se Foregin Policy, revista që kishte në faqen e parë hyn në zyrën e çdo kongresmeni, senatori dhe pjesëtari të hierarkisë amerikane? Apo CNN? Ato nuk janë thënë në televizione lokale, por ajo që është e pashpjegueshme është se përse? Cili ishte interesi i Shqipërisë për këto deklarata? Është mania! Njeriu ndihet shumë i madh për realitetin e vogël shqiptar. I percepton ato rrezatimet e tij të përmasave globale dhe ky është problemi.
Sokol Balla: A ishte vizita juaj në Amerikë një vizitë jo si të tjerat? Pra a ishte një vizitë që shkonte edhe me bekimin e kryepeshkopit Anasatas, i cili gëzon respekt dhe influencë në kishën ortodokse greke në Amerikë, kreu i së cilës u pa në rresht të parë, pas kurrizit të zotit Trump gjatë inaugurimit më 20 janar?
Vangjel Dule: Natyrisht nuk ishte si vizitë e të tjerëve. Ndryshe ishte ftuar zoti Meta si kryetar i Kuvendit, ndryshe zoti Basha si kryetar i opozitës, ndryshe ishte zoti Mediu, që ka një marrëdhënie sistematike me pjesëtarë të elitës politike amerikane. Unë thuajse çdo vit jam i ftuar në aktivitetet e një organizmi të caktuar. Isha para dy vitesh në ceremoninë e nderimit dhe pata rastin dhe fatin të takohem me ish-zv.presidentin Biden në Nju Jork. Kisha mundësinë që të isha i pranishëm edhe në inaugurimin e zotit Trump edhe në disa takime me kongresmenë dhe pjesëtarë të administratës së re të njihem. Po pyesni nëse ishte me bekimin e kryepeshkopit. Në asnjë rast, nuk ka asnjë mundësi! Është një njeri në mentalitetin e të cilit nuk ekziston elementi politikë.
Sokol Balla: Dakort, por ju me kryepeshkopin Anasatas keni raporte personale dhe nuk ka ndonjë gjë të keqe këtu.
Vangjel Dule: Është një fakt që kam patur fatin e madh të jem nga ndihmësit e tij gjatë ngritjes së misionit të tij.
Sokol Balla: Pra këtu nuk ka asgjë tendencioze?
Vangjel Dule: Absolutisht jo.
Sokol Balla: Megjithatë, edhe Top Channel ka raportuar për një person shumë të rëndësishëm, shefin e Stafit, shefin e kabinetit të Donald Trump, Reince Preibus dhe nënën e tij greke. A është ky kontakti i rëndësishëm në administratën Trump që Dule po ndihmon të vendosë me opozitën shqiptare?
Vangjel Dule: Unë nuk ndërmjetësoj për llogari të askujt. Isha për llogarinë time, për shqetësimet e mia, për interesimin tim dhe kënaqësinë time. Isha i ftuar nga një kongresmen, që erdhi edhe në Tiranë në 2014 dhe Kryeministri Rama nuk dënjoi t’i presë, pavarësisht se u dha takim zyrtar ai nuk u realizua. Jam i ftuar nga organizmi që quhet “Legjioni i Arkondëve të Shën Andreas”, ku bën pjesë edhe shefi i stafit. Kisha e Amerikës nuk ka statusin që ka kisha e Shqipërisë, kisha ortodokse e Shqipërisë është një kishë mes 13 kishave të tjera ortodokse të botës, ndërsa kisha e Amerikës është në varësi të Patrikanës Ekmenike të Konstandinopojës.
Sokol Balla: Në një farë mënyrë, këtë influencë pritet që ne ta ndjejmë, apo jo?
Vangjel Dule: Ne besoj se do të kemi, siç kemi patur në vazhdimësi, vëmendjen dhe interesimin për partneritet strategjik të SHBA.
Sokol Balla: Nuk ka rëndësi krahu politik?
Vangjel Dule: Nuk ka. Janë kostume të vogla provinciale që kërkojmë t’i veshim me politika rajonale dhe globale.
Sokol Balla: Është një nga kartat kryesore, megjithëse ende jozyrtare e opozitës ku ju bëni pjesë. I quani edhe qëndrimet e opozitës të vogla dhe provinciale për këtë?
Vangjel Dule: Nuk besoj se pati pritshmëri, me aq sa kam ndjekur nga opozita, se deklaratat e zotit Rama do të përcaktojnë politikat e zotit Trump.
Sokol Balla: Jo, por ka patur dhe ka një pritshmëri të opozitës për një ndryshim të politikës së Uashingtonit ndaj qeverisë aktuale. Këtë nuk mund ta mohoni.
Vangjel Dule: Unë kam pritshmëri që si SHBA ashtu edhe BE të kenë qëndrime më të prera, më të qarta në lidhje me korrupsionin, keqqeverisjen, zgjedhjet e lira, hapat pas në respektimin e të drejtave të njeriut dhe të minoriteteve, mosecjen përpara të reformave që në shumicën e rasteve janë klienteliste, të fragmentarizuara dhe kështu me radhë. Të gjitha këto janë një agjendë dhe të gjithë duan një interesim më të madh, tolerancë më të vogël ndaj këtyre fenomeneve.
Sokol Balla: Çfarë ndryshimi ka qëndrimi i PD nga qëndrimi i PS dhe mazhorancës ku bënit pjesë në çështje që shqetësojnë PBDNJ?
Vangjel Dule: Duhet të jemi të qartë. Për momentin PBDNJ nuk ka lidhur asnjë marrëveshje paraelektorale me askënd. Do të lidhim një marrëveshje, por tani jemi të përfshirë në aksionin opozitar të denoncimit të kësaj situate të zymtë politike, ekonomike, shoqërore në vend dhe kryefjala e këtij bashkëpunimi janë zgjedhjet e lira, të ndershme dhe të barabarta. Çfarë po ndodh? Në vendin tonë, rreth 100 mijë veta janë larguar gjatë mandatit të zotit Rama, në mos më shumë dhe zotëria fërshëllen indiferent sikur kjo nuk ndodh në vendin që qeveris ai, por edhe në atë komunikim që ka, fajin e ka i varfri, fajin e ka i papuni, fajin e ka opozita se ai nuk administron me suksesin që u premtoi qytetarëve kur e votuan dhe nuk arrin që t’i shërbejë vizionit që ata i besuan. Nuk arrin të organizojë zgjedhje të lira dhe të barabarta se nuk dëshiron ta bëjë këtë gjë dhe prapë fajin e ka opozita. E keni vënë re argumentin e gjithë periudhës së fundit? Nuk krahasohet asnjëherë me veten. Gjen periudha të qeverisë Berisha, aq më tepër u referohet atyre të mandatit të parë.
Sokol Balla: Mendoni që zoti Basha do të ishte një kryeministër më i mirë sesa ky aktual?
Vangjel Dule: Nuk jam nga ata që mendojnë nga mëngjesi deri në darkë se çfarë kryeministri mund të bëhet një individ. Nëse dhe në një moment pa dashje, u drejtova qytetarëve shqiptarë me një indinjatë, që për aq kohë sa do të mitizojmë njëshin, cilindo njësh do të jemi të destinuar që të vuajmë këtë mitomaninë tonë. Duhet të ngremë një sistem vlerash, duhet të ngremë sistem parimesh ku asnjë njësh nuk mund të luajë politikat e veta.
Sokol Balla: Dhe shikoni që kampi ku jeni atashuar, i ka premisat për të ngritur një sistem të ri vlerash, aq më tepër që kryetari i saj, nga paragjykimet që ekzistojnë, është se ai është hije e ish-kryetarit, ndaj të cilit ju keni patur divergjenca që ju kanë shtyrë të largoheni prej tij?
Vangjel Dule: Kam bashkëpunuar me zotin Nano, me zotin Berisha për periudha kohore më të gjata dhe po aq e gjatë ka qenë edhe me zotin Rama dhe në periudha më të shkurtra me zotin Majko dhe zotin Meta. Asnjë situatë nuk mund të krahasohet me zotin Rama. Është më e keqja e të gjitha varianteve. Për mua çelësi i suksesit në koalicion është dialogu. Që nga momenti që nuk ekziston dialogu, nuk mund të kesh asnjë sintezë. Në politikë pa sinteza nuk mund të ecet. Ne kemi një improvizim në çdo aspekt të politikës së vendit. Iu referuam shumë gjatë politikës së jashtme, por huazuam nga Davutoglu sloganin “zero probleme me fqinjët” dhe sot kemi probleme me të gjithë fqinjët. Krijimi i 300 mijë vendeve të reja të punës, jo vetëm që nuk u krijuan, por po humbasim vazhdimisht vende pune.
Sokol Balla: Janë të gjitha këto argumente që do t’ju shtyjnë edhe ju të merrni pjesë në protestën e 18 shkurtit të opozitës?
Vangjel Dule: Situata është dramatike në lidhje me zhvillimin e zgjedhjeve. Nuk mund të ketë zhgënjim më të madh për mua personalisht në këtë rast, që njeriu që mbështeta në lëvizje ekstreme për votën e lirë. Në momentet aktuale kemi dy variante, ose do të shkojmë tek votimi dhe numërimi elektronik, të zhveshur nga militantët që nga komisionet zgjedhore, ose do të shkojmë me një qeveri gjithëpërfshirëse, garanci tjetër për zgjedhje të lira nuk ka.
