Stoku i kredisë që banorët e Durrësit kanë marrë për blerje banesash në fund të tremujorit të tretë të këtij viti ishte 8.8 miliardë lekë, ose rreth 72 milionë euro, sipas statistikave të publikuara nga Banka e Shqipërisë. Kjo është shuma që individët duhet t’i kthejnë bankave, bazuar në afatin e maturimit që ata e kanë marrë huanë.
Në raport me një vit më parë, stoku i huasë për banesa në Durrës është rritur me 15% në fund të tremujorit të tretë, duke reflektuar gjallërimin e sektorit të ndërtimit në vend, por dhe shtimin e interesit për të pasur një shtëpi në plazh, pasi bregdeti i Durrësit dy vitet e fundit ishte kthyer ndër më të preferuarit për shkak të ardhjes së turistëve të huaj.
Ndërkohë që nuk ka ende një vlerësim të saktë se sa prej banorëve të pallateve të dëmtuara e kishin blerë apartamentin e tyre me kredi, teksa një pjesë e madhe e pallateve ishin relativisht të reja.
Në Tiranë, stoku i kredisë për banesa është shumë më i lartë. Individët që kanë blerë një apartament me kredi duhet t’u kthejnë bankave rreth 79 miliardë lekë, ose rreth 640 milionë euro. Në raport me një viti më parë, stoku i huasë për banesa është rritur me 6.5%, raporton Banka e Shqipërisë.
Edhe për Tiranën nuk ka ende një vlerësim se sa banesa të dëmtuara janë ende në proces të shlyerjes së kredisë.
Në total, stoku i kredisë dhënë për individë që kanë blerë banesa në vend është 114 miliardë lekë, ose rreth 930 milionë euro. 69% e kësaj shumë është dhënë në Tiranë dhe gati 8% në Durrës, pjesa tjetër është e shpërndarë në rrethet e tjera.
Në një takim me drejtuesit e bankave dy ditë më parë, guvernatori i Bankës së Shqipërisë Gent Sejko u kërkoi bankave analizimin sa më të shpejtë të impaktit në cilësinë e portofolave respektivë të kredive dhe u bëri thirrje të shikojnë të gjitha mundësitë, që pasojat e kësaj ngjarjeje të rëndë të mos shkaktojnë ngadalësim në ritmin e kreditimit të ekonomisë.
Në përgjigje të kërkesës së Guvernatorit, drejtuesit e bankave sugjeruan hartimin e një plani masash për klientët kredimarrës të prekur nga dëmet e tërmetit, për të ristrukturuar kreditë përkatëse, nëse do të jetë e nevojshme, pa aplikuar kosto shtesë.
Sigurimi, në pjesën më të madhe për vlerën e mbetur të kredisë
Burime nga siguruesit thonë se tendenca e atyre që blejnë një shtëpi me kredi është që, paralelisht duke shlyer pjesën e kredisë, të ulin vlerën e primit të sigurimit që paguajnë. Pra nëse shtëpia është blerë me një vlerë 50 mijë euro dhe ajo është siguruar me një prim të caktuar nga kompanitë e sigurimit për këtë vlerë, vit pas viti primi që paguhet nga qytetarët vjen në ulje vetëm për pjesën e kredisë së mbetur.
Kjo do të thotë që nëse dikujt i ka mbetur vetëm 10 mijë euro kredi e pashlyer, por vlera totale e shtëpisë është 50 mijë euro, tendenca është që primin ta bëjë vetëm për pjesën e kredisë. Vlera prej 40 mijë euro e banesës ndërkohë lihet me vetëdije e pambuluar nga sigurimi e për rrjedhojë edhe pa dëmshpërblim nga kompanitë e sigurimit në rast të dëmeve potenciale.
Tendenca e uljes së sigurimit nuk vihet re vetëm tek sigurimi i banesës me kredi por edhe tek sigurimi i jetës që kredimarrësi bën për veten në momentin që merr këtë kredi. Tendenca për të kursyer nga pjesa e shlyer e kredisë bën që primi në finale të mbulojë vetëm një pjesë të dëmit pikërisht atë që me detyrim duhet ta shlyejë ndaj bankës.
Kompanitë e sigurimit pohojnë se përgjithësisht bankat ishin të prirura që të bënin sigurimin për pjesën e mbetur të kredisë, por prej një viti Banka e Shqipërisë u kërkoi që të rishikonin procedurat dhe sigurimi të bëhej për vlerën e plotë të banesës, çka është vënë në zbatim nga pjesa më e madhe e tyre.
Shoqata e siguruesve bëri të ditur në një njoftim për shtyp se me qindra qytetarë i janë drejtuar kompanive të sigurimit pas tërmetit të 26 nëntorit për shkak të pronave të dëmtuara. “Për të lehtësuar personat e dëmtuar, shoqëritë e sigurimeve sqarojnë për publikun çdo konsumator që ka nënshkruar një kontratë sigurimi për banesën nga zjarri, tërmeti dhe përmbytja, në rast dëmi përfiton dëmshpërblim në varësi të dëmit të ndodhur pasi ka paraqitur kërkesën për dëmshpërblim. Siguruesi do të dëmshpërblejë të Siguruarin për dëmin e shkaktuar. Detyrimi i Siguruesit për dëmshpërblim kufizohet deri në masën e shumës së siguruar. Kompanitë e sigurimeve garantojnë klientët se çdo dëm nga tërmeti do të kompensohet sipas kontratës dhe në kohën më të shkurtër”, njoftoi Shoqata.
Dëmet në banesa
Zyra e Ministrit Fuqiplotë për Adresimin e Pasojave të Tërmetit ka dhënë informacionin më të fundit lidhur me dëmet që janë shkaktuar në banesa nga tërmeti shkatërrues i 26 nëntorit,
Për qarqet Durrës, Tiranë, Lezhë, Kukës dhe Dibër janë bërë këto verifikime deri më datë 4 dhjetor 2019:
-Shtëpi të shembura: 1183 (Durrës 1050, Tiranë 131, Dibër 2)
-Shtëpi të dëmtuara rëndë: 5514 (Durrës 3838, Tiranë 1311, Lezhë 168, Kukës 150, Dibër 13, Elbasan 34)
-Shtëpi të dëmtuara lehtë: 3569 (Tirana 3248, Dibër 73, Elbasan 248)
-Pallate të dëmtuara rëndë: 558 (Durrës 35, Tiranë 461, Lezhë 56, Kukës 4, Dibër 1, Elbasan 1)
-Pallate të dëmtuara lehtë: 337 (Tiranë 330, Elbasan 7)
-Pallate të pabanueshme: 20 (Tiranë)
-Shkolla të dëmtuara: 28 (Tirana 11, Lezha 5, Kukës 3, Elbasan 9)./Burimi: Monitor
14
