I Balcani non possono più attendere. Il rilancio dell’azione italiana nella regione, che il nostro Governo ha avviato con la Conferenza di Trieste lo scorso 24 gennaio, ha trovato una ulteriore importante tappa nella riunione ministeriale di Roma di ieri, lunedì 3 aprile. Assieme ai ministri degli Esteri di Albania, Bosnia-Erzegovina, Kosovo, Montenegro, Macedonia del Nord e Serbia, nonché alla Presidenza di turno svedese del Consiglio della Ue e al Commissario all’Allargamento e la politica di vicinato, abbiamo discusso su come rendere più concreto il processo di integrazione europea di questa regione.
Abbiamo ascoltato con attenzione la forte domanda di Europa e di Italia che viene da questi Paesi, la loro aspirazione a far parte del progetto europeo a cui si sentono intimamente legati dalla storia, dalla cultura, dall’economia, e alla cui costruzione desiderano contribuire con l’energia della propria società civile e l’entusiasmo dei loro giovani. Dalla discussione è emersa chiaramente l’esigenza di lavorare assieme per un’integrazione nei meccanismi e nella vita istituzionale della Ue fin dalle battute iniziali del processo negoziale, in particolare in settori chiave quali la transizione energetica e digitale, le infrastrutture, l’istruzione, la ricerca.
Quello che questi Paesi chiedono non è uno sconto sulle riforme che l’Unione Europea chiede loro di adottare per entrare, ma certezza sul processo, sulla tempistica e soprattutto sul risultato finale. Ho potuto, infatti, toccare con mano la loro frustrazione per un processo di integrazione che negli ultimi anni è diventato sempre più erratico, anche a causa di una frequente interpretazione burocratica delle dinamiche negoziali da parte dell’Unione Europea. Così facendo, si dimentica lo straordinario valore trasformativo che il processo di integrazione ha sulle istituzioni e sulla società civile di questi Paesi. Il sogno europeo rischia di diventare per tutti loro una chimera.
La crescente disillusione da parte dei cittadini dei Balcani Occidentali sulla prospettiva europea della regione, è un campanello d’allarme che deve scuotere la Ue e i suoi Stati membri. Sia chiaro: l’Unione Europea non può permettersi di perdere i Balcani Occidentali. La sicurezza europea – e l’aggressione russa ai danni dell’Ucraina ci ricorda ogni giorno quanto essa sia oggi minacciata – verrebbe seriamente compromessa da questa prospettiva. L’Italia è tra i Paesi maggiormente esposti ai rischi che deriverebbero da un tale scenario, anche sul fronte migratorio.
L’Italia sente la responsabilità di farsi portavoce delle speranze e delle aspettative di chi vive dall’altra parte dell’Adriatico e che vede il proprio destino nell’Europa unita. Per questo motivo, il Governo italiano si è battuto e ha lavorato per la concessione dello status di “Candidato Ue” per la Bosnia-Erzegovina, simbolo della complessità ma anche della straordinaria potenzialità di questa regione. Con la stessa determinazione continueremo a lavorare affinché ci sia sempre più Europa e più Italia nei Balcani.
L’Italia vuole essere protagonista di pace, costruttore di integrazione e prosperità. Abbiamo tutte le carte in regola per farlo. Lo testimoniamo la sincera riconoscenza per il contributo alla stabilità regionale che assicurano le nostre donne e i nostri uomini in divisa; l’ammirazione per il nostro modo di fare impresa testimoniata da un interscambio in crescita (+50% di interscambio nel primo semestre del 2022 per un valore totale di circa 17 miliardi di euro) e dal successo di iniziative come il primo “Business and Science Forum Italia-Serbia” cui hanno partecipato oltre 400 aziende.
Il Governo italiano c’è e farà la sua parte fino in fondo, come ha ricordato il Presidente del Consiglio in apertura della riunione ministeriale di Roma. Il nostro impegno nei Balcani Occidentali proseguirà con rinnovato slancio e convinzione. I Balcani non possono attendere ancora.
Angazhimi italian për integrimin e Vendeve të Ballkanit në BE
Vendet e Ballkanit nuk mund të presin më. Promovimi i veprimit italian në rajon, veprim të cilin Qeveria jonë e ka nisur me Konferencën e Trieste-s, që u zhvillua më 24 janar të këtij viti, pati një tjetër hap të rëndësishëm në mbledhjen ministrore e cila u mbajt dje, datë 3 prill, në Romë.
Së bashku me ministrat e Jashtëm të Shqipërisë, Bosnjës dhe Hercegovinës, Kosovës, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut dhe Serbisë, si edhe me Kryesinë suedeze të radhës të Këshillit të Evropës dhe Komisionerit për Zgjerim dhe Politikën e fqinjësisë, diskutuam mbi mënyrën se si të konkretizojmë më tej procesin e integrimit evropian të këtij rajoni.
E kemi parë me vëmendje etjen e madhe, për Evropë dhe Itali, të këtyre Vendeve, pritshmërinë e tyre për t’u bërë pjesë e projektit evropian me të cilin ndihen të lidhur ngushtë nga historia, kultura, ekonomia, dhe në realizimin e së cilit dëshirojnë të kontribuojnë me energjinë e shoqërisë së tyre civile dhe entuziazmin e të rinjve të tyre. Bisedimet nxorrën në pah nevojën për të punuar bashkërisht për një integrim në mekanizmat dhe në jetën institucionale të BE-së që prej nisjes së bidesimeve, veçanërisht në sektorët kryesorë si transicioni energjitik dhe digjital, infrastrukturat, arsimin, veprimtarinë kërkimore.
Ajo çka këto Vende kërkojnë nuk është një lehtësim i reformave që Bashkimi Evropian u ka kërkuar të realizojnë për t’u bërë pjesë e tij, por siguria e procesit, afatet kohore dhe, mbi të gjitha, rezultatin përfundimtar. Kam mundur në fakt të prek nga afër shqetësimin e tyre për një proces integrimi që vitet e fundit ka ndryshuar gjithmonë e më shumë edhe për shkak të një interpretimi burokratik të dinamikave të bisedimeve nga ana e Bashkimit Evropian. Duke vepruar në këtë mënyrë harrojmë vlerën e jashtëzakonshme transformuese që procesi i integrimit u jep institucioneve dhe shoqërisë civile të këtyre Vendeve. Ëndrra evropiane rrezikon të kthehet, për të gjitha këto, në një utopi.
Zhgënjimi në rritje, i shtetasve të Ballkanit Perëndimor, mbi perspektivën evropiane të Rajonit, është një këmbanë alarmi që duhet të shkundë Bashkimin Evropian dhe Vendet anëtare të tij. Kujdes: Bashkimi Evropian nuk mund t’i lejojë vetes të humbë Ballkanin Perëndimor. Siguria evropiane – dhe agresioni rus ndaj Ukrainës na e kujton gjithmonë se sa e kërcënuar është ajo sot – do të rrezikohej seriozisht nga kjo perspektivë. Italia është ndër Vendet më shumë të rrezikuara nga një skenar i tillë, edhe në frontin e emigracionit.
Italia ndihet përgjegjëse të bëhet zëdhënëse e shpresave dhe pritshmërive të atyre që jetojnë në anën tjetër të Adriatikut dhe që e shohin veten pjesë të Evropës së bashkuar. Për këtë arsye Qeveria italiane ka luftuar e punuar për dhënien e statusit “Kandidat BE” për Bosnjën dhe Hercegovinën, simbol të kompleksitetit por edhe të potencialit të jashtëzakonshëm të këtij rajoni. Me të njëjtën vendosmëri do të vijojmë të punojmë që të ketë gjithmonë e më shumë Evropë dhe gjithmonë e më shumë Itali në Vendet e Ballkanit.
Italia dëshiron të jetë protagoniste e paqes, ndërtuese e integritetit dhe begatisë. I kemi të gjitha mundësitë t’ia arrijmë qëllimit. E dëshmon këtë mirënjohja e sinqertë për kontributin që gratë dhe burrat tanë ushtarakë japin në stabilitetin e rajonit; e dëshmon mirënjohja për mënyrën tonë të së bërit biznes, provuar kjo nga një shkëmbim në rritje (+50% shkëmbim në gjashtëmujorin e parë të vitit 2022 me një vlerë totale prej rreth 17 miliardë euro) si edhe suksesi i nismave si i pari “Business and Science Forum Italia-Serbia”, pjesë e të cilit u bënë më shumë se 400 sipërmarrje.
Qeveria italiane është e angazhuar dhe do ta luajë rolin e saj deri në fund, siç përmendi Kryeministrja në çelje të mbledhjes ministrore në Romë. Angazhimi ynë në Ballkanin Perëndimor do të vijojë me më shumë fuqi e bindje. Vendet e Ballkanit nuk mund të presin më gjatë.
