Të martën, një marrëveshje për “median dhe komunikimin” është nënshkruar mes Shqipërisë dhe Turqisë gjatë vizitës së kryeministrit shqiptar Edi Rama në Turqi. Protokolli i Bashkëpunimit me Median, i nënshkruar nga Alfred Peza, kreu i Televizionit Publik Shqiptar (RTSH) dhe Zahid Sobaci, kreu i televizionit publik turk (TRT), ka ngritur shqetësime te ekspertët.
Ata paralajmërojnë se kjo marrëveshje e re e bashkëpunimit mediatik mund të forcojë potencialisht propagandën e qeverisë turke brenda peizazhit mediatik shqiptar shkruan TFIGlobal.Marrëveshja shënon një hap të rëndësishëm në marrëdhëniet dypalëshe mes dy vendeve, veçanërisht në fushën e bashkëpunimit mediatik. Implikimet e kësaj marrëveshjeje në peizazhin mediatik dhe shpërndarjen e informacionit në Shqipëri ende nuk janë kuptuar plotësisht, por ekspertët sugjerojnë se ajo kërkon vëzhgim dhe analizë të kujdesshme në muajt e ardhshëm.
“Ky protokoll synon të përmirësojë më tej bashkëpunimin mes dy televizioneve. Konkretisht, pjesëmarrësit do të fitojnë të drejtën për të transmetuar programe radiotelevizive pa pagesë ose me tarifë për një periudhë të caktuar licence, ose shkëmbejnë programe pa pagesë”, thuhet në një njoftim për shtyp të RTSH.
“Të dy stacionet televizive do të marrin pjesë gjithashtu, reciprokisht dhe sipas mundësive dhe aftësive të tyre, në festivale radio dhe TV, konkurse dhe shfaqje kulturore në vendet e njëri-tjetrit,” shtoi ai.
Abdullah Sencer Gozubenli, një ekspert i politikës ballkanike nga Universiteti Abo Akademi në Finlandë, shprehu shqetësimet në lidhje me marrëveshjen e bashkëpunimit mediatik të nënshkruar së fundmi midis Shqipërisë dhe Turqisë. Ai sugjeron se marrëveshja mund të çojë në eksportimin e propagandës së presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan në Shqipëri përmes televizionit publik turk, TRT.
“Këtë e kemi parë më parë në Maqedoninë e Veriut kur një kanal televiziv, MRT 4, transmetoi emisione të TRT-së, veçanërisht lajme për politikën botërore. Kjo i lejoi turqit [etnikë] të Maqedonisë së Veriut ta shihnin botën përmes thjerrëzave të ideologjisë islamike politike të Erdoganit. Kjo do të thotë një eksport i drejtpërdrejtë i ideologjisë politike,” tha Gozubenli.
“Të dy transmetuesit publikë, veçanërisht TRT i Turqisë, nuk janë transmetues publikë të zakonshëm. Në vend të kësaj, ato janë mjete propagandistike të [dy] qeverive,” tha Gozubenli.
Ai nënvizon kritikat me të cilat përballet RTSH-ja shqiptare, veçanërisht për emërimin e kreut të saj, Alfred Peza dhe pikëpyetjet për objektivitetin e saj.
Raporti i OSBE/ODHIR për zgjedhjet vendore në Shqipëri në 2019 ngriti shqetësime të tilla. “RTSH mbetet pjesërisht e varur nga financimi shtetëror. Varësia nga buxheti i shtetit dhe politizimi i menaxhimit të RTSH ngrenë shqetësime për paanshmërinë e transmetuesit publik”, thuhet në raport.
“TRT është një mjet propagande që është instrumentuar nga një regjim islamik [i udhëhequr nga Erdogan] në të cilin liritë e medias vuajnë shumë,” tha Gozubenli.
TRT, një mjet kryesor për sundimin 22-vjeçar të Erdoganit në Turqi, ka rëndësi si brenda dhe jashtë vendit, duke transmetuar në shumë gjuhë, duke përfshirë boshnjakisht/kroatisht/serbisht, shqip, maqedonisht dhe bullgarisht. Në vitin 2022, TRT zgjeroi shtrirjen e saj me TRT Balkan, duke u fokusuar në rajonin e Ballkanit në gjuhët rajonale dhe anglisht.
Përpara marrëveshjes me Shqipërinë, Turqia kishte nënshkruar një marrëveshje të ngjashme me Serbinë në vitin 2022. Blerjana Bino nga Safe Journalist Albania thekson mungesën e transparencës në marrëveshjen Turqi-Shqipëri, duke ngritur pikëpyetje për përfitimet e saj publike.
“Statuti i RTSH-së përcakton…që Këshilli Drejtues duhet të miratojë strategjinë e zhvillimit të RTSH-së dhe marrëdhëniet e RTSH-së me të tretët brenda dhe jashtë vendit”, theksoi Bino. “Nuk është e qartë nëse kjo marrëveshje bashkëpunimi është miratuar nga Këshilli Drejtues i RTSH-së,” tha Bino për BIRN.
Ajo ra dakord për rrezikun e “përforcimit të propagandës apo komunikimit strategjik për qëllime politike dhe gjeopolitike të aktorëve të huaj, si Turqia”.
“Çështja kryesore është se çfarë lloj prodhimesh do të dërgohen në Shqipëri dhe cila do të jetë përmbajtja e tyre. Ka shqetësime të mëdha se ato do të jenë programe të motivuara politikisht. Shoqëritë në Ballkan, veçanërisht myslimanët, po polarizohen si pro apo kundër Erdoganit dhe në këtë situatë në lojë hyn një aparat i rëndësishëm erdoganist”, nënvizoi Gozubenli.
Në indeksin e lirisë së shtypit të vitit 2023 nga Reporterët pa Kufij (RSF), Shqipëria siguroi vendin e 96-të, ndërsa Turqia në vendin e 165-të.“Autoritarizmi po fiton terren në Turqi, duke sfiduar pluralizmin mediatik. Të gjitha mjetet e mundshme përdoren për të minuar kritikët,” tha RSF.
Raporti i fundit i Komisionit Evropian mbi përparimin e Shqipërisë drejt anëtarësimit në BE zbuloi një mungesë përparimi në drejtim të lirisë së medias. Raporti thoshte se “asnjë përparim” nuk ishte bërë në këtë aspekt vendimtar.
360grade.al
