Giuliana Donzello ka lindur më 25 prill 1949 në Venecia të Italisë, ku u diplomua në Letërsi dhe më vonë u specializua në Universitetin e Firences. Që nga fillimi i karrierës së saj, ajo ka kombinuar aktivitetet mësimore dhe kërkimore, duke bashkëpunuar me Departamentin e Historisë dhe Kritikës së Arteve Bashkëkohore të Universitetit të Venecias dhe me Sektorin e Arteve Pamore të Bienales.
Ka botuar disa ese mbi artin dhe artikuj të shumtë mbi kërkimin arsimor, duke bashkëpunuar me revista të specializuara, përfshirë “L’Educatore, Mensile di Pedagogia, didattica e servizi professionali per la scuola primaria”, botuar nga RCS – Fabbri, Milano.
Giuliana ka kuruar situatat e orientimit dhe trajnimit për MIUR dhe Universitetin e Venecias dhe ka qenë oratore dhe trajnuese në konferenca dhe seminare evropiane mbi çështjet e gjuhëve analoge dhe përfshirëse.
Shkrimtare dhe studiuese, botimet e saj përfshijnë shumë libra në zhanre të ndryshme.
DJALOSH QË VRAPOJE
Kujtimi i fëmijërisë tënde
o djalosh që përreth zjarrit vrapoje
i dehur buzë livadhit.
Një dimër i bardhë nga bombat është
bërë copash dhe me bark të shqyer,
ku fillimi i çdo forme
natën ekstreme zbut.
Nuk është prej druri pushka që shtrëngon
ndër duar dhe vazhdon të qëllojë
kur befasinë e fundos
jo nga frika, por nga triumfi i dhimbjes.
Botë e palëvizshme është vendi yt,
stacion i neveritshëm, i shkretë.
Në kohën e pezulluar, pritja
nuk gjen ditë për të jetuar,
vetëm momente të sakrificës tënde të madhe.
I vetmuari atë livadh të largët pret
ngrohtësinë e një pranvere të dëlirë:
një vit ka kaluar dhe ende
nuk është lodhur nga stuhia.
Në fletë poetin e dhimbjes gdhend
fjalë me shkronja zjarri
dhe lënda bëhet mish i gjallë e gjak
në agimin e heshtur të një çmendurie të kuqe
e cila në momente të heshtura terrori zbardhet
në një dimër të ri të zvarritur
ku për liri, jepet jetë.
ZAPORIZHZHIA
Nga fusha e minuar përpahet
kërma e mishit të përcëlluar
ku duar me gishta të rrjepur
fundosin britmën e fundit
të një kufome që prehet.
I zi është uji që gërmon
kabllori i shtratit të një rrugice pranë
dhe jeta që shkrumbon, jetë
e avulluar është.
I ndotur është shpirti
i Zaporizhzhias që era
përtej mbimasës zvarrit.
Nuk ka ngjyrë qyteti në dimër
koha është ngjyrosur në të bardhë
në sytë e atyre që asokohe ishin.
Kohë e hollë në mbijetesë
që mashtrohet të jetojë akoma
për një bardhësi nervoze
që errësirën fshehu
në fundin e një djepi bosh.
YANËS
Engjëll i imët me gërsheta të verdha
për ditë e ditë të tëra
pranë të plagosurve, të përgjakurve në betejë,
të një llogoreje në boshatisje
nën ato predha mortajash
që në Bakhmut nuk të kursyen.
Të qetë sytë e tu të mëdhenj
që panë të papërshkrueshmen
grirëse mishi të frontit, heroinë që prehesh
në Rrugicën e Heronjve në Vinnytsia
sepse shpërndave fotografitë me të plagosurit
dhe një qenush ngushëllove
nga shpërthimet i frikësuar.
Ku një mesazh i heshtur
përzemërsie dhe vajtimi dhimbjeje
ushqen dhe shuan etjen në tokë,
nga shpirti yt, lule e vyer.
Yana Rykhlitska, heroinë ukrainase
Yana që e gëzuar punonte
Yana që studionte dhe mësonte
Yana që dashuronte.
Ëngjëll i ëmbël që prej një akti poshtërsie
në qiellin e Bakhmutit larg fluturoi.
GRUAJA E DNIPROS
Në ndihmë i erdhën një gruaje
mes të arratisurve nga Dnipro
engjëjt e luftës;
një djalë pranë saj qante
nga breshëria marramendëse
e një shpërthimi vrasës.
Me një fustan të pisët ishte mbështjellë
ndoshta jo i saj,
duart e fshehura,
ndoshta sepse kishte ngrirë.
I sinqertë vështrimi, si ylli
i bregdetit të kaltër, për ofrimin e disa gjetheve të çajit të nxehtë, mirënjohëse
ndaj jetës duke ngritur gotën.
E megjithatë, ndërpritet e bie
një heshtje mbizotëruese nga tmerri
për të parandaluar arratinë nga tokat
e shkatërruara dhe urat në rrënim.
Në kufijtë e natës
në mikpritjen e ëmbël bujare,
muskujt e rraskapitur, sytë
e përtharë nga vajtimi i humbur,
në lutje kërkon dritën
e kohës së shkuar, koha
që çdo natë është shkrumbuar
e përhumbur në mendjen dhe zemrën
prej dhimbjes dorëzuar
në një këngë, frymë merr e gjunjëzuar:
Anije nga plagët shënuar,
për çarmatimin e shkruar.
CIGARJA E FUNDIT
Bie pritja në dritën
memece të fjalëve, e humbur është ora
në orën e kohës
dhe ti kërkon gjumin që nuk vjen,
për të harruar frikën në ëndrra
që balsamin e kujtimeve t’u ngjyesh.
Në një grumbull të largët dëbore gjen
mburrjen e një ushtari të zhdukur
dhe nuk do ta thoje sot largësinë e tij,
kujtesë e dëlirë ende e gjallë në ty
e megjithatë e pavlerë kur vetëm
në dhimbjen e një pushke fishkëllyese,
papritur nga dendësia mbin,
shijoje kafen e të papriturës së hidhur
për një thëngjill cigareje
që në lëngun e zi rënë
çdo shkëndijë shoi
së bashku me ekzistencën tënde:
fatkeqësi mizore
që për ty gjëmimin e vdekjes shqiptoi.
Nuk do të jetë i yti kthimi
në freskinë naive të asaj lëndine, ku krahët të mbante nëna për të të fshehur,
vogëlush, nën gjoksin e saj të ngrohtë
duke hedhur hijen e saj të gjerë
e natyrshëm mbi ty, frymën mbështeste.
(Poezi nga libri: IL SILENZIO DELLE CETRE – HESHTJA E HARPAVE – Shtëpia Botuese: Leonida Edizioni, Reggio Calabria, nëntor 2024)
Përktheu: Angela Kosta Drejtore Ekzekutive e revistës fizike MIRIADE, gazetare shkrimtare, poete, eseiste, redaktore, kritike letrare, botuese, promovuese
