Komiteti i Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut flet për konflikte të mundshme ndërmjet Protokollit Itali-Shqipëri dhe Konventës Ndërkombëtare për të Drejtat Civile dhe Politike, traktati i vitit 1966 që është një emanacion i drejtpërdrejtë i Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut
Këtë e bën në Vëzhgimet Përfundimtare mbi Raportin e Tretë Periodik të Shqipërisë, pjesë e aktivitetit monitorues për zbatimin e Konventës së OKB-së. Në njoftimin për shtyp të datës 28 mars, në seksionin kushtuar “Trajtimit të migrantëve, refugjatëve dhe azilkërkuesve”, Komiteti “vë në dukje pezullimin e zbatimit të Protokollit ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës Italiane për forcimin e bashkëpunimit për çështjet e migracionit, të përfunduar në vitin 2023”. Dhe më tej: “Komiteti megjithatë është i shqetësuar për konfliktet e mundshme midis Protokollit dhe Konventës, e cila zbatohet për menaxhimin jashtëterritorial të procedurave të migracionit dhe azilit, të tilla si ato që kanë të bëjnë me ndalimin automatik të migrantëve dhe rrezikun e ndalimit të zgjatur, si dhe rrezikun për t’iu nënshtruar procedurave joadekuate të migracionit ose azilit”. Referenca, thotë ai, është tek nenet 7, 9, 12 dhe 13 të Konventës.
Shteti palë”, i rekomandon Shqipërisë Komiteti i OKB-së, “duhet të sigurojë që të gjithë personat që kërkojnë mbrojtje ndërkombëtare të kenë akses të lirë në territorin kombëtar dhe në procedura të drejta dhe efikase për përcaktimin individual të statusit të refugjatit ose të drejtën për mbrojtje ndërkombëtare, në mënyrë që të garantojë respektimin e parimit të mos-kthimit; dhe të sigurojë që legjislacioni i tij, si dhe Protokolli i lidhur me Italinë, të jenë në përputhje të plotë me këto kërkesa”.
Çështja është ngritur tashmë në të kaluarën nga disa juristë dhe ka të bëjë me ndalimin e azilkërkuesve, të cilët sipas Direktivës Evropiane të Pritjes (33/2013) mund të ndalohen “aty ku është e nevojshme dhe në bazë të një vlerësimi rast pas rasti”, “përveç rasteve kur masat alternative më pak shtrënguese zbatohen efektivisht”, si “detyrimi për të raportuar në mënyrë periodike një detyrim ndaj autoriteteve”. Neni 8.
Alternativat që Direktiva kërkon që Shtetet Anëtare të garantojnë nëpërmjet legjislacionit kombëtar. Dhe që, me sa duket, nuk mund të ekzistojë në Shqipëri, sepse Protokolli ka përjashtuar kategorikisht që aplikantët të largohen nga qendrat e menaxhuara nga Italia.
Ndryshe nga Komisioni i BE-së i Ursula von der Leyen, i cili vazhdon të mos shohë asnjë konflikt midis ligjit të BE-së dhe asaj që po bën Italia në Shqipëri, Komiteti i OKB-së për të Drejtat e Njeriut e konsideron atë një problem. Sipas raportit, në fakt, Shqipëria “duhet të sigurojë që ndalimi i migrantëve dhe azilkërkuesve të përdoret vetëm si masë e fundit dhe të jetë i arsyeshëm, i nevojshëm dhe proporcional , në përputhje me komentin e përgjithshëm të Komitetit nr. 35 (2014) për lirinë dhe sigurinë e personit, dhe se alternativat ndaj ndalimit të përdoren në praktikë ”. Por marrëveshja mes Romës dhe Tiranës nuk parashikon alternativa ndaj paraburgimit. Alternativa që, përkundrazi, Italia duhet t’i sigurojë, si anëtare e Bashkimit Evropian dhe si shtet palë e Konventës për të Drejtat Civile dhe Politike./IlFattoQuotidiano
Përkthehu Dritan Haxhiraj.
