Nga cikli: PRELUD I BRAKTISJES, ose:STADI XHA GORJO
Nga SOTIR ATHANASI
Gjithë ç’lexuate shkrova pas një jave si tregim dhe ia dërgova
revistës së kohëpaskohshme, ku unë kisha botuar disa herë. Qe prag Pashke dhe redaktori më propozoi ta botonte në numrin e prillit, ku do të vihej dhe një kronikë rutinë pranë, mbi përcjelljen e kremtimeve të Ringjalljes së Krishtit.
– Zbusim kështu dhe shpirtin e vranët e trishtues që shoqëron tregimin tënd, – do të më bindte ai.
Dy ditë pas Ringjalljes, redaktori do të më telefononte dhe do të më thoshte:
– Të vish urgjent për tregimin! Do të përballesh me diçka zhuritëse.
Zëri i tij s’tregonte aspak shqetësim. Përkundrazi. Kishte një ton ngazëllimi, për të mos thënë dalldi. Pra, si mund të qe e ngutshme? Aq më tepër përvëluese thirrja e tij?
Gjithsesi shkova. Edhe sepse më udhëheq gjithmonë bindja se redaktorët kanë një shqisë të gjashtë. Diçka duhet të ketë pikasur, mendova.
– Numri i Pashkës do të jetë shumë tërheqës, falë edhe tregimit tënd, – më deklamoi ai si në skenën e ndonjë teatri sapo hyra në zyrë.
“SFIDA E NJË PËRKTHYESI ADOLESHENT dhe DRAMA E BRAKTISJES “ – do të…
Por unë s’e lashë të përfundonte fjalinë:
– Po këtë… dhe drama e braktisjes, ç’e ke që ia paske shtuar si bisht tregimit tim?
– Mund të jesh regjisor edhe pa pasur nevojë të kesh talentin e aktorit. Kështu është edhe me ne redaktorët, miku im. Jo detyrimisht ai ka prirjen për të shkruar. Por duhet të ketë domosdoshmërisht atë shqisën e gjashtë.
– Të nuhatjes atje ku s’ekziston fare atmosferë? – ndërhyra unë.
– E, jo në oqeanin ajror, – plotësoi ai. – Pikërisht këtë dua të them.
– Dhe?
– Dhe…, tema juaj, miku im, vjen në një kohë kur në botën e civilizuar ku kërkojmë të futemi, ndodhin drama si rezultat i braktisjes së prindërve nga fëmijët. Me tregimin tuaj ne jo vetëm që paralajmërojmë, por edhe i paradalim rrezikut se… – Dhe ai më dha një fletushkë nga ato që dikur quheshin AXHANSE. Atë çast unë u ula dhe nisa ta lexoj:
Bëhej fjalë për një çift të moshuarish europianë, që jetonin vetminë, ndonëse në mirëqenie. Djali i tyre i vetëm, por i martuar e me dy fëmijë, djalë e vajzë, tre dhe shtatë vjeç, u kishte telefonuar se do të vinte bashkë me vogëlushët të kalonin familjarisht Ringjalljen e Krishtit në kishë dhe familje.
Pleqtë qenë gëzuar se, më në fund, djalin e tyre me emër të mirë në avokati, do ta kishin përkrah me nusen, me qirinj në duar e me përkujdes ndaj tyre. Por…
Ai nuk erdhi në kishë dhe zemra e të moshuarve pësoi një plasaritje se iu hoq mundësia e krenarisë përpara komshinjve, teksa do të mbanin, herë njëri e herë tjetri, nipat, aty në krah të tyre. Gjithsesi menduan se lëvizjet e shumta, me trafik të rënduar, i kanë këto. Dhe, të gjorët prindër, u kthyen pak më shpejt në shtëpinë e tyre për t’i hedhur edhe një sy trapezës së shtruar.
Ora ecte dhe ata s’guxonin t’i preknin ushqimet dhe ëmbëlsirat e vendosura me aq shije enkas për djalin e tyre. Për nusen e bukur të tyre. Për ata nipër që s’erdhën e s’erdhën atë natë edhe pse u gdhinë pleqtë duke i pritur të veshur mirë e bukur si për ditën e Ringjalljes së Krishtit. Dhe qe e disata herë që zhgënjeheshin pas një telefonate.
Pleqtë nuk kishin më kurajë që të përballonin një tjetër shpresëshuarje se zemra i la dhe u thërrmua.
Prandaj vendosën t’i japin fund jetës së tyre. Nuk kishte më kuptim asgjë. Çështjen: të rrosh a të mos rrosh, e zgjidhi çiftja e plakut.
Fleta e AXHANSIT më ra nga dora mbi tryezën e redaktorit:
– Dhe ti kërkon që këtë lajm tronditës ta vësh si medalion në gjoksin e tregimit tim? – i thashë me zë të ulur si të shqiptoja diçka të ngjashme me dinamitin a nitroglicerinën.
Ai tundi kryet se e kuptoi që mbase ky veprim kishte, si të thuash, veti shpërthyese.
– Nuhatjen e redaktorëve me atë shqisën e gjashtë unë do ta rendisja në aftësinë e … djallit, – përfundova mendimin kësaj here me zë të lartë.
Ai qeshi. Jo sepse qe i ftohtë e i pandjenjë. Por sepse efektin e këtij informacioni ai e kishte përjetuar duke e lexuar disa herë përpara se të vija unë:
– Shoqëria jonë, vuri në dukje ai, – nuk ka mbërritur ende në këtë stad.
– Po, – thashë unë, – se jemi… të paktën njëqind e gjashtëdhjetë vjet më pas në krahasim me francezët.
– Pse njëqind e gjashtëdhjetë e jo dyqind vjet, të themi?
– Se po flisnim për dukurinë e kësaj etape civilizimi.
Sepse më një mijë e tetëqind e tridhjetë e pesën Balzaku shkroi romanin “XHA GORJO” në korpusin e romaneve të titulluara “KOMEDIA NJERËZORE.” Tani jemi më një mijë e nëntëqind e nëntëdhjetë e pesën. Bëje vetë llogarinë. Pra, tani ka mbërritur te ne STADI I “XHA GORJO”-ve. Redaktori i së përjavshmes më tha qetë-qetë:
– Edhe po, edhe jo.
– Si ta kuptoj këtë pohim e mohim në të njëjtën kohë?
– Sepse… lajmi që lexove s’ishte aspak i vërtetë.
Unë shqeva sytë.
– Fundi i tij ishte imagjinar, – plotësoi ai.
– Më konkretisht, – thashë unë.
Të dy prindërit i kishte zënë gjumi nga pritja e gjatë. Dhe plaku kishte përfytyruar fundin me çiften e tij, ndërkohë që zgjohet nga një zile e fortë. Ishte djali që telefononte se: fluturimi ishte anuluar për shkak të një defekti të rëndë. Plaku i shqetësuar kishte ngritur plakën, që gjithashtu flinte. Ajo u shqetësua:
– S’prish punë, bir, edhe sikur të mos vish. Shihemi në skype, në internet.
Por jo. Të nesërmen, një taksi solli djalin me gruan e bukur dhe dy fëmijët si yje…
Në shtator im atë mori vizat për të gjithë pjesëtarët e familjes. Kësisoj, filluam përgatitjet e lënies së Atdheut. Në njëfarë mënyre do të shkëputeshim, me gjasë pa kthim edhe nga gjyshja, e cila, gjithashtu, diç na kishte ormisur e mbështjellë me kujdes: qebapin, mullirin e kafesë dhe një qese të veçantë me një grusht DHE nga KOPSHTI I SAJ.
S’qe vetëm nanuritës ky çast ndarës. Por edhe më prekëse ajo që do të na ribefasonte më pas.
Nga nënkreja ku mbështetej, nxori një FLAMUR që kishte moshën e viteve të saj.
– E kam sjellë në pajë kur u martova, – tha kështu dhe na e dha të palosur me kujdes. – Dhe isha vetëm katërmbëdhjetë vjeçe. Mund të ketë qenë viti i dytë a i tretë, që ishim bërë shtet. Ne krenoheshim që dasma të niste me bajrakun dhe kjo të mbetej në prikën e nuses…
Na përcolli deri te porta e jashtme. Ne morëm monopatin. Përpara se të mbërrinim në xhade, ktheva edhe një herë kryet. Qe momenti kur ajo tundi përfundimisht shaminë e bardhë të kokës dhe u fut brenda.
Vetëm atë çast vura re se porta e madhe metalike ishte lyer me të zezë. Ajo u mbyll dhe unë ndjeva se nuk do ta shihja më këtë
MAMANË TIME TË MADHE.
Pastaj ajo, si të kujtohej se që kur isha i vogël më kishte kujdes mos mbetesha jashtë, e rihapi pakëz portën. Për të më dhënë mua të drejtën të lozja edhe ca. E si për të më thënë, “Çamarroku I NËNËS! Ngopu tani me lodra! Se kur të rritesh, të presin të tjera andralla!”.
O Zot!
Hapësira e çelur e portës lejonte të dukej stoli bosh, në thellësi ku vajti gjyshja. Ai sa vinte e shndërrohej në përmasat e një varri mes lulesh!
Hodha sytë tek të dy prindërit. Mamaja fshihte lotët tinëzisht. Kurse pamja e tim eti tregonte haptas hutimin e njeriut që shkon drejt një bote plotësisht të panjohur.
Epidemia e braktisjes na kishte përfshirë edhe ne si gjithë kombin.
Unë tanimë uroja që të mos kishim fatin e… Drontit.
Nuk e di pse më ra ndër mend gojorja e asaj nëne në reanimacion lënë si amanet për azilet djalit të saj të pushtetshëm dhe ndjeva një dhimbje në kraharor. E gjora NËNË, edhe në udhëtimin e gjatë për te ZOTI kishte merakun e të birit! Mos durofsh, o PERËNDI!
Shkruar në Athinë, gusht 1995
Redaktuar për vëllimin:
“ROMANCË PARISJENE”,
Athinë, dhjetor 2015
