‘Rashë në dashuri’, thuhej dikur, ‘pata një eksperiencë’, priren të thonë të rinjtë e sotëm. Duket se diçka çalon, fjala ‘eksperiencë’ vjen më neutrale, më e përgjithshme, nuk e ka ngarkesën emocionale të fjalës ‘dashuri’.
Shumë më tjetërsuese dhe më e çngjyrosur ngjan fjala ‘partner/partnere’, që të rinjtë e sotëm po e përdorin për të shënuar edhe personin me të cilin kanë një lidhje dashurore, edhe atë me të cilin bashkejetojnë prej vitesh nën të njejtën çati.
Mund të mendosh se zëvendësimet e tipi ‘dashuri – eksperiencë’ apo ‘i dashur – partner’ shprehin një realitet jetësor: lidhjet e sotme dashurore a martesore janë më pak punë ndjenjash e pasioni dhe më shumë çështje interesash të dyanshme.
Të rinjtë e sotëm lidhen lirshëm, hasin më pak ndërhyrje e pengesa. Çdo gjë, kur është me bollëk dhe arrihet lehtë e lirshëm, sikur nuk ngjall pasionin e të vështirës dhe të ndaluarës. Mbase nuk e kishte thjesht për xhelozi dhe cinizëm ai që shkroi: ne ëndërronim bashkë, këta të sotmit flenë bashkë.
Por ka të ngjarë që ndryshimet në leksik nuk duhen marrë si tregues të cilësisë së lidhjeve dashurore. Shekspiri thoshte se trëndafilit çfarëdo emri t’i vësh, aromën nuk e humbet. Për të ditur sa pasionante janë dashuritë dhe lidhjet e sotme, s’bën të nisesh nga gjuha, por nga realiteti. Dhe për ta njohur këtë duhen pyetur të rinjtë dhe jo të moshuarit.
Se pleqtë në çdo kohë e në çdo brez e kanë patur në buzë ankimin ‘kjo botë po prishet’, ‘në kohën tonë edhe ushqimet kishin aromë tjetër’. Dhe harrojnë se shumicën e herëve s’pakësohet aroma, por amortizohet nuhatja e tyre.
Prirja për t’i thënë dashurisë eksperiencë dhe të dashurit partner, mund të mos ketë të bëjë fare me afektivitetin e lidhjes dashurore, se gjuha dhe logjika e gjërave s’janë kurdoherë e njëjta gjë. Mund të burojë nga faktorë të tjerë.
Mund të jetë psh ndikim nga gjuhë të huaja, ashtu siç mund të zejë fill edhe në dëshirën e të rinjve për të qenë ndryshe, për t’u dalluar nga brezi i mëparshëm jo vetëm në mënyrën e jetesës, në mentalitet e në të prurë, por edhe në leksik.
Të rrish shtrembër e të flasësh drejt, të rinjtë e sotëm janë më të ditur, më të zotë e mbase edhe më me botë se ne, prindërit dhe gjyshërit e tyre.
Vetëm një gjë është e sigurt që e bëjnë më keq: vonojnë tej mase martesat dhe sidomos lindjen e fëmijëve. Dhe në këtë pikë vështirë se mund të tregojnë zotësi e trimëri. Biologjia nuk fal.
