– Nëse keni vënë re një grumbullim të papritur të rrudhave, ose një ndjenjë të përgjithshme se jeni rritur brenda natës, mund të ketë një shpjegim shkencor. Hulumtimet tregojnë se në vend që të jetë një proces i ngadaltë dhe i qëndrueshëm, plakja ndodh në të paktën dy periudha të jetës sonë.
Studimi, i cili shqyrtoi njerëzit e moshës 25 deri në 75 vjeç, gjeti dy valë të mëdha ndryshimesh të lidhura me moshën rreth moshës 44 dhe 60 vjeç. Gjetjet mund të shpjegojnë pse disa probleme shëndetësore, duke përfshirë problemet muskuloskeletore dhe sëmundjet kardiovaskulare, shfaqen në mosha të caktuara.
Studiuesit nga Universiteti Stanford kanë zbuluar se shumë nga molekulat dhe mikroorganizmat e trupit rriten ose zvogëlohen në mënyrë drastike në numër në dy kohë specifike – në 44 dhe përsëri në 60. Këto ndryshime mund të shkaktojnë ndryshime të rëndësishme në shëndetin dhe funksionimin e sistemit imunitar.
“Ndërsa është e qartë se ne plakemi gjatë gjithë jetës sonë, ka dy periudha të mëdha ku gjërat ndryshojnë vërtet,” tha autori kryesor i studimit Michael Snyder, profesor i gjenetikës dhe drejtor i Qendrës për Gjenomikë dhe Mjekësi të Personalizuar në Universitetin e Stanfordit.
Ekipi hulumtues ndoqi 108 vullnetarë të moshës 25 deri në 75 vjeç, të cilët siguruan mostra gjaku dhe jashtëqitjeje, si dhe shtupa të lëkurës, gojës dhe hundës për gati shtatë vjet. Studiuesit studiuan 135,000 molekula të ndryshme (ARN, proteina dhe metabolitë) dhe mikrobe (baktere, viruse dhe kërpudha që jetojnë në zorrët dhe lëkurën). Bollëku i shumicës së molekulave dhe mikrobeve nuk ndryshoi në mënyrë graduale, kronologjike. Kur shkencëtarët kërkuan grupe molekulash me luhatjet më të mëdha, ata zbuluan se ato prireshin të ndodhnin kur njerëzit ishin rreth 44 vjeç dhe përsëri rreth 60.
Përshpejtimi i plakjes në moshën 44 vjeç ishte i papritur dhe studiuesit fillimisht supozuan se ishte rezultat i ndryshimeve perimenopauzale që i nënshtrohen grave. Megjithatë, të dhënat zbuluan se ndryshime të ngjashme po ndodhnin te meshkujt e së njëjtës moshë.
“Kjo sugjeron që ndërsa menopauza ose perimenopauza mund të kontribuojnë në ndryshimet që shihen tek gratë në moshën 44 vjeç, ka të ngjarë të tjerë, faktorë më të rëndësishëm që ndikojnë në këto ndryshime si tek burrat ashtu edhe tek gratë,” tha Dr. Xiaotao Shen, një ish-student postdoktoral në Shkollën e Mjekësisë Stanford dhe autori kryesor i studimit.
Vala e parë e ndryshimeve përfshinte molekula të lidhura me sëmundjet kardiovaskulare dhe aftësinë për të metabolizuar kafeinën, alkoolin dhe lipidet. Vala e dytë e ndryshimeve përfshiu molekulat e përfshira në rregullimin e imunitetit, metabolizmin e karbohidrateve dhe funksionin e veshkave.
Molekulat e lidhura me plakjen e lëkurës dhe muskujve pësuan ndryshime në të dyja fazat kohore. Hulumtimet e mëparshme kanë treguar se një përshpejtim i mëvonshëm i mprehtë i plakjes mund të ndodhë rreth moshës 78 vjeç, por studimi i fundit nuk mund ta konfirmonte këtë sepse pjesëmarrësit më të vjetër ishin 75 vjeç.
Gjetjet konfirmojnë studimet e mëparshme që kanë treguar se rreziku i shumë sëmundjeve të lidhura me moshën nuk rritet gradualisht. Megjithatë, rreziku i zhvillimit të Alzheimerit dhe sëmundjeve kardiovaskulare rritet ndjeshëm pas moshës 60 vjeç. Është gjithashtu e mundur që disa nga ndryshimet të lidhen me stilin e jetës së një personi. Gjetjet mund të ndihmojnë në synimin e ndërhyrjeve të tilla si rritja e aktivitetit fizik gjatë periudhave të humbjes së shpejtë të muskujve, thanë studiuesit.
“Unë besoj fort se ne duhet të përpiqemi të përshtatim stilin e jetesës derisa jemi ende të shëndetshëm,” përfundoi Snyder. Studimi i ri u botua në Nature Aging.
360grade.al
