Malokët e Manhattanit!

Kisha lanë takim te dentisti në Manhattan, aty afër ku punoj, me shkue gjatë pu­shimit që mos me humbë kohën — nji udhë e dy punë, si i thonë fjalës.

Mbasi kreva punë, prita ashensorin në katin e 27, ku kam dentistin. Tue u hapë dera, ndigjoj shqip, nji burrë prej mbrenda liftit i tha «mir­u­paf­­shim» nji grueje që doli nga ashensori n’atë kat. Grueja ishte e veshun si infer­miere, dhe hyni te nji derë ku shkruente «klinikë private».

Hypa n’ashensor, dhe ai burri shqiptari që foli me atë gruen më hodhi nji shikim matës, nga kryet e deri te kambët, në nayrën tipike zhbiri­luese shqiptare. Mos me e lanë me u torturue, i fola shqip.

— Si jeni? Mirë?

— Mirëdita, — nxitoi e ma kthye. — Nga të kemi? Nga e folura ngjan sikur je nga anët tona…

Unë qesha. Sa herë nxitojnë njerëzit me ma caktue origjinën, ua la mbarë, se kam dëshirë me pa ku duen me dalë.

— E, andej jam, — i thashë.

— Më vjen mirë, — tha, — se na mbytën ma­lo­kët edhe këtu në Manhattan. E pe atë gruan që doli nga ashen­sori qëparë? Maloke nga Shkodra. Po që është bërë ndih­mës­­mjeke tjera se? Punon te kli­niku e një mjeku të njohur.

— Po ti, këtu punon? — e ngava unë, me­gji­thë­se e kisha pa nga uniforma që pu­non­te pastrues xha­mash te ai pallat, sepse kishte logon e ko­m­panisë në bluzë: Window Cleaning.

— Po, kam vite që punoj këtu. Ç’të bëjmë? Na duhet të punojmë.

Heshti pak dhe shfryu:

— Bëjmë punë të rënda se shkollë s’bëmë dot. Ajo gruaja nga Shkodra që të thashë fillimisht pas­tru­ese ka qenë këtu. Bëri shkollën tjetra, dhe u bë ndih­mës­mjeke pa­staja! Ky vend paskësh qënë për malokët, ore burrë. Të tërë nga andej janë. Nga Shkodra, nga Malësitë. Kam disa nga Kelmendi që punojnë këtu. Të gjithë ashtu flasin trashë, ma­lokçe.

— Më fal, — e pyes unë qetësisht. — Çfarë kupton me malokë ti? Kë quan malok?

— Po këta pra që flasin trashë, që flasin malokçe… Këta që nuk flasin gjuhën zyr­tare.

— Nga jeni ju? — e pyeta.

— Nga Skrapari jam, — m’u gjej.

— Po ky Skrapari sikur është malësi më duket? — bana të padijtunin unë.

— Po, malësi jemi, por jemi ndryshe… — nxitoi ai. — Nuk jemi të trashë se nuk fla­sim trashë.

— Pra, domethënë ajo gruaja që ka bërë katër vjet shkollë në Manhattan dhe është edhe ndihmës­mjeke, ngaqë flet malokçe, qenka e trashë, kurse zotrote që punon pastrues dhe flet gjuhën zyrtare, qenkërke i hollë? Dhe jo veç shkolla… e di ti se Shkodra është vetëm nëntë metra mbi nivelin e detit!?

Mbeti. Nuk e priti.

— Po mirë. Këtë tjetrën a e di zotrote, që siç na e ka lënë të shkruar Faik Konica, fjala malok për herë të parë është futur në përdorim në shqip nga qyte­ta­rët e Be­ratit, të cilët quanin malokë pikërisht skra­par­llinjtë!?

Ai shtangu. Kishim zbritë disa kate, dhe për pak mbërrinim në katin ku ishte dalja. Prandaj nxitova me i thanë:

— E sa për ata kelmendasit që i quejte të trashë ti, a e din zotnia jote se Vermoshi asht treva e parë në Shqipni që ka pasë rrymë elektrike!? Se në fillim­shekullin e kaluem, në Mal të Zi u ndërtue nji hid­ro­central mbi një lum që binte ujna prej Ver­moshi. E simbas së drejtës ndër­ko­m­bëtare, duhet me i dhanë rrymë edhe viseve prej nga vinte ujët. Kë­shtu që Vermoshi ka pasë tri brezni me drita kur zotnisë sate i kanë mbërri «Dritat e Partisë» më 25 tetor 1970, e që ju komunistat ende e kujtoni si festën e elektrifikimit të vendit. Sa për rastësi, sot qenka 25 tetor. Tri brezni para jush kanë pasë rrymë në Vermosh, e ju prap vazhdoni me mas­tur­bue në kom­p­le­k­se superioriteti.

Për fat, ngritësi i ngadaltë ma në fund u mtok në katin ku kisha me zhdrypë, e nuk m’u desh me ia pa ma bojën atij të ngrati.