Nga Dash Frashëri
Ftesën për të marrë pjesë në bashkëbisedimin me shkrimtarin Visar Zhiti, të organizuar nga “Albania Letteraria”, në bashkëpunim me Institutin Italian të Kulturës, e prita me shumë kënaqësi dhe interesim.
Ndiq “TiranaDiplomat.com” në Facebook
Visar Zhiti është një nga autorët më të vlerësuar në nivel ndërkombëtar dhe në skenën letrare aktuale shqiptare dhe prezantimi i librit të tij të fundit të botuar në Itali: “Sulle strade dell’inferno. La mia vita nel carcere di Spaç” (“Në rrugët e ferrit. Jeta ime në burgun e Spaçit”), përkthyer nga prof. Matteo Mandalà, ishte një mundësi e shkëlqyer për të njohur më thellë me poetin dikur të arrestuar nga regjimi komunist.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/strade-inferno-spac-visar-zhiti-483x750-1.jpg)
Titulli i librit në origjinalin shqip është “Rrugët e Ferrit”.
Shkrimtari Zhiti bashkëbisedoi me Prof. Belfjore Qose, profesoreshë e historisë së letërsisë botërore dhe Anna Lattanzi, kryeredaktore e “Albania Letteraria”.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/visar_zhiti-2.jpg)
Të pranishëm ishin botues, shkrimtarë, përkthyesë, gazetarë, bashkëvuajtës të Zhitit në burgun e Spaçit, mësues të tij, nxënës shkollash, etj.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/grupi.jpg)
Takimin me shkrimtarin Visar Zhiti e hapi drejtori i Institutit Italian të Kulturës, Alessandro Ruggera.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/alessandro_ruggera.jpg)
Libri i tij – tashmë i përkthyer në italisht – u shkrua kur Visar Zhiti doli nga burgu dhe kur regjimi komunist kishte rënë.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/visar_zhiti.jpg)
Një libër koral, ku shkrimtari përshkruan me qartësi të dhimbshme atë që ndodhi në ato dhjetë vite burg të dhimbshëm, të vuajtur pas dënimit të dhënë nga regjimi, me akuzën e propagandës kundër diktaturës. Një stilolaps i dhimbshëm nga Visari, mendimet e të cilit kthehen në poezitë e tij të konsideruara kundër regjimit, të cilat u përdorën si firmë e burgosjes së tij të detyruar.
Shkrimi i këtij libri do të thoshte të rijetonte emocionalisht ato përvoja dhe, në të njëjtën kohë, të bëheshe një zëdhënës i dhimbjes së përjetuar nga shokët e tij të burgosur, të cilët i pa të uritur, të keqtrajtuar dhe duke vdekur, duke u ndjerë plotësisht të pafuqishëm.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/dash-frasheri-instituti-italian-i-kultures-2.jpg)
Shkrimet e Visarit përqafojnë totalisht elementët karakterizues të letërsisë së burgut, të lindura pikërisht nga pena e atyre që donin të tregonin atë që ndodhi me veten dhe me shumë intelektualë të kohës: regjimi i heshti me burg dhe në rastet më ekstreme me kapital ndëshkues. Pothuajse në të gjitha kompozimet e tij është evidente dhimbja e asaj që ka vuajtur dhe e asaj që ka parë dhe përkundër kësaj, autori përpiqet të lërë gjithmonë një notë pozitiviteti, sidomos përmes poezisë së tij.
Në “Në rrugët e ferrit”, shkrimi bëhet i ashpër dhe veçanërisht i hidhur, proza bëhet e mprehtë në disa vende dhe ajo që vjen është dhimbja dhe padrejtësia, të shoqëruara nga një ndjenjë e thellë papërshtatshmërie. Lexuesi, me gjithë përpjekjet për të hyrë në tregim, për ta tërhequr veten në një botë të frikshme, mbetet një spektator i pafuqishëm dhe në mënyrë të pashmangshme gjykuese. Një gjykim që vjen nga lexuesi dhe që përballet me ankthin, mundimin, vuajtjen dhe pikëllimin e shkrimtarit. Nota shumë e kërkuar e pozitivitetit, gjithmonë mungon.
Një libër i fortë, një memorial me rëndësi të madhe historike, që pavarësisht përmasave të tij imponuese mund të lexohet pa u humbur në luginat e një shkrimi që herë pas here bëhet i rëndësishëm, duke mos humbur kurrë thjeshtësinë e tij elegante.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/dash-frasheri-visar-zhiti.jpg)
Mediat e përcollën takimin e Visar Zhitit, ashtu sikundër bëri edhe Gazeta Online “Tirana Diplomat”.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/med.jpg)
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/media.jpg)
Të pranishëm ishin edhe nxënës të shkollave, të seksionit dygjuhësh shqip & italisht.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/te-pranishem.jpg)
Shkrimtari Visar Zhiti nënshkroi edhe disa libra për lexuesit.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/autori.jpg)
I pranishëm ishte edhe Gjergj Hani, i arrestuar dhe i burgosur në burgun e Spaçit, në moshën 16-vjeçare, bashkëvuajtës me Visar Zhitin dhe njëherazi edhe personazh i librit.
Pas rënies së regjimit komunist Gjergj Hani emigroi në Itali, ku u përfshi në mediat italiane, ndërsa aktualisht është në funksionin e sekretarit të Departamentit të Përndjekurve Politikë, pranë Partisë Demokratike.
![](https://www.tiranadiplomat.com/wp-content/uploads/2023/09/gjergj-hani-dash-frasheri.jpg)
Shkrimtari Visar Zhiti pohoi se së shpejti do të xhirohet një film, ku në epiqendër do të jetë burgu famëkeq i Spaçit, dhe aktorë figurantë mund të jenë edhe ish të burgosurit që janë gjallë.