NgavAbdurahim Ashiku, Athinë, 13 mars 2023
Ka ndodhur më 24 shkurt 2023, më se dy javë më parë. Dhe është heshtur. Është heshtur nga shtypi grek, shtyp i një vendi evropian.
Është heshtur nga shtypi shqiptar, shtyp që ndërpret emisionet me flash për një “krismë” në bulevard.
Shpëtim Zinxhiria, zë i shkruar dhe zë televiziv në shtypin shqip në Greqi, zë i veçantë në shumë gazeta e revista në shtypin shqiptar, në radio e televizione, është dhunuar në mënyrë barbare.
Të premten 24 shkurt, në mesditë tek kthehej nga puna, një person mbi motoçikletë i afrohet dhe e godet rëndë me një shkop hekuri. E përplas përtokë, bënë përpara disa dhjetëra metra, ndalon motorin dhe kthehet pas. E shikon shtrirë dhe i thotë. “Po të isha me makinë do të shtypja dhe do të të merrja jetën”. E thotë në greqisht dhe ikën…
Kaq do të mjaftonte që atë mbrëmje stacionet televizive greke e të nesërmen gazetat e shumta, në faqe të parë, të kishin për lajm dhunën e ushtruar ndaj një gazetari shqiptar, qytetar në një vend evropian me të gjitha atributet e një emigranti.
Kaq do të mjaftonte që gazetat dhe televizionet shqiptare jo vetëm të shkruanin por edhe të organizonin panele në kërkesën për zbardhjen e këtij krimi, kësaj dhune të ushtruar ndaj fjalës së lirë.
Shpëtim Zinxhiria, sa e njoh në këto më se dy dekada si njeri e gazetar, është një njeri korrekt, gazetar që fjalën e peshon me kandar analitik, që nuk i hyn në hak askujt e ka simpatinë e emigrantëve, fjalën e të cilëve e ka përcjellë me besnikëri e respekt ndaj tyre.
Rreth dy dekada më përpara, në një kafene në Omonia, “Kafe Tuneli” me Shpëtimin dhe 2-3 gazetar diskutuam për organizimin e një shoqate të gazetarëve, degë e Unionit të Gazetarëve të Shqipërisë, tubim me synim mbrojtjen e fjalës së lirë të gazetarëve shqiptarë në emigracion, mbrojtje në një vend ku fjala e shkruar shqip është shumë pranë fjalës shqip në diktaturë. Madje edhe aderim në Unionin e Gazetarëve të Greqisë. U hartuan edhe programe. U komunikua edhe me Unionin e Gazetarëve të Tiranë.
Nuk u bë. Gazetarët vazhduan të shkruanin në gazetat shqip që qarkullonin në Greqi, në gazetat në Shqipëri e në diasporë.
Shkruanin dhe për punën e tyre gazetat në Shqipëri nuk u dhanë as edhe një kafe shqeto. Në një rast iu drejtova një kryeredaktori të një gazete që botonte shpesh shkrimet e mia me kërkesën për ndonjë honorar modest. Më ktheu përgjigje se po qe se kërkon para ndërpresim bashkëpunimin !!!
Ndërkohë ata vazhduan (dhe vazhdojnë) të jenë si të gjithë emigrantët.
Në punë të zezë. Pa sigurime shoqërore. Pa sigurime shëndetësore. Pa të drejtën, si në të gjitha vendet e qytetëruara demokratike, për pension, qoftë edhe të pjesshëm, për aq ditë, muaj e vite që kanë punuar apo që kanë paguar nga xhepi ensimat (ditë sigurimi). Emigrantët shqiptarë në Greqi me pagesën edhe nga xhepi (kur duhet të plotësonin 150 ditë siguracione për shkak të punës në të zezë) gjatë këtyre tri dekadave jo vetëm e kanë mbajtur gjallë sistemin e sigurimeve shoqërore në Greqi por e kanë majmur atë si në asnjë vend tjetër.
Emigrantët shqiptarë në Greqi janë të vetmit në vendet e Bashkimit Evropian që nuk mund të marrin prindrit e tyre nën kujdestari, si pjesë të familjes së tyre, që duhet një maratonë e gjatë për të marrë gruan dhe fëmijët, për bashkim familjar.
Emigrantët shqiptarë në Greqi sorollaten jo me ditë, as me muaj, por me vite për marrjen e lejes së qëndrimit. Aktualisht ata që kanë aplikuar për leje qëndrimi në muajin shkurt 2022 ende nuk e kanë marrë atë. Dhe siç duket do të kalojë pranvera, vera e mbase edhe vjeshta kur ta marrin në një gjysmë kohë apo edhe të skaduar, siç ka ndodhë shumë herë.
Të pajisur me një vërtetim nxjerrë në mënyrë elektronike ata janë në mëshirën e nëpunësve në kufi e në administratë për të hyrë në Greqi apo për shërbime në administratën greke.
Leje e qëndrimit në hapësirën e më se dy dekadave nga lejet e para 1998, kishin afate që kanë ndryshuar e ndryshojnë sipas klimës së ndërrimit të partive të pushtet. Kishte leje pa kufizim kohor. U hoqën dhe u zëvendësuar me leje qëndrim “10 vjeçare” e leje qëndrimi “5 vjeçare” (me të drejtën të punoje në ndonjë vend evropian).
Tash lejet “pesëvjeçare” janë në fuqi ndërsa lejet “10 vjeçare” u hoqën nga qarkullimi për tu zëvendësuar me leje qëndrimi “3 vjeçare” shoqëruar me një pagesë prej 500 euro, para që nuk u mor vesh se në çfarë xhepash zyrtarësh apo avokatesh përfunduan.
Në këto tridhjetë vjet shqiptarët mund të themi se kanë ndërtuar Greqinë. Pa dorën punëtore të Shqiptarëve do të dështonte ose do të shtrihej në një kohë të gjatë ndërtimi i qytetit olimpik dhe lojërat olimpike, i aerodromit bashkëkohor “Elefterios Venizellos”, i rrugëve e i veprave të mëdha, i bujqësisë ku kultivimi dhe vjelja e perimeve, frutave, vreshtit, ullirit etj. pa dorën e shqiptarëve do të kishin mbetur pa mbjellë e pa vjelë. Është një vlerë e jashtëzakonshme që burrat emigrantë shqiptarë, edhe në të zezë, i dhanë përpara ekonomisë greke.
Në se ka një vend në botë ku gruaja emigrante shqiptare ka bërë mrekulli është Greqia.
Gratë shqiptare, pastërtore si ato, i dhanë tjetër pamje familjes greke, i shndërruan shtëpitë në një oaz të bukur jetese.
Kjo me një pagë minimale. Pa asnjë ditë sigurim shoqëror. Herë- herë edhe të përbuzura, të dhunuar shpirtërisht, ndonjëherë edhe fizikisht.
Gratë shqiptare rritën e edukuan breza fëmijësh grekë, që prej atyre disa muajsh e deri tek ata të moshës shkollore. I vetmi shpërblim shpirtëror për këtë punë jo thjeshtë fizike por edhe pedagogjike (të shumta prej tyre me arsim të lartë e të mesëm) është mirënjohja e këtyre fëmijëve.
Pleqtë e plakat greke, në saj të kujdesit të shqiptareve si për babanë e nënën e tyre, bënë që ata të jetojnë moshën e tyre të tretë në shtëpinë e tyre, të qeta, larg azileve e qendrave të njohura.
Dhe e gjithë kjo punë dhe përkushtim në punë të zezë, pa shpërblimin e merituar, pa siguracione, pa mundësi për të rinovuar lejet e qëndrimit (veç rasteve kur u mbështetën nga siguracioni i burrave të tyre).
Në jetën time gjatë 26 viteve si emigrant e si gazetar në Greqi, kam shkruar shumë për gruan emigrante, kam bërë portretin e punës dhe jetës së saj me dëshirën për ti përmbledhur në një libër me nëntitull GRATË SHQIPTARE – KËTA SHPINË KËPUTURA E PUNË PA DUKURA”. Mbase do ta bëj publik ndonjë ditë…
Disa vite më parë, nën qeverisjen Cipra, për të moshuarit të pamundur për të punuar u hap një dritare mbijetese e quajtur KEP, ndihmë sociale. Aplikuesi që kishte më pak se 7500 euro të ardhura në vit merrte një ndihmë sociale prej 255 euro në muaj dhe si kompensim për qiranë merrte 105 euro.
Këtë vit me pretekstin se merr pension në Shqipëri (pension i thënçin që nuk mjafton për ilaçe e bukë thatë) ndihma sociale u pre. Dilema e kësaj mase emigrantësh, jo të paktë në numër, mbase dhjetëra mijëra, është të qëndrosh në Greqi, të paguash për qira 400-500 euro në muaj apo të kthehesh në Shqipëri ku të paktën ke shtëpinë tënde dhe do të kursesh 400-500 euro qira.
Dhe kjo ndodh kur ti ke 2500-3000 ensima, i ke paguar ato me djersën tënde, ke majmur sigurimet greke dhe nuk të japin as atë që deri tani ta kanë dhënë si lëmoshë.
Dhe kjo ndodh kur në vendet e tjera të Bashkimit Evropian ligjet e mbrojnë njeriun e punës. U japin pensione për aq sa kanë punuar, u japin ndihmë sociale, mbrojtje shëndetësore e të tjera të drejta minimale njerëzore.
Për Shpëtim Zinxhirinë, për gazetarin shqiptar në emigracionin grek, këto kanë qenë në majën e lapsit e në kritikën publike në shtypin e shkruar dhe atë viziv.
Në një letërkëmbim me shkrimtarin, poetin, gazetarin, deputetin Teodor Keko në prill 1994, pas dhunës fizike që u ushtrua ndaj tij, e që edhe sot pas 29 vjetësh ka mbet e pa zbardhur, më shkruante…
E di sa e rëndë ka qenë vetmia për ju dhe sinqerisht jam i mahnitur nga forca dhe guximi qytetar që keni treguar dhe tregoni, megjithëse i keni kaluar të pesëdhjetat. Në këtë rast ju jeni një shembull i vendosmërisë dhe profesionalizmit.
Ju vini në dukje se edhe unë po mundohem ta jap këtë shembull duke i kaluar mjaft gjëra me humor. Humori është jo vetëm mënyra ime e zakonshme e reagimit përballë të keqes, por edhe një autoironi për veten time. Unë kam patur shumë besim te miqtë e mi, me të cilët u bashkova për demokracinë dhe shtypin e lirë në Shqipëri. I hyra kësaj pune qysh në dhjetor 1990, u bashkova me stafin e themeluesve të gazetës së parë opozitare duke i bindur se jo vetëm unë dhe miqtë e mi shkrimtarë, por edhe miqtë që po hynin në politikë në atë kohë për të marrë pastaj në dorë fatin e Shqipërisë, luftonin jo për lirinë e një pale, por për lirinë e të gjithëve. Kjo shpresë dhe ky besim imi i asaj kohe nuk u verifikua dhe ky është një nga zhgënjimet më të mëdha si gazetar, si shkrimtar. Më prenë në besë të mitë dhe s’kam kujt t’i ankohem. Duhet ta kisha kuptuar me kohë, prandaj rri këtu në shtëpinë time, i goditur me hekur, i fyer thellë, duke e përzierë hidhërimin tim me atë humorin që thoni ju.
Megjithatë, do të dal nga izolimi sapo të më pastrohet fytyra nga shenjat e plagës. Nuk e çoj nëpër mend tërheqjen, përkundrazi angazhimi im tani është motivuar dyfish. Ja përse them se ajo shoqata që propozoni ju ekziston de fakto, fatmirësisht. Askush nuk mund ta shtypë shtypin. Në luftën kundër shtypit të lirë nuk ka fitimtarë. Për këtë jam i sigurt…
Duke i uruar mikut tim Shpëtim Zinxhiria shërim të shpejtë e, duke përsëritur edhe njëherë fjalët e Teodor Kekos… Megjithatë, do të dal nga izolimi sapo të më pastrohet fytyra nga shenjat e plagës. Nuk e çoj nëpër mend tërheqjen, përkundrazi angazhimi im tani është motivuar dyfish… të qëndrojë në këmbë, me penën plotë bojë…
Dhe një këshillë e një gazetari me përvojën e mbi 6 dekadave jetë mes faqeve të gazetave.
Për shtetin shqiptar, kryeministrin, kryeparlamentaren, opozitën, të majtë e të djathtë, shoqërinë civile Unionin dhe shoqatat e gazetarëve, televizioneve e portaleve…
I qëndroni pranë Shpëtim Zinxhirësë. Ai ka nevojë sot për fjalën e mirë, fjalën që shëron Atë dhe vret dhunuesit e tij.
U qëndroni pranë gazetarëve shqiptarë në Greqi, veçanërisht atyre, por edhe në botë, hapni për ta faqe gazetash e emisione televizive, pse jo, edhe shpërbleni me tituj e dekorata të larta, Mjeshtër të Mëdhenj. , Ambasadorë të Kombit… jepuni edhe ndonjë honorar modestë ta pinë kafen e nderit dhe respektit nga Atdheu që e duan shumë…
Abdurahim Ashiku
Athinë, 13 mars 2023
P.S: Unioni i Gazetarëve Shqiptarë pas denoncimit të këtij rasti, u drejtohet të gjitha organizatave dhe institucioneve ndërkombëtare që mbrojnë liritë themelore dhe veçanërisht atë të fjalës së lirë dhe gazetarisë së lirë dhe të pavarur.
